Mỹ hứa với Nga không tử hình Edward Snowden

Hôm 26/7, phát ngôn viên điện Kremlin - Dmitry Peskov thông báo Cơ quan tình báo Nga FSB và FBI của Mỹ đang tiến hành đối thoại về số phận của Snowden – vấn đề gây căng thẳng trong mối quan hệ giữa Mát-xcơ-va và Washington trong thời gian qua. 

Cựu điệp viên Snowden (30 tuổi) - người tiết lộ những bí mật về chương trình giám sát điện thoại và Internet của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) đã lưu trú tại khu vực quá cảnh trong sân bay quốc tế Sheremetyevo tại thủ đô Mát-xcơ-va trong hơn 1 tháng qua bất chấp việc Washington yêu cầu dẫn độ Snowden về nước. Tuy nhiên, Nga đã từ chối đề nghị trên và hiện đang cân nhắc đơn xin tị nạn tạm thời của cựu điệp viên Snowden. 

Trong bức thư đề ngày 23/7 và được công bố hôm 26/7, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ - Eric Holder viết: “Cựu điệp viên Snowden đã nộp đơn xin tị nạn tạm thời tại Nga vì lo ngại khi quay trở về Mỹ, sẽ bị tra tấn hoặc bị kết án tử hình. Những suy luận trên hoàn toàn không có giá trị”. 

Tổng thống Nga - Vladimir Putin từng khẳng định “quyết tâm mạnh mẽ” không để mối quan hệ hai nước gặp sóng gió “cho dù tình hình có diễn biến ra sao”. Bởi bản thân ông Putin không phải là người duy nhất định đoạt số phận của Snowden. Ngoài ra, tổng thống Putin nhấn mạnh quan điểm của Mát-xcơ-va “không và sẽ không bao giờ trao trả bất cứ ai”. Cựu điệp viên Snowden có thể định cư tại Nga nếu ngừng các hành động gây ảnh hưởng xấu tới nước Mỹ. 

Theo chuyên gia an ninh Nga - Andrei Soldatov, các cuộc đàm phán giữa FSB và FBI nhằm tìm cách đảm bảo lời hứa ngừng tiết lộ thông tin tình báo bí mật của Mỹ từ Snowden trong trường hợp cựu điệp viện này được cấp phép định cư tại Nga. “Mỹ hiểu rằng họ không thể có được Snowden, do đó, Mỹ sẽ cố gắng giữ thể diện và tìm cách buộc Snowden ngừng công bố thông tin tình báo bí mật”, ông Soldatov nói. 

Trong khi đó, những người ủng hộ cựu điệp viên 30 tuổi lo ngại số phận của Snowden sẽ tương tự như Binh nhất Bradley Manning – người đang bị tòa án Mỹ xét xử vì cung cấp tài liệu cho WikiLeaks. “Tra tấn là hành động trái với luật pháp Mỹ. Nếu trở về Mỹ, Snowden sẽ được đưa ra tòa án dân sự để xét xử”, ông Holder viết. 

Hiện nay, Venezuela, Bolivia và Nicaragua đã đồng ý cấp phép tị nạn chính trị cho Snowden song chưa có một đường bay thẳng từ Mát-xcơ-va để đưa Snowden tới các quốc gia châu Mỹ Latinh này. Do hộ chiếu bị chính phủ Mỹ vô hiệu hóa, Snowden đã phải cư ngụ tại khu vực quá cảnh trong sân bay Sheremetyevo từ ngày 23/6 sau khi đáp chuyến bay từ Hồng Kông. 

Luật sư người Nga đồng thời là người trực tiếp giúp Snowden gửi đơn xin tị nạn tạm thời tới chính phủ Nga - Anatoly Kucherena cho biết khách hàng của ông lo ngại khả năng bị tra tấn hoặc bị kết án tử hình nếu quay trở về Mỹ. 

Cơ quan xuất nhập cảnh Liên bang Nga cho biết quá trình xét duyệt đơn xin tị nạn tạm thời của Snowden sẽ phải mất 3 tháng kể từ ngày nộp đơn (16/7). Song, hôm 26/7, một quan chức Nga tiết lộ thời gian cấp phép có thể kéo dài tới 6 tháng. Ngoài ra, hôm 25/7, Ủy ban Thượng viện Mỹ đã thông qua một dự luật cho phép áp dụng những biện pháp trừng phạt thương mại đối với bất kì quốc gia nào ‘chứa chấp’ cựu điệp viên Snowden.

Minh Thu