Mỹ đang đẩy mạnh “cách mạng màu” tại Brazil?

Tổng thống Brazil Dilma Rousseff

Mới đây, Tổng thống Dilma Rousseff đã bị tạm thời bãi miễn chức vụ Tổng thống Brazil (thời hạn 180 ngày) để phục vụ quá trình luận tội. Phó Tổng thống Michel Temer là người đảm nhiệm quyền Tổng thống thay bà Rousseff.

Nếu sau 180 ngày, Thượng viện Brazil kết luận có tội, bà Rousseff sẽ chính thức mất ghế Tổng thống Brazil.

Nguyên nhân làm nảy sinh quá trình luận tội Rousseff

Bà Rousseff và những người ủng hộ coi sự kiện vừa qua ở Brazil là một cuộc đảo chính. Nếu như bà Rousseff tuyên bố sẵn sàng tham gia vào cuộc bầu cử trước thời hạn thì những người ủng hộ bà thậm chí còn quyết liệt hơn khi khẳng định rằng nếu bà Rousseff không được phục hồi chức vụ thì họ sẽ gây nên bất ổn ở Brazil, trước mắt là phá hoại Olympic Rio dự kiến sẽ được tổ chức từ 5-21/8/2016.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bất ổn hiện nay được cho là việc bà Rousseff bổ nhiệm Luis da Silva, người tiền nhiệm của bà Rousseff và cũng là thành viên Đảng Lao động vào chức vụ Chánh Văn phòng Tổng thống. Bà Rousseff bị cáo buộc đã làm cản trở quá trình điều tra tham nhũng đối với Luis da Silva.

Tuy nhiên, theo luật pháp Brazil, quá trình luận tội Tổng thống sẽ chỉ được thực hiện nếu như Tổng thống hành động trái luật. Trong khi đó, việc bà Rousseff bổ nhiệm da Silva không phạm bất cứ điều luật nào của Brazil.

Do đó, những người ủng hộ bà Rousseff, sau khi thất bại tại cuộc bỏ phiếu về luận tội Tổng thống ở Hạ viện, đã tuyên bố không chấp nhận kết quả bỏ phiếu trước khi vấn đề này được đưa ra bỏ phiếu ở Thượng viện.

Mỹ lật đổ Rousseff để giữ ảnh hưởng ở “sân nhà”

Lịch sử hơn 200 năm qua đã cho thấy nội chiến rất dễ bùng phát ở châu Mỹ La tinh và khi đã bùng phát thì rất khó chấm dứt được nội chiến. Mặc dù tình hình ở Brzail chưa dẫn đến nội chiến nhưng nó cho thấy mâu thuẫn sâu sắc trong xã hội Brazil.

Các phe phái đang ngày càng trở nên cực đoan hơn, cáo buộc lẫn nhau ngày càng gay gắt hơn. Các cuộc đấu tranh giành quyền lực đã bắt đầu lan đến các đường phố, nơi diễn ra các cuộc biểu tình chống đối nhau giữa phe ủng hộ và phe phản đối bà Rousseff.

Theo giới phân tích được Ria Novosti trích dẫn, nhân tố chính gây nên sự bất ổn hiện nay ở Brazil là sự can thiệp của Mỹ. Mỹ đã tỏ rõ thái độ không đồng tình với chính sách theo định hướng dân tộc của cựu Tổng thống da Silva và của bà Rousseff. Trong giai đoạn đầu tiên, Mỹ đã cố gắng dung hòa bất đồng này.

Tuy  nhiên, do lực lượng cánh tả và các phong trào dân tộc ở Brazil ngày càng củng cố được vị thế và sự ủng hộ của xã hội nên Mỹ buộc phải có những thay đổi. Lộ trình Mỹ gây loạn ở Brazil tương tự như cách thức Mỹ tiến hành với Nga, Ria Novosti bình luận.

Trong giai đoạn đầu tiên, Mỹ không vội vàng áp dụng các biện pháp chống Nga. Chỉ đến khi Kremlin bắt đầu ổn định được bối cảnh tình hình trong nước và củng cố được uy tín trên trường quốc tế, đe dọa đến vị thế độc tôn của Mỹ, Mỹ mới bắt đầu hành động mạnh, Ria Novosti chia sẻ trong bài báo của mình.

Các bước hành động như trên đang được Mỹ áp dụng với Brazil. Việc giới lãnh đạo Brazil từ chối tham gia vào các dự án kinh tế và chính trị của Mỹ, đồng thời định hướng thực hiện các dự án địa chính trị độc lập trong khuôn khổ BRICS đã dẫn đến những phản ứng mạnh mẽ của Washington. Do đó, Mỹ đã công khai ý định sẽ lật đổ chế độ ở Brazil từ khoảng những năm 2008-2009 khi Tổng thống da Silva còn nắm quyền.

Tổng thống Brazil Dilma Rousseff và Tổng thống Mỹ Obama.

Giới phân tích Ria Novosti cho rằng những động thái hiện nay của Mỹ ở Brazil không có gì lạ vì châu Mỹ La tinh được coi là “sân nhà” của Mỹ và là khu vực được Mỹ coi là có giá trị chiến lược đối với việc đảm bảo an ninh quốc gia của Mỹ.

Việc Mỹ củng cố vị thế ở Brazil cũng có thể so sánh với việc Đức cố gắng duy trì vị thế ở EU, Ba Lan ở Đông Âu và Nga đối với các nước thuộc không gian hậu Xô Viết, Kazakhstan ở Trung Á, Trung Quốc đối với ASEAN…

Tuy nhiên, những biện pháp được Mỹ áp dụng thời gian qua đang tạo ra nhiều vấn đề không chỉ đối với các chế độ không thân Mỹ mà cả đối với chính Mỹ và các đồng minh.

Trong trường hợp Brazil, nếu như Dilma Rousseff cuối cùng vẫn bị phế truất chức vụ Tổng thống Brazil thì hoạt động của khối BRICS sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Tuy nhiên, BRICS khi đó sẽ vẫn hoạt động, giống như Hiệp định Thuế quan và Liên minh Kinh tế Á-Âu vẫn hoạt động mà không cần Ukraine.

Vấn đề mấu chốt là khi đó, chính quyền kế nhiệm bà Rousseff ở Brazil sẽ phải đối mặt với những bất ổn đáng kể ở trong nước.

Chỉ có người dân Brazil là chịu thiệt

Chiến dịch chống lại bà Rousseff bước đầu thành công là do nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của giới tài phiệt Brazil. Do đó, nếu như quá trình này thành công, chính quyền mới lên thay bà Rousseff sẽ chịu sự chi phối đáng kể của giới tài phiệt nước này, tương tự như những gì đang diễn ra ở Ukraine.

Sự kiện ở Ukraine đang diễn biến theo chiều hướng phục vụ cho lợi ích của giới tài phiệt. Sau khi hỗ trợ các lực lượng đối lập thực hiện thành công chiến dịch lật đổ Tổng thống Ukraine khi đó là Yanukovich trong sự kiện Maidan, giới tài phiệt Ukraine đã lên tiếng đòi quyền lợi.

Hậu quả là thuế cho các dịch vụ sinh hoạt ở Ukraine đã tăng gấp 3 lần so với thời gian trước Maidan và hiện vẫn đang tiếp tục gia tăng, trong khi thu nhập của người dân Ukraine liên tục suy giảm.

Để vừa thỏa mãn được các tham vọng kinh tế của giới tài phiệt, vừa ổn định được trật tự xã hội, chính quyền mới ở Brazil sẽ phải cần đến sự “giúp đỡ” quy mô lớn của Mỹ. Tuy nhiên, hiện Washington đã không còn ở trạng thái sẵn sàng giúp đỡ bất cứ đối tác nào.

Ngược lại, Mỹ đang tập trung duy trì sự ổn định nền kinh tế của mình bằng cách thức triệt tiêu các nền kinh tế khác của các quốc gia phụ thuộc vào Mỹ. Ngay cả các nước EU cũng đang phải chịu cảnh này nên Brazil sẽ khó có thể hy vọng vào sự trợ giúp kinh tế nào đó quy mô lớn từ Mỹ.

Trước đây, Mỹ thường trợ giúp các chính quyền thay thế cho các chính quyền bị lật đổ trong việc trấn áp dòng người biểu tình, cung cấp vũ khí với giá ưu đãi, cung cấp cố vấn quân sự cũng như lính đánh thuê. Tuy nhiên, hiện Mỹ không có đủ lực để thực hiện bước đi này.

Mỹ đang phải căng mình để kiểm soát tình hình ở Lybia, Syria, Afghanistan, Iraq và Ukraine. Hơn nữa, Mỹ còn đang thực hiện kế hoạch gia tăng sự hiện diện quân sự để chống lại Nga ở châu Âu và Trung Quốc ở châu Á-Thái Bình Dương.

Ngoài ra, ảnh hưởng của Mỹ thường suy yếu ngay sau khi Mỹ rút căn cứ quân sự. Do đó, Mỹ phải căng mình hiện diện quân sự để có thể duy trì được ảnh hưởng ở các điểm nóng trên.

Chính vì vậy, Mỹ sẽ không thể thiết lập được sự kiểm soát đối với tình hình đã bắt đầu trở nên bất ổn ở Brazil. Cũng giống như tất cả các trường hợp đã liệt kê ở trên.

Và khi ngay cả bản thân Mỹ cũng không thiết lập được kiểm soát với tình hình bất ổn thì chỉ có người dân Brazil là thiệt thòi, tương tự như những gì người dân Ukraine đang phải gánh chịu.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ hãng Ria Novosti.