Nguyên thủ Trung Quốc và Đài Loan sắp có cuộc gặp gỡ lịch sử

Theo hãng tin Tân Hoa Xã, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu sẽ có cuộc gặp gỡ chính thức và sẽ dùng bữa tối sau đó. Hãng Central News Agency của Đài Loan cũng cho biết, mặc dù chưa có thỏa thuận nào được ký kết, hai người dự kiến sẽ bàn về việc giữ gìn hòa bình giữa hai bên.

Cuộc gặp gỡ giữa Chủ tịch Trung Quốc và Tổng thống Đài Loan đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 1949 nguyên thủ hai bên gặp mặt nhau.

Mặc dù rạn nứt về quan hệ ngoại giao, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Đài Loan. Mỗi tuần giữa hai bên có hàng trăm chuyến bay. Các ngân hàng của Trung Quốc đã đặt trụ sở ở Đài Loan, còn một số công ty Đài Loan có nhà máy ở Trung Quốc.

Ông Mã Anh Cửu, người đứng đầu Quốc dân Đảng ở Đài Loan đã có chủ trương thúc đẩy quan hệ ngoại giao giữa hai bên kể từ khi ông lên nắm quyền vào năm 2008. Dù vậy, căng thẳng vẫn còn, do đó việc người đứng đầu của chính phủ Trung Quốc và Đài Loan gặp nhau được coi là một sự kiện trọng đại.

Lập trường xây dựng quan hệ gần gũi với Trung Quốc của ông Mã đã gây nên sự phản đối từ nhiều phía. Nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra tại Đài Loan, tiêu biểu nhất là sự kiện học sinh sinh viên chiếm giữ tòa nhà chính phủ sau khi một thỏa thuận thương mại gây tranh cãi với Trung Quốc được thông qua vào năm 2014.

Sinh viên biểu tình phản đối một thỏa thuận thương mại giữa Đài Loan và Trung Quốc vào năm 2014.

Đảng của ông Mã cũng đang gặp khó khăn trong thời điểm cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra vào tháng 1 năm sau. Theo các chuyên gia, cuộc gặp gỡ này có thể coi là cơ hội nhằm nâng cao cơ hội giành được phần lớn số phiếu bầu của đảng cầm quyền.

Lãnh đạo đảo mới đây đã quyết định thay đổi ứng cử viên Tổng thống vào tháng trước sau khi khảo sát cho thấy họ đang thất thế trước đối thủ chính Đảng Dân chủ Tiên tiến Đài Loan, từ lầu có chủ trương không hợp tác với Trung Quốc. Ông Mã không được phép tranh cử do giới hạn nhiệm kỳ.

Nội bộ chính phủ Trung Quốc cũng có vài ý kiến phản đối cuộc gặp mặt giữa nguyên thủ hai nước. Ông Micheal J. Cole, một nhà nghiên cứu chính sách của Trung Quốc cho biết: “Hiện đang có những lo ngại trong nội bộ Bắc Kinh, rằng cuộc gặp gỡ với Tổng thống Đài Loan sẽ là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc công nhận đảo này là một quốc gia có chủ quyền”.

“Nó cũng bị coi là nỗ lực của Bắc Kinh nhằm gây ảnh hưởng đến cuộc bỏ phiếu Tổng thống Đài Loan vào thời điểm Quốc dân Đảng sẽ bị đảng đối lập vượt mặt”, ông Cole nói thêm.

Phát ngôn viên của Nhà Trắng, ông Josh Earnest cho biết Mỹ hoan nghênh những hành động nhằm dịu bớt căng thẳng giữa hai bên. "Chúng ta hãy chờ đợi xem cuộc gặp gỡ này sẽ mang lại kết quả như thế nào", ông nói.

Bài viết được tham khảo nguồn tin CNN, một kênh truyền hình nổi tiếng của Mỹ, thuộc sở hữu tập đoàn Time Warner. CNN là một trong những kênh thông tin uy tín nhất thế giới.