Mỹ được và mất gì khi Anh rời Liên minh châu Âu?

Các cuộc tranh cãi xung quanh vấn đề đi hay ở của Anh liên quan đến rất nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, quyền tự chủ, nhập cư cho đến đặc trưng quốc gia. Tất cả những điều đó có ý nghĩa gì với nước Mỹ nếu người dân Anh quyết tâm rời khỏi EU?

Obama nghĩ gì về Brexit?

Trong khi các quan chức Mỹ luôn khẳng định rằng cuộc trưng cầu dân ý này là một quyết định của người dân Anh thì một trong những nhân vật đáng chú ý nhất ủng hộ Anh tiếp tục ở lại EU ở Mỹ là Tổng thống Obama.

Phát biểu cùng với Thủ tướng Anh David Cameron tại London hồi tháng 4 vừa qua, ông Obama gọi cuộc trưng cầu dân ý này “là một vấn đề liên quan mật thiết đến lợi ích của Hoa Kỳ bởi nó ảnh hưởng tới tương lai của cả hai nước”. Mỹ muốn một nước Anh mạnh mẽ trong vai trò là đối tác và Anh thể hiện tốt nhất khi giúp đỡ lãnh đạo một Liên minh châu Âu hùng mạnh.

Tuy nhiên, các quan chức Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh rằng cho dù kết quả như thế nào cũng sẽ không ảnh hưởng tới mối quan hệ Anh – Mỹ. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby tuần trước khẳng định: “Chúng tôi không nhận thấy sẽ có sự thay đổi nào trong mối quan hệ đặc biệt mà Mỹ vẫn có với Anh”.

Tổng thống Obama ủng hộ Anh ở lại EU.

Tại sao Mỹ muốn Anh ở lại?

Những người Mỹ ủng hộ Anh ở lại EU tin rằng việc có ít nhất một đồng minh thân cận của Mỹ trong liên minh châu Âu sẽ giúp cho tổ chức này đến gần hơn với những mục tiêu chính sách đối ngoại của Washington.

Trong buổi họp báo tại London, ông Obama cho biết: “Mỹ muốn sức ảnh hưởng của Anh ngày càng tăng, bao gồm cả trong khu vực châu Âu. Bởi những thể chế và giá trị của nước Anh rất mạnh mẽ và hợp lý nên chúng tôi muốn đảm bảo rằng sự ảnh hưởng đó phải được biết đến, được cảm nhận và tác động tới việc các quốc gia khác nghĩ như thế nào về những vấn đề quan trọng”.

Frances Burwell, chuyên gia của Hội đồng Atlantic, người ủng hộ Anh ở lại EU, đưa ra dẫn chứng rằng việc EU áp đặt lệnh trừng phạt lên Iran vì chương trình hạt nhân cũng như lên Nga vì vấn đề tại Crimea cho thấy London đã giúp hướng EU tới những mục tiêu chính sách đối ngoại của Mỹ.

Điều này có ý nghĩa gì cho cuộc chiến chống khủng bố?

Anh và Mỹ từ lâu đã có một mối quan hệ chia sẻ các thông tin tình báo chặt chẽ nhất, từ thời Chiến tranh thế giới thứ II, và một số quan chức cho rằng điều này đã khiến Anh đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các hoạt động chống khủng bố ở châu Âu.

Rob Wainwright, giám đốc Cơ quan Cảnh sát châu Âu (Europol), cho CNN biết, an ninh châu Âu đã được thắt chặt hơn nhờ mối quan hệ tình báo Anh – Mỹ này.

“Tôi cho rằng mối đe dọa mà chúng ta phải đối mặt từ khủng bố và thực chất là từ rất nhiều loại hình tội phạm quốc tế tại thời điểm này ngày càng lớn hơn, phức tạp hơn những gì mà chúng ta thấy được trong quá khứ. Điều này đòi hỏi Anh cũng như các đối tác châu Âu phải hợp tác sâu rộng nhất có thể, tận dụng mối quan hệ đặc biệt với Mỹ và cộng đồng tình báo”, ông phân tích.

Tuy nhiên, theo Michael Howard, một người ủng hộ việc rời đi đồng thời là cựu quan chức bộ nội vụ Anh, lại cho rằng sự hợp tác trong việc thực thi pháp luật và các vấn đề tình báo với châu Âu vẫn sẽ được tiếp tục kể cả khi nước Anh rời khỏi liên minh này. “Họ sẽ không ngu ngốc đến mức cắt đi “cái mũi” của mình chỉ bởi vì chúng tôi quyết định rời khỏi những sắp xếp chính thức của EU”, ông nói.

