Mỹ nổ phát súng khơi mào chiến tranh thương mại với Trung Quốc

Điều này đồng nghĩa với việc Mỹ đã nổ phát súng đầu tiên trong cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc. “Vào ngày 14/8, Tổng thống Trump đã yêu cầu tôi xem xét các luật pháp, nghị quyết và động thái có thể đang tổn hại đến quyền sở hữu trí tuệ hay phát triển công nghệ Mỹ của Trung Quốc”, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer cho biết.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị G-20 diễn ra vào tháng 7/2017 vừa qua.

“Sau khi đã thảo luận với các cổ đông cùng các cơ quan chính phủ, tôi quyết định rằng những vấn đề này cần phải được điều tra kỹ lưỡng. Tôi đã thông báo Tổng thống rằng hôm nay tôi bắt đầu một cuộc điêu tra dựa trên Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974”.

Trung Quốc coi việc sử dụng Mục 301 là một hành động gây hấn bởi nó cho phép Tổng thống Mỹ có thể cản trở kinh tế Trung Quốc mà không cần sự cho phép của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Mục 301 cũng không được Mỹ đề cao sử dụng bởi chính phủ Mỹ cảm thấy rằng khung quy tắc của WTO có tính pháp lý cao hơn.

“Mục 301 không được kích hoạt trong vòng 15 năm trở lại đây là có lý do của nó”, nhà kinh tế Chad Bown của Viện Nghiện cứu Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ) cho biết. “Chúng ta đã xây dựng một quy chế thương mại mới để không phải sử dụng đến điều luật này”.

Trung Quốc đã cảnh báo chính quyền Trump không được vượt quyền WTO từ tháng 1 năm nay. Và mặc dù một cuộc điều tra theo Mục 301 không vi phạm các nguyên tắc của WTO, song báo giới Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ việc Mỹ xem xét thực thi Mục 301.

“Mục 301 đã bị nhiều nước trên thế giới lên án do tính đơn phương của nó”, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết. “Mỹ đã nhiều lần hứa với cộng đồng quốc tế rằng họ sẽ thực hiện Mục 301 dựa trên các quy tắc của WTO. Mỹ nên giữ lời hứa của mình và đừng biến mình thành một thế lực cản trở nguyên tắc quốc tế”.

Mỹ không phải không có lý do của mình. Nhiều chuyên gia trên thế giới đều đồng ý rằng Trung Quốc thường xuyên đánh cắp thông tin bí mật của các công ty nước ngoài. “Tôi cho rằng Trung Quốc biết rõ mình đang làm gì và chắc chắn họ sẽ rất bức xúc khi những gì mình làm bị lộ”, ông Brian O’Shaughnessy, một chuyên gia kinh tế người Mỹ cho biết. “Chắc chắn họ đang lợi dụng những kẽ hở trong các điều luật bảo vệ sở hữu trí tuệ”.

Cựu Cố vấn Tổng thống Mỹ Steve Bannon là người đã nhắc đến viễn cảnh "chiến tranh thương mại" với Trung Quốc.

Tuy nhiên, cách làm của Mỹ mới là điều đáng lo ngại bởi nó không chỉ tác động đến Trung Quốc, mà các đồng minh của Washington cũng sẽ dõi theo một cách cẩn trọng.

“Sẽ không có người thắng cuộc trong một cuộc chiến tranh thương mại”, bà Hoa Xuân Oánh, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết. “Chúng tôi hi vọng các bên liên quan ngừng giải quyết vấn đề của thế kỷ 21 bằng lối suy nghĩ từ thế kỷ 19 hoặc 20”.

Từ năm 2001 đến năm 2016, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc của Mỹ đã tăng lên gấp 3,5 lần, trong khi khối lượng hàng hóa từ Mỹ nhập khẩu vào Trung Quốc tăng lên 6 lần.

Trung Quốc đang tiêu thụ rất nhiều mặt hàng của Mỹ. Đây là thị trường đậu nành và máy bay lớn nhất của Mỹ khi 62% sản lượng đậu nành được xuất khẩu cho Trung Quốc, trong khi 25% số máy bay dân sự của hãng Boeing cũng được bán cho nước này. Trung Quốc cũng là thị trường cotton, xe hơi và chất bán dẫn lớn thứ hai của Mỹ.

Nếu xảy ra một cuộc chiến tranh thương mại, giá của các mặt hàng được bày bán tại Mỹ chắc chắn sẽ tăng vọt. Viện Nghiên cứu Tài chính Quốc tế Mỹ đã nhận định trong một bài báo cáo như sau:

“Một cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc không những sẽ ảnh hưởng đến các nhà sản xuất Trung Quốc, mà còn cả các nhà cung cấp ở đầu và các nhà phân phối ở cuối chuỗi cung ứng ở Mỹ. Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, giá bán lẻ các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc ở Mỹ sẽ gấp đôi nhiều lần so với giá nhập khẩu”.

“Ví dụ, một áo khoác thông thường được bày bán tại các cửa hàng ở Mỹ có giá 200USD sẽ chỉ tốn 40USD để nhập khẩu từ Trung Quốc. Các động thái đáp trả của Bắc Kinh cũng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc, khi tổng doanh thu của họ đạt 517 tỉ USD và tổng lợi nhuận là 36 tỉ USD trong năm 2015”.

Điều đó có nghĩa là, nếu Trung Quốc đáp trả, giá của các mặt hàng ở Mỹ sẽ tăng lên, trong khi Mỹ sẽ dần mất đi một thị trường quan trọng.