Nhà báo phải như... cá mập

Theo trang Poynter, Sullivan đã có một bài phát biểu tại Liên hoan Báo chí Quốc tế, được tổ chức ở Perugia, Italy, với tiêu đề “Những gì tôi học được ở New York Times và những gì họ nói về báo chí”. 

Margaret Sullivan - Biên tập viên của thời báo New York lừng danh tại Liên hoan Báo chí Quốc tế (ảnh: Poynter)

Trong bài phát biểu này, Sullivan đã bàn về những xu hướng mới của báo chí, đồng thời cô liệt kê ra 4 giá trị của báo chí, mà theo cô, sẽ không bao giờ lỗi thời dù tương lai có thay đổi ra sao.

Sullivan nhấn mạnh sự thay đổi tính chất nhanh chóng của báo chí, theo cách cô ví von, như một con cá mập, luôn luôn cần phải di chuyển để sống sót, vì vậy các nhà báo, muốn thành danh, đều phải hòa mình theo nhịp chuyển động không ngừng này. 

Khoảnh khắc mà cô nhận ra hoàn cảnh này là khoảng 4 năm trước khi cô đọc một bài báo của Clay Shirky: “Báo chí và những trăn trở”. “Tôi vẫn còn nhớ những ký ức lãng mạn của thời gian đó: tiếng máy in và mùi mực in báo”, cô nói.

Sau đó, Sullivan đã quyết định từ bỏ vị trí Biên tập viên cao cấp hàng đầu của The Buffalo News để tiến xa hơn. Cô gia nhập Twitter và viết blog. Chính những khả năng hòa nhập tốt với môi trường kỹ thuật số ở thời điểm báo chí chuyển mình là một trong những nhân tố quan trọng khiến New York Times quyết định tuyển dụng cô.

Thách thức và áp lực

Sullivan mới chỉ được đề bạt vào vị trí làm việc hiện tại khoảng 1,5 năm. Cô miêu tả công việc của mình ở thời báo lừng danh này là “không ngừng thách thức và thường xuyên phải chịu áp lực”.

Theo Sullivan, Thời báo (cách gọi tắt của tên The New York Times) luôn đánh giá cao tầm quan trọng của vị trí Biên tập viên nhưng chắc chắn có nhiều lần cô đã viết những điều khiến mọi người trong Thời báo không đồng ý. Trên thực tế, bất đồng ý kiến là chuyện thường ngày khi làm việc.

“Trong  cuộc sống, đặc biệt là đối với đời sống báo chí, rất khó để có thể luôn luôn làm hài lòng tất cả mọi người. Làm biên tập viên chính ở New York Times, việc đó lại càng là điều không tưởng với bất cứ ai”, Sullivan nửa đùa nửa thật chia sẻ.

Những quan điểm đồng thuận về báo chí hiện tại

Dưới đây là 5 điểm mà Sullivan đồng ý khi bàn về báo chí hiện tại.

1. Những người đọc nghiêm túc, ít nhất là đôi khi, sẽ chịu trả tiền để đọc những thông tin nghiêm túc. Sullivan lấy ngay việc NYT thành công với phiên bản báo điện tử trả tiền làm bằng chứng cho luận điểm của mình.

2. Tin tức kỹ thuật số không đơn thuần chỉ là "xuất bản nội dung sang một nền tảng khác". Sullivan chỉ ra những trang như Vox, BuzzFeed, Vice, The Verge, PandoDaily và Business Insider như “những doanh nghiệp mới nhanh nhẹn” đã biết cách tận dụng thời thế để làm báo khác đi và thu lợi.

3. Báo chí hướng dữ liệu (Data Journalism) tiếp tục là một  xu hướng lớn và chúng ta vẫn chưa biết chính xác điều gì sẽ diễn ra tiếp theo. Sullivan chỉ ra sự quan trọng của những chủ để đơn lẻ trên các trang tin tức như Chalkbeat và InsideClimate News.

4. Chúng ta đang thấy nhiều nhà hảo tâm lớn sẵn sàng đổ tiền vào đầu tư cho các hãng tin. Sullivan gọi đó là “công dụng tuyệt vời của một số tài sản cá nhân lớn và thật tuyệt khi thấy được nó sẽ đạt được sức mạnh ra sao”.

5. Twitter có mối quan hệ đan xen, mật thiết với nền công nghiệp tin tức, đến mức thật khó tin rằng Twitter mới chỉ ra đời được 7 hay 8 năm. Đồng thời, Sullivan đặt ra câu hỏi, liệu sẽ có một nền tảng nào khác ra đời và đe dọa vai trò của Twitter, nơi vẫn được xem là môi trường để thu thập và phát đi thông tin theo thời gian thực cho các nhà báo.

Những giá trị sẽ luôn bền vững của báo chí

Sullivan chỉ ra những giá trị của báo chí mà theo cô, nó sẽ tồn tại vĩnh viễn, bất kể thời thế có thay đổi như thế nào

1. Sự liêm chính: đơn giản là vì, nhà báo không phải là thứ chức danh để đem ra trao đổi, mua bán.

2. Khả năng thách thức uy quyền: Nhà báo là công việc kiểm tra việc thực thi quyền lực. Đôi khi điều đó đồng nghĩa với “đối kháng”, đó là trách nhiệm cao quý của báo chí.

3. Tính chính xác: “Nhanh là tốt, nhưng đúng và đủ còn tốt hơn nhiều”, Sullivan nói. Báo chí cần phải làm mọi việc có thể để hạn chế tối đa mọi sai sót, làm phương hại đến bất cứ bên nào.

4. Sự minh bạch: “Chúng tôi có thể nói rằng những gì chúng ta đã biết và những gì chúng ta chưa/không biết trong một thời gian cụ thể nào đó, nhưng khi chúng ta đã xác định, chắc chắn về mọi việc, chúng ta cần phải minh bạch cái gì là đúng, cái gì là sai”, cô nhấn mạnh.

Sullivan cũng thẳng thắn thừa nhận, báo chí thường sẵn sàng làm tỏ tường mọi hành động của các cá nhân hay tổ chức nhưng “không phải lúc nào cũng sẵn sàng minh bạch mọi hành động của chính mình”.