Cả Anh và Mỹ đều là thành viên của NATO và hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng việc Anh rời khỏi EU sẽ không có nhiều ảnh hưởng bởi cả hai bên tán thành hay phản đối đều đồng nhất quan điểm duy trì tư cách thành viên của NATO.

Tướng quân đội Anh đã nghỉ hưu, Richard Kemp, người ủng hộ Brexit, nhận định, bởi Anh đã chi tiêu vào quốc phòng nhiều hơn bất kỳ thành viên EU nào khác nên việc Anh rời đi sẽ khiến EU không thể thiết lập được một tổ chức quân sự riêng có thể cạnh tranh được với NATO do những nguồn lực quốc phòng hạn chế giữa các quốc gia EU cũng đang túng thiếu về ngân sách.

Brexit có làm tổn thương nền kinh tế Mỹ?

Câu trả lời là có. Trong khi Qũy tiền tệ Quốc tế công bố một bản báo cáo hôm 17/6 cho thấy việc rời EU đầu tiên sẽ ảnh hưởng tới nền kinh tế Anh thì cũng có dấu hiệu cho thấy nó sẽ tác động đến cả Mỹ, đặc biệt là nếu tồn tại một phản ứng thị trường tiêu cực nghiêm trọng.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, Janet Yellen, cho hay việc trưng cầu dân ý này “có thể có những hệ quả tới điều kiện tài chính và kinh tế trong các thị trường tài chính toàn cầu. Nếu như vậy, nó chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới viễn cảnh kinh tế Hoa Kỳ”. Bà cũng cho biết thêm vấn đề Brexit cũng tác động tới quyết định không tăng lãi suất vừa qua của Fed.

Brexit tác động ra sao tới thương mại?

Anh là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Mỹ. Tác động của Brexit đến hoạt động giao dịch này phụ thuộc phần lớn vào liệu Mỹ có ký một hiệp định thương mại tự do với Anh hay với EU hay không.

Những người ủng hộ Anh rời đi cho rằng một thỏa thuận như vậy giữa Anh và Mỹ là hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, trong buổi họp báo hồi tháng 4, Tổng thống Obama cho hay ưu tiên hàng đầu của ông là đàm phán thỏa thuận với EU. “Việc Anh có thể rời EU cũng có khả năng tạo ra một hiệp định thương mại Anh – Mỹ, song điều này chắc chắn sẽ không sớm xảy ra. Nước Anh sẽ phải đứng  phía sau trong dãy xếp hàng”, ông Obama khẳng định.

Song, viễn cảnh cho một hiệp định thương mại Mỹ - EU, hay còn gọi là Hiệp định đầu tư và thương mại xuyên Đại Tây Dương (TTIP), không mấy khả quan bởi nó đã bị phản đối gay gắt từ các chính trị gia ở cả hai bên bờ đại dương. Việc Anh rời EU càng khiến cho TTIP khó trở thành hiện thực và có thể Tổng thống Mỹ sẽ tính đến một hiệp định khác với Anh.

Thế nhưng, theo như Jeffrey Rathke, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, cho rằng không khí chính trị hiện tại ở Mỹ có thể không mấy “thân thiện” với bất kỳ hiệp định thương mại nào, đồng thời ông nhấn mạnh rằng “dù nước Anh có đứng đằng sau hàng thì điều đó cũng không vấn đề gì bởi dãy xếp hàng này cũng chẳng dịch chuyển”.

Donald Trump và Hillary Clinton nói gì?

Tỷ phú Trump, người bày tỏ sự ủng hộ Brexit, cho rằng nước Anh sẽ không bị tổn thương gì cả, đặc biệt là trong vấn đề đàm phán thương mại với Mỹ. “Anh là một đồng minh tuyệt vời”, ông Trump phát biểu.

Ứng viên đảng Dân chủ Hillary Clinton lại đứng về phía Tổng thống  Obama trong vấn đề Brexit khi cố vấn chính sách cao cấp của bà từng cho biết: “Cựu Ngoại trưởng Mỹ luôn đánh giá cao vai trò mạnh mẽ của Anh trong một Liên minh châu Âu. Và bà cũng đánh giá cao tiếng nói quyền lực của Anh trong EU”.

Bài viết được tham khảo nguồn tin CNN, một kênh truyền hình nổi tiếng của Mỹ, thuộc sở hữu tập đoàn Time Warner. CNN là một trong những kênh thông tin uy tín nhất thế giới.