Nga cấm vận, Ukraine mất gì?

Gần đây, Nga bắt dầu tiến hành hàng loạt lệnh cấm nhập các mặt hàng của Ukraine. Họ đã cấm nhập sữa và các sản phẩm của sữa, đồ hộp các loại rau và cá. Ngoài ra còn hạn chế nhập vào Nga các sản phẩm kẹo và sô-cô-la. Khó có thể khẳng định rằng Nga sẽ chỉ dừng lại ở đây, và không loại trừ rằng sắp tới Moscow sẽ cấm nhập các sản phẩm công nghiệp khác của Ukraine nữa. Lệnh cấm nhập khẩu gần như là một cuộc chiến tranh thương mại đối với Ukraine.

Công nhân Ukraine tại nhà máy sữa trẻ em Yagotynske. Khi bị Nga cấm vận, những sản phẩm từ bơ sữa của Ukraine sẽ "ế" nặng.

Trước kia Nga đã rất tích cực sử dụng chiến tranh kinh tế chống lại Ukarine để đạt được mục đích của mình. Chính cuộc chiến kinh tế vào mùa thu năm ngoái mà Nga đã kéo Ukraine là nguyên nhân đình trệ tiến trình hướng đến Châu Âu của Ukraine. Và giờ đây, khi Mỹ và EU đang tiến hành trừng phạt kinh tế chống lại Nga thì Moscow lại tiến hành trừng phạt kinh tế chống lại Ukraine.

Nó giống với sự trả thù Ukraine vì sự trừng phạt của Mỹ và EU. Ukraine đã trở thành "con cừu để cạo lông", đã bị tổn thất không ít do cuộc chiến với quân ly khai được Nga hỗ trợ ở miền Đông, Kiev còn bị buộc phải tự tìm lối thoát khỏi việc bị lôi kéo vào cuộc chiến kinh tế.

Nước Nga biết rất rõ mặt yếu trong ngoại thương của Ukraine. Vì vậy Nga đã không cấm một số mặt hàng, ví dụ như ngô. Họ hiểu rằng phần lớn ngô của Ukraine được xuất sang Ai Cập, Hà Lan và Tây Ba Nha. Nga cũng không tiến hành cấm với trứng vì phấn lớn mặt hàng này Ukraine xuất sang Iraq, Jordany và các nước khác. Nga tiến hành cấm đúng vào những sản phẩm mà Ukraine có thể bán được chỉ ở các nước thuộc SNG và phần lớn ở Nga. 

Nga đưa ra lệnh cấm nhập sữa và các sản phẩm từ sữa của Ukraine bởi vì Nga biết rất rõ rằng sản phẩm này phần lớn được bán cho chính Nga. Phần trăm của Nga trong xuất khẩu bơ của Ukraine chiếm 85%, trong xuất khẩu phomai 76%, các loại váng sữa 30%. Đây là số liệu của nửa năm 2014. Thực tế số liệu này trùng lắp với năm 2013. Chỉ có khác duy nhất là trong năm nay Ukraine tăng lượng bán các sản phẩm sữa của mình sang Moldava và Azecbaizan, nhưng đây là 2 thị trường nhỏ và không thể thay thế cho thị trường Nga được.

Bức tranh tương tự có thể thấy ở việc xuất các loại đồ hộp, rau xanh, và cá. Theo các số liệu của hải quan thì nửa đầu năm 2014, 85% đồ hộp xuất khẩu của Ukraine gần 85% được bán sang Nga. Tình trạng cũng tương tự như vậy với các loại rau tươi: cà chua 85%, cà rốt 56%, hành củ 90%, dưa chuột 52%, rau đông lạnh 96%.

Trên thực tế, Ukraine có thể kêu gọi các nhà xuất khẩu tìm thị trường tiêu thụ mới. Và họ đang tìm kiếm. Nhưng việc này đòi hỏi nhiều thời gian và tiền bạc. Vào thời điểm này, các mặt hàng xuất khẩu đang được chuyển Kazastan, Moldava hay Gruzia thay vì xuất sang Nga. Nhưng việc này không cứu vãn được tình hình. Còn việc bán đồ hộp sang các nước EU, đặc biệt là các sản phẩm sữa, thì xác suất thành công trong thời gian tới rất thấp.

Cuộc khủng hoảng ở miền đông Ukraine đang khiến đất nước này thiệt hại không chỉ về nền kinh tế mà còn hàng nghìn mạng người. Ảnh chụp từ chiến trường ở Donetsk của hãng tin CNN.

Theo hiệp ước với EU, Ukraine đã nhận được hạn ngạch bán các sản phẩm sữa sang các quốc gia thuộc khối này, nhưng không nhiều. Ukraine có thể xuất sang EU một năm khoảng gần 8 nghìn tấn sữa và các sản phẩm từ sữa, 1.5 nghìn tấn bơ, gần 10 nghìn tấn nước hoa quả và rau quả đóng hộp.

Việc này chỉ giúp được cho kinh tế Ukraine một phần rất nhỏ. Bởi vì để bán được sản phẩm sang EU đòi hỏi phải thông qua được chứng chỉ chất lượng Châu Âu, phải xây dựng lại công nghệ và quy trình sản xuất và quan trọng nhất là xuất tiền để quảng cáo thương hiệu hàng Ukraine trong thị trường các nước EU.

Đây là nhiệm vụ dành cho các tài phiệt của Ukraine, những người cần phải chứng minh rằng họ không chỉ biết giữ hàng tỉ đồng mà còn biết đầu tư cho tương lai của họ. Trong tương lai, Ukraine cần phải tham gia mạnh mẽ vào thị trường Châu Âu. Họ làm được, nhưng đấy là trong tương lai. Còn bây giờ Ukraine đang mất thị trường và hiện tại chưa có thị trường thay thế thực sự.

Kiev có thể nghĩ đến thị trường Châu Á và châu Phi. Nhưng việc này rất phức tạp và không thể diễn ra nhanh chóng. Thị trường Châu Á đã có những nhà cung cấp của mình và những sản phẩm sữa của Ukraine không đáp ứng được những khẩu vị truyền thống của dân châu Á. Thị trường châu Phi có thể chấp nhận bơ sữa của Ukraine, tuy nhiên họ thường có vấn đề trong việc thanh toán. Do vậy, Kiev cần phải tìm khách hàng trong khối các nước SNG.

Bài toán không hề đơn giản đang đứng trước nền kinh tế của Ukraine, đúng hơn là một thách thức. Ukraine buộc phải đặt hết sức lực để tìm ra lối thoát. Lối thoát thì luôn luôn có, tuy nhiên chấp nhận nó hay không lại là vấn đề nan giải, bởi đi kèm với nó là những vấn đề chính trị đau đầu mà chính các bên liên quan chưa hề có hướng giải quyết.

Thủ tướng Ukraine Yasheniuk cho rằng với lệnh cấm các mặt hàng sữa, hoa quả, rau xanh và đồ hộp của Nga, nền kinh tế Ukraine sẽ bị thiệt hại lên tới 7 tỷ USD. Chưa nói đến các thiệt hại do việc các khách hàng Nga từ chối không mua các sản phẩm của Ukraine như thép, các sản phẩm hóa chất như phân bón... hoặc thiệt hại của các tổ hợp quân sự của Ukraine do lệnh cấm của chính phủ không được hợp tác và cung cấp cho Nga những thiết bị, phụ tùng quân sự.