Người hòa giải cho Syria: "Tôi sẽ không bỏ cuộc"

Cuộc đàm phán hòa bình Syria (Geneva 2) vẫn chưa có kết quả gì đáng kể. Tuy nhiên, việc hai bên đồng ý cùng ngồi vào bàn đàm phán đã là một tiến bộ to lớn cho những xung đột gay gắt ở Syria.

Ông Lakhdar Brahimi tuyên bố sẽ không từ bỏ các cuộc đàm phán hòa bình về Syria.

Người đóng vai trò khuyên giải và thuyết phục các bên Syria đàm phán cũng như dẫn dắt các cuộc đàm phán này là Đặc phái viên Liên Hiệp Quốc – Liên đoàn Ả Rập về Syria Lakhdar Brahimi.

Ông Brahimi kế nhiệm vai trò trên từ cựu Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) Kofi Annan. Ông Annan đã thôi giữ chức vụ này từ tháng 8/2012 với rất nhiều những lời chỉ trích chua cay của cộng đồng quốc tế về tình trạng bạo lực đang tiếp diễn tại Syria.

Trước đó, ông Brahimi đã được coi là “người gỡ rối” cho LHQ tại rất nhiều quốc gia bao gồm Afghanistan, Iraq, Nam Phi và Haiti. Ông đã giúp LHQ tổ chức bầu cử ở Haiti, thành lập chính phủ ở Iraq, kết thúc một cuộc chiến tranh dân sự ở Li-băng…Ông là một cố vấn đặc biệt cho Tổng thư ký LHQ từ năm 2004.

Tuy nhiên, vai trò là người trung gian ở Syria có lẽ là nhiệm vụ khó khăn và gai góc nhất của ông từ trước đến nay. Ông đã phải nỗ lực rất nhiều để hai bên có thể bước vào đàm phán.

Trước đó, mặc dù cả chính phủ Syria và phe đối lập đều không chịu đàm phán, nhưng trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 11 năm ngoái, ông vẫn khẳng định rằng: “Chúng tôi hy vọng các cuộc đàm phán sẽ diễn ra trong một vài tuần tới, chứ không phải là tới tận sang năm”.

Mặc dù có rất nhiều khó khăn phải đối mặt nhưng ông vẫn luôn khẳng định sẽ không ngừng nỗ lực để tiến tới các cuộc đàm phán hòa bình này. Ông đã gặp các quan chức của cả Mỹ và Nga để thảo luận về cách thức tốt nhất nhằm thuyết phục các bên Syria tham gia đàm phán. Ông thể hiện quyết tâm phải mời được cả chính phủ và đại diện phe đối lập của Syria vào các cuộc đàm phán hòa bình.

Và kết quả là ông đã thành công mặc dù trước đó ông đã bị một tờ báo ủng hộ chính phủ Assad chỉ trích là một người “lắm lời” và phe đối lập tỏ ra tức tối vì ông muốn chính phủ Assad cũng phải có mặt trong cuộc đàm phán.

Một trong những trợ lý trước đây của ông cho biết ông nhận nhiệm vụ hòa giải Syria vì ông biết rằng không ai muốn làm công việc khó khăn này.

Ông Brahimi, năm nay đã 80 tuổi, sinh ra ở Algeria, được biết đến nhiều nhất với vai trò cựu Ngoại trưởng Algeria. Nhưng một số người lại nhớ đến ông với vai trò quan trọng trong phong trào giành độc lập cho Algeria khỏi thực dân Pháp. Ông đã từng là người kêu gọi sự ủng hộ quốc tế cho phong trào này.

Khi đóng vai trò là người hòa giải cho các bên xung đột ở Syria, những nỗ lực của ông được thể hiện qua những lời phát biểu sau:

Ngày 16/2, ông Lakhdar Brahimi đã lên tiếng xin lỗi người dân Syria vì vòng đàm phán thứ hai giữa Chính phủ Syria và phe đối lập thuộc Hội nghị Geneva 2 ở Thụy Sĩ vẫn không đạt được bước tiến nào. Ông nói: “Tôi rất tiếc và xin lỗi người dân Syria…Họ đã hy vọng nhiều vào vòng đàm phán hòa bình này trong khi những gì diễn ra lại không được như thế”.

Tuy vậy, ông vẫn nỗ lực để tất cả các bên cùng nhất trí về chương trình nghị sự cho các vòng tiếp theo mặc dù thời gian tổ chức vẫn chưa được ấn định.

Số người dân Syria thiệt mạng vẫn tăng lên từng ngày, trong khi các cuộc đàm phán vẫn "giậm chân tại chỗ".

Ngày 24/1/2014, phát biểu trước báo giới, ông cho biết: “Cả hai bên sẽ có mặt ở đây vào ngày mai, họ sẽ cùng nhóm họp. Chúng tôi sẽ làm việc vào ngày thứ Bảy (25/1), chúng tôi sẽ làm việc cả vào ngày Chủ nhật (26/1). Sẽ không ai rời đi vào ngày thứ Bảy, và sẽ không ai rời đi vào ngày Chủ nhật".

Ông cũng lường trước được những khó khăn và tranh cãi tại các cuộc đàm phán này: "Chúng tôi cho rằng sẽ có những va chạm. Khó có thể trông mong không có va chạm nào xảy ra”.

Tháng 4/2013, trong một cuộc họp kín của Hội đồng Bảo an, ông nói : "Cá nhân tôi sâu sắc xin lỗi vì những nỗ lực của riêng tôi đã không đem lại nhiều kết quả. Tôi xin lỗi người dân Syria vì không làm được gì nhiều cho họ trong suốt 8 tháng qua. Tôi cũng xin lỗi các bạn, trong hội đồng này vì phải báo cáo toàn những tin xấu”.

Ngày 29/12/2012: "Nếu có 1 triệu người rời khỏi Damascus trong cơn hoảng loạn, họ chỉ có thể đi đến hai nơi, Li-băng và Jordan..Tất cả chúng ta phải làm việc không ngừng để tiến tới một giải pháp chính trị”.

Ngày 15/9/2012: “Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức để có được những giải pháp và tìm ra cách đối phó với tình hình hiện nay để giúp người dân Syria thoát ra khỏi thảm họa này”.

Công việc của ông Lakhdar Brahimi vào thời điểm này có lẽ là công việc khó khăn và ý nghĩa nhất trên thế giới khi số dân thường thiệt mạng vẫn tiếp tục tăng lên từng ngày trong các cuộc giao tranh tại Syria.