Nếu Nga – Mỹ nồng ấm, Trung Quốc sẽ ra sao?

Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump có rất nhiều tuyên bố thân thiện với Nga. Do vậy, nhiều người cho rằng, mối quan hệ Nga – Mỹ sẽ nồng ấm sau khi ông chính thức nhậm chức vào ngày hôm nay (20/1).

Theo VOA, nhiều quan chức Trung Quốc đang ngày càng lo ngại rằng mối quan hệ Nga - Mỹ được cải thiện sẽ gây bất lợi cho Bắc Kinh.

Ông David Kelly, giám đốc nghiên cứu tại nhóm nghiên cứu Chính sách Trung Quốc ở Bắc Kinh, nói: "Ở phương Tây, nhiều người đang rất quan tâm đến cáo buộc cho rằng Nga đã can thiệp bầu cử Mỹ và những cam kết của ông Trump, nhưng rất ít người nghĩ đến việc ông Trump có thể lôi kéo Nga rời xa Trung Quốc”. Trong khi đó, theo ông Kelly, đây lại là đề tài đang được tranh cãi hàng ngày ở Trung Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Tại các viện chính sách có ảnh hưởng ở Bắc Kinh và trong các ấn phẩm truyền thông chính thống, có rất nhiều bình luận về “mối quan hệ tay ba” này. Nhiều tờ báo tâng bốc mối quan hệ Nga – Trung và cho rằng Nga và Mỹ khó có thể xây dựng mối quan hệ tốt đẹp. Nhiều bài báo tranh luận rằng, mặc dù Nga và Mỹ có thể tìm thấy những điểm chung về các vấn đề như Syria và hợp tác để chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), nhưng hai nước khó có thể phân chia ảnh hưởng sau đó.

Gần đây, tờ Nhân dân Nhật báo của Trung Quốc đã đăng tải một bài viết về mối quan hệ Nga – Trung. Bài viết được cho là đã phản ánh quan điểm của các quan chức cao cấp của Trung Quốc và nhấn mạnh vai trò vô cùng lớn của quan hệ Nga – Trung trong các vấn đề toàn cầu .

Đồng thời bài viết cũng bày tỏ lo ngại về việc lợi ích, tham vọng của Bắc Kinh sẽ bị ảnh hưởng khi Nga – Mỹ xích lại gần nhau.

Ông Kelly lưu ý rằng, hiện ở Trung Quốc đang có xu hướng xem các mối quan hệ ngoại giao theo kiểu “tam giác”. Theo ông, quan điểm này có trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Tam Quốc Diễn Nghĩa. Trong đó, bạn sẽ có lợi nếu là một trong hai bên đối đầu với bên còn lại chứ không phải là bên bị cô lập.

Ông Trump có nhiều tuyên bố thân thiện với Nga nhưng cứng rắn với Trung Quốc.

Chiếu theo mối quan hệ Nga – Trung – Mỹ hiện nay, nếu ông Trump gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt và gây dựng mối quan hệ tốt đẹp với Nga, Trung Quốc sẽ là bên yếu thế nhất. Điều này tất nhiên sẽ gây bất lợi cho Bắc Kinh, đặc biệt là tại thời điểm Trung Quốc đang tìm cách hướng tới một chương trình nghị sự về thương mại tham vọng trong khu vực và tại châu Âu cũng như đang đối mặt với nền kinh tế phát triển chậm lại.

Theo tiến sĩ Stephen Blank, chuyên gia nghiên cứu cao cấp về Nga tại Hội đồng Chính sách đối ngoại của Mỹ ở Washington, đối với nhiều người ở Trung Quốc, quan hệ Nga – Mỹ thân thiết hơn đồng nghĩa với việc quan hệ Nga - Trung sẽ bị ảnh hưởng.

Ông nói: "Rất nhiều người ở Bắc Kinh lo ngại rằng Nga có thể sẽ bắt đầu suy nghĩ khác về Mỹ dù trước đây luôn có lập trường phản đối Mỹ”.

Ông lưu ý: “Cho đến giờ, mối quan hệ Trung - Nga đang dựa trên nền tảng phủ nhận các lợi ích của Mỹ trong trật tự thế giới. Do vậy, mối quan hệ này sẽ bị ảnh hưởng nếu quan hệ Nga – Mỹ được cải thiện”.

Kể từ khi Nga sáp nhập Crimea của Ukraine, quan hệ giữa Trung Quốc và Nga đã được cải thiện. Các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương tây đã khiến Moscow bị cắt giảm thị trường và đầu tư từ phương tây. Từ đó, Trung Quốc đã có cơ hội phát triển mối quan hệ với Nga. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã nỗ lực để tăng cường mối quan hệ giữa hai nước.

Tuy vậy, giới phân tích nhận định, việc xây dựng lòng tin cũng như mối quan hệ thật sự tốt đẹp giữa Nga và Trung Quốc không hề dễ dàng. Họ cho rằng, Nga thường hoài nghi về sự hợp tác giữa hai nước.

Có rất nhiều ví dụ chứng minh điều đó. Gần đây nhất, trước khi bàn giao 4 tiêm kích Su-35 cho Trung Quốc, phía Nga đã hàn chết và phủ lớp chống soi quét vào động cơ của chúng, khiến chuyên gia Trung Quốc không thể nắm được công nghệ quan trọng nhất của máy bay này.

Đây là một phần trong nỗ lực của Nga nhằm ngăn chặn Trung Quốc sao chép những công nghệ tối tân như động cơ vectơ lực AL-41F1S, radar Irbis-E và hệ thống tác chiến điện tử của tiêm kích Su-35.

Sở dĩ Nga làm như vậy bởi nước này đã nhiều lần cáo buộc rằng Trung Quốc đã sao chép trái phép tiêm kích Su-27 và tổ hợp phòng không S-300 được nước này chuyển giao trong thập niên 1990.