NATO nghi ngờ Nga chưa rút quân khỏi biên giới Ukraine

Công bố mới nhất của liên minh phương Tây được đưa ra trong bối cảnh Matxcơva ngày càng gây nhiều áp lực lên nền kinh tế bấp bênh của Ukraine. Gần đây, Nga đã quyết định tăng giá khí đốt lại càng làm tổn thương Ukraine và khiến bế tắc Đông Tây trở nên tồi tệ nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen trong cuộc họp báo sau Hội nghị ngoại trưởng ở Trụ sở NATO, Brussels, ngày 1/4/2014.

Hãng tin AFP đưa tin cho biết, hôm thứ Ba (1/4), Ukraine đã khẳng định việc gia nhập NATO không phải là một ưu tiên của Kiev, thông báo này nhằm đáp ứng với các yêu cầu của Nga. Căng thẳng vẫn ở mức cao sau hơn 2 tuần Crimea sáp nhập Nga. Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen nói rằng liên minh này đã "đình chỉ tất cả các hợp tác thiết thực với Nga, bao gồm quân sự và dân sự". Tuy nhiên ông nói thêm rằng "con đường giao tiếp ngoại giao" vẫn mở.

Ông Rasmussen cũng cho biết ông không thể xác nhận việc Nga kéo quân ra khỏi biên giới Ukraine. "Đây không phải là những gì chúng ta đã thấy", ông nói sau khi các ngoại trưởng NATO tập trung cho hai ngày đàm phán về vấn đền Ukraine. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng đã bay đến Brussels mặc dù ông còn nhiều vướng bận về vấn đề Trung Đông.

Kiev và Washington cáo buộc Nga triển khai hàng nghìn quân lính ở gần biên giới, bày tỏ lo ngại rằng Matxcơva đang có kế hoạch chiếm giữ phía đông nam Ukraine – nơi có nhiều kiều dân Nga sinh sống. Ông Kerry cho biết việc Nga sẽ rút một tiểu đoàn khỏi điểm nóng sát biên giới là một tin đáng chào đón, nhưng con số rút quân thực tế là nhỏ hơn nhiều số quân được triển khai.  

Thủ tướng Đức Angela Merkel, người mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đích thân nói về việc rút quân, cho biết bà “không có lý do gì” để nghi ngờ lời hứa đó.

Với những động thái hòa giải từ Matxcơva, NATO đã nổi lên ý định củng cố sự hiện diện quân sự của liên minh ở các nước giáp biên giới Nga. Điều này đã được các ngoại trưởng trong cuộc họp đề nghị và sẽ dành thời gian khác để đàm phán.

"Tôi nghĩ rằng tất cả mọi người đều nhận ra rằng cách tốt nhất hiện nay là một cuộc đối thoại chính trị và ngoại giao", ông Rasmussen cho biết. Nhưng sau đó, ông lại nói thêm rằng NATO "rất quyết tâm để tăng cường quốc phòng, bảo vệ các đồng minh của chúng tôi một cách có hiệu quả".

Một biện pháp đối phó đã được thảo luận là ý tưởng thiết lập căn cứ quân sự thường trực của các nước NATO giáp Nga. Động thái này đã gây nhiều tranh cãi, đảo ngược lại thỏa thuận không chính thức giữa NATO và các quốc gia thuộc Tổ chức Hiệp ước Warsaw (Vác-sa-va).

Ngoại trưởng Hà Lan Frank Timmermans nói rằng "chúng ta không cần quân đội NATO ở biên giới Nga, và khẳng định "không cần đến các động thái đột ngột”. Trong khi đó, các nước Baltic và Ba Lan lại muốn có lập trường cứng rắn hơn chống lại Nga họ sẽ chào đón sự hiện diện của NATO bên trong biên giới của mình.

Trong tuyên bố chung, các Bộ trưởng khẳng định rằng việc hợp tác quân sự và dân sự giữa NATO và Nga đã bị đình chỉ, nhưng cho biết các hành động chung ở Afghanistan sẽ vẫn được duy trì và các kênh ngoại giao vẫn còn mở cửa.

Ukraine không phải là thành viên của NATO nhưng hai bên đã thông qua "quan hệ đối tác đặc biệt" vào năm 1997 và đã xây dựng các cuộc tập trận chung kể từ đó. Ukraine và các thành viên NATO cũng đã thống nhất các cuộc tập trận chung vào tháng Bảy và tháng Mười tới đây. Cuộc tập trận sẽ diễn ra tại 2 cảng ở Odessa và dọc theo vùng Biển Đen.

Ukraine cũng đã đáp ứng một đề nghị quan trọng của Nga, đó là Quốc hội nước này bỏ phiếu giải tán các nhóm tự vệ nổi lên trong cuộc khủng hoảng chính trị hồi tháng 12 năm ngoái.

Để làm giảm sức mạnh năng lượng của Nga ở châu Âu, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết hôm thứ Ba rằng nước này đã bắt đầu vận động tranh cử thành lập liên minh năng lượng của EU. "Sự kiện Ukraine... đặt ra câu hỏi cho sự độc lập năng lượng, không chỉ của Ba Lan mà toàn bộ lục địa, đang bắt đầu có tầm quan trọng vượt ra ngoài các yếu tố kinh tế", ông Tusk nói.