Nga - Nhật bắt tay hòa thuận, Thái Bình Dương sẽ lặng sóng

Theo hãng tin AFP, sau 2 giờ hội đàm tại điện Kremlin, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí chỉ thị cho các ngoại trưởng của minh mở lại các cuộc đàm phán nhằm tìm ra các phương án giải quyết cuộc tranh chấp. 

Đây là chuyến thăm đầu tiên của một thủ tướng Nhật Bản tới Mátxcơva trong một thập kỷ qua. Thủ tướng Abe đã hoan nghênh kết quả của chuyến thăm này là "tuyệt vời" và cho rằng ông đã thành công trong việc xây dựng mối quan hệ tốt với nhà lãnh đạo Nga. 

Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí thông qua tuyên bố chung cho rằng nếu hai nước không kí kết một hiệp ước hòa bình khi Chiến tranh thế giới lần II đã kết thúc được 67 năm thì đó là điều "bất thường". 

Hai ông bày tỏ quyết tâm vượt qua "những khác biệt hiện nay" trong cuộc tranh chấp chủ quyền bằng cách tiến hành các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, vẫn chưa có đề xuất nào cụ thể về giải pháp giúp chấm dứt tình trạng bế tắc hiện nay giữa hai nước. 

Trong nhiều năm qua, cuộc tranh chấp chủ quyền giữa Nga và Nhật Bản xoay xung quanh quần đảo Kuril - mà Nhật Bản gọi là Các vùng lãnh thổ phía bắc. Quần đảo này chịu sự kiểm soát của Mátxcơva kể từ khi Chiến tranh thế giới lần II kết thúc. 

Theo các quan chức Nhật Bản, trong bữa trưa, ông Abe đã tặng ông Putin một bộ quần áo và dụng cụ trượt tuyết. Còn ông Putin thì tặng ông Abe một chai rượu vang được làm từ năm 1855, năm mà hiệp ước hữu nghị Nhật - Nga đầu tiên được kí kết. 

Các nhà phân tích cho rằng hợp tác kinh tế Nga - Nhật đã gặp trở ngại do hai nước không kí kết hiệp ước hòa bình. 

Nhưng kể từ khi quay lại nắm quyền vào tháng 12 năm ngoái, Thủ tướng Nhật Abe đã đưa nhiệm vụ cải thiện quan hệ với Nga lên hàng đầu và ủng hộ ý tưởng tái khởi động các cuộc đàm phán. 

Chuyến thăm cấp cao chính thức trước đó của một thủ tướng Nhật tới Nga là vào tháng 1/2003 của Thủ tướng Junichiro Koizumi. 

Nhật Bản đặc biệt quan tâm tới các tài nguyên năng lượng của Nga trong bối cảnh nước này cần phải đa dạng hóa nguồn năng lượng của mình sau thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011.

Năm ngoái, kim ngạch thương mại Nga- Nhật đạt 32 tỷ USD nhưng Nga vẫn chỉ là đối tác thương mại quan trọng thứ 15 của Nhật. 

Tuy vậy, AFP cho rằng ít có khả năng sẽ sớm có đột phá trong cuộc tranh chấp khi Tokyo vẫn khăng khăng rằng quần đảo nơi 16.500 người Nga đang sinh sống này là lãnh thổ của mình và Mátxcơva thì không thể hiện dấu hiệu nào nhượng bộ. 

"Điều đó không có nghĩa là chúng tôi sẽ giải quyết mọi chuyện ngay trong ngày mai khi vấn đề này vẫn chưa được giải quyết trong 67 năm qua. Chúng tôi không tạo ra vấn đề này mà quá khứ đã để lại vấn đề đó cho chúng tôi. Nhưng ít nhất chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác giải quyết vấn đề phức tạp này, một vấn đề quan trọng với cả hai bên", Tổng thống Nga Putin nói. 

Còn Thủ tướng Abe thì nói rằng: "Tôi cảm thấy chúng tôi đã thiết lập được mối quan hệ cá nhân đầy tin tưởng. Chúng tôi đã nhất trí rằng hai bên sẽ khởi động lại các cuộc đàm phán và chúng tôi sẽ đẩy nhanh tiến trình này. Tôi coi đây là kết quả tuyệt vời của cuộc hội đàm hôm nay".

Trước đây, hai bên đã từng đề xuất giải pháp rằng Nga sẽ nhượng lài 2 hòn đảo nhỏ cho Nhật Bản và giữ lại 2 hòn đảo lớn thuộc quần đảo này.

Tuy vậy, điều đó chắc chắn sẽ đòi hỏi cả hai bên cùng phải nhượng bộ và có thể sẽ làm "phật lòng" các nhà yêu nước của cả hai quốc gia. 

Tùng Lâm