Mỹ - Trung tìm cách bắt tay nhau chặt hơn

Vào 2 ngày 6/6-7/6, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ hội đàm tại California, Mỹ. Trợ lý an ninh quốc gia Mỹ đang hội đàm với các quan chức Trung Quốc tại Bắc Kinh để chuẩn bị cho một cuộc họp sắp diễn ra giữa hai nhà lãnh đạo hai nước.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Tom Donilon (trái) và Ủy viên quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì tại Bắc Kinh hôm 27/5.

Trong cuộc họp ngày 27/5, các quan chức hai nước đã nhấn mạnh hi vọng rằng cuộc hội đàm không chính thức sắp tới giữa Tổng thống Obama và ông Tập Cận Bình sẽ giúp hai bên củng cố mối quan hệ song phương vào thời điểm có tính quyết định.

Theo VOAnews, chỉ vài tháng sau khi Trung Quốc tiến hành chuyển giao quyền lực, Hoa Kỳ và Trung Quốc đang đối mặt với một trong số những thách thức lớn trong vòng nhiều thập kỷ và hai bên ngày càng ngờ vực nhau.  

Các mối lo ngại của hai cường quốc rất đa dạng, từ những khác biệt truyền thống về vấn đề Triều Tiên và Iran tới những vấn đề khác như an ninh mạng và tranh chấp chủ quyền của Trung Quốc với các nước láng giềng trên biển Hoa Đông và Biển Đông.  

Cố vấn an ninh quốc gia Tom Donilon nhận xét rằng: “Cuộc họp này sẽ là cơ hội quan trọng để hai nhà lãnh đạo thảo luận sâu về mối quan hệ Mỹ - Trung cũng như một loạt các thách thức trong khu vực và toàn cầu mà cả hai nước đang đối mặt”.

Trong cuộc họp ngày 27/5, ông Donilon đã gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và ông Dương Khiết Trì, Ủy viên Quốc vụ Quốc vụ viện Trung Quốc phụ trách các vấn đề ngoại giao. Trong cuộc họp, ông Tập phát biểu rằng mối quan hệ Mỹ - Trung đang ở vào bước ngoặt quan trọng.

“Vào đúng ngày tôi được bầu làm Chủ tịch Trung Quốc, tôi đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Obama. Trong cuộc điện đàm đó, cả hai chúng tôi đã tái khẳng định cam kết xây dựng mối quan hệ song phương Mỹ - Trung và tìm kiếm một kiểu quan hệ mới giữa các cường quốc. Chúng tôi tin rằng điều đó sẽ mở ra con đường phát triển ổn định cho mối quan hệ song phương giữa hai quốc gia”, ông Tập nói.

Tìm kiếm mô hình mới

Nhưng hiện vẫn chưa rõ mô hình của mối quan hệ này sẽ như thế nào. Trong một cuộc nói chuyện hồi tháng 3, ông Donilon cho biết hai nước cần hợp tác và giao tiếp nhiều hơn nữa về các vấn đề mà hai nước đang lo ngại để xây dựng mô hình này.

Ông Donilon cũng cho rằng quân đội hai nước phải đối thoại sâu hơn nữa, củng cố mối quan hệ kinh tế và vấn đề an ninh mạng mà Washington rất coi trọng.

“Xây dựng mô hình này là một quá trình tốn thời gian, không thể giải quyết chỉ bằng một, hai hay ba cuộc họp. Có thể sẽ không có câu trả lời trong vòng 10 tới 20 năm nữa”, Cheng Xiaohe, một nhà chính trị học thuộc Đại học nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, nhận định.

Ông Cheng cho rằng mô hình mới tập trung chủ yếu vào vấn đề Trung Quốc và mối quan hệ giữa hai cường quốc – một cường quốc mới nổi và một cường quốc đã có vị thế từ lâu. Ông Cheng cũng cho rằng trong cuộc họp tại California, ông Obama và ông Tập sẽ tập trung vào vấn đề then chốt là làm sao quản lý mối quan hệ giữa hai quốc gia.

“Khu vực Thái Bình Dương đủ lớn cho cả Trung Quốc và Mỹ và trong cuộc họp sắp tới hai bên sẽ nói chuyện về mục tiêu tránh xung đột và thảo luận các vấn đề lớn khác như tiền tệ, thương mại, tự do hóa thị trường Trung Quốc, các lệnh cấm vận và hạn chế xuất khẩu vũ khí của Mỹ sang Trung Quốc”, ông Cheng nói.

Ông Cheng cũng nói thêm rằng theo quan điểm của Trung Quốc, cuộc tranh chấp giữa Bắc Kinh với Tokyo về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông cũng rất quan trọng bởi lẽ nó liên quan tới cả Nhật Bản và Hoa Kỳ. Ông cho biết có thể cả hai bên sẽ thảo luận về vấn đề Triều Tiên và Syria.