Mỹ đã chọn không đúng thời điểm để "nhờ vả" Trung Quốc

Theo tạp chí The Atlantic của Mỹ, sau khi chỉ trích chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama quá rụt rè trong cách xử lý cuộc khủng hoảng vũ khí hóa học ở Syria, Tổng thống Donald Trump lại đang phải đối mặt với vô vàn khó khăn trong việc vạch ra "giới hạn đỏ" cho Triều Tiên.

Hồi tháng Một, nhà lãnh đạo Kim Jong-un từng tuyên bố Triều Tiên đang bước vào giai đoạn cuối chuẩn bị cho một phóng thử tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM). Ông Trump đã khẳng định trên Twitter rằng, trong nhiệm kỳ Tổng thống của mình, việc Triều Tiên nắm trong tay ICBM trang bị đầu đạn hạt nhân "sẽ không xảy ra". Song vụ phóng thành công lần đầu tiên ICBM của Triều Tiên hôm 4/7 đã chứng minh tuyên bố của ông Kim Jong-un đang dần trở thành sự thật.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên đi thị sát ICBM Hwasong-14.

Theo giới chuyên gia, nhà lãnh đạo Kim Jong-un sẽ không bao giờ đơn phương từ bỏ phát triển vũ khí hạt nhân chỉ để làm hài lòng Mỹ. Do đó, câu hỏi duy nhất đặt ra là liệu chính quyền của ông Trump có đủ khéo léo để nối lại các vòng đàm phán hạt nhân với Triều Tiên. Việc nối lại các cuộc đàm phán sẽ không chỉ phụ thuộc vào cách Tổng thống Trump dàn xếp với Triều Tiên mà còn với Trung Quốc. Tuy nhiên, cái chết của một sinh viên Đại học Virginia có tên Otto Warmbier sau khi được Triều Tiên trao trả về Mỹ hồi tháng trước, khiến nhiều người nghi ngờ về khả năng Triều Tiên sẽ thỏa hiệp với Mỹ. 

Trước đó, trong cuộc họp thượng đỉnh hồi tháng Tư giữa Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Mỹ đã đồng thuận từ bỏ chủ nghĩa bỏ hộ kinh tế để đổi lấy sự giúp đỡ của Trung Quốc trong vấn đề Triều Tiên. Song thực tế, Triều Tiên vẫn phát triển năng lực tên lửa thậm chí có thể thử hạt nhân lần thứ 6 bất cứ lúc nào, còn Bắc Kinh thì tỏ ra thận trọng trong việc gia tăng thêm sức ép với Bình Nhưỡng.

Sự băn khoăn của Tổng thống Trump về việc "Trung Quốc sẽ được lợi nhiều hơn khi cộng tác với chúng ta" là hoàn toàn có cơ sở. Bởi Bắc Kinh nhiều lần nhấn mạnh mục đích của việc gia tăng sức ép không phải là để "hạ gục" Triều Tiên mà là thuyết phục Bình Nhưỡng quay trở lại bàn đàm phán. 

Theo bản đề xuất của Trung Quốc, khởi đầu cho kế hoạch hạ nhiệt căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên là xây dựng lòng tin mang tên "tạm dừng vì tạm dừng". Nói cách khác, theo Trung Quốc, Triều Tiên sẽ tuyên bố tạm hoãn thử hạt nhân và tên lửa một khi Mỹ dừng tiến hành các cuộc tập trận chung với Hàn Quốc. Ngoài ra, nếu Mỹ - Triều đạt được sự đồng thuận, hai bên không chỉ tiến tới đàm phán để bảo vệ lợi ích của Mỹ khi Triều Tiên tiến hành phi hạt nhân mà còn giúp Bình Nhưỡng đưa ra bản đề xuất đảm bảo sự ổn định của chính quyền. Từ đó, Mỹ - Triều có thể tiến tới ký kết một hiệp ước thay thế thỏa thuận đình chiến sau chiến tranh liên Triều.

Để hạn chế phương án tấn công quân sự, chính quyền Mỹ đã lựa chọn áp đặt trừng phạt với các công ty Trung Quốc bị tình nghi bắt tay làm ăn với Triều Tiên. Bởi lâu nay, Trung Quốc được biết tới không chỉ là quốc gia đồng minh mà còn là đối tác thương mại lớn nhất của Triều Tiên. Hiện nay, Trung Quốc vẫn là quốc gia chiếm tới 90% doanh thu thương mại của Triều Tiên. Mới đây, Tổng thống Trump chia sẻ trên Twitter rằng: "Thương mại giữa Trung Quốc và Triều Tiên tăng 40% trong quý I năm nay" bất chấp quyết định ngừng nhập khẩu than đá từ Triều Tiên trong toàn nay năm được chính quyền Bắc Kinh thông báo hồi tháng Hai. Do đó, nếu Mỹ có thể cắt đứt quan hệ thương mại Trung – Triều bằng việc ngăn chặn thêm số công ty Trung Quốc hợp tác với Triều Tiên thì mọi tính toán của nhà lãnh đạo Kim Jong-un sẽ không như kế hoạch. Từ đó giống như Iran, Triều Tiên sẽ buộc phải ngồi vào đàm phán hạt nhân.

Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ phản đối kế hoạch này của Mỹ bởi nó sẽ khiến Bắc Kinh phải tìm kiếm các mối quan hệ thương mại và đầu tư thay thế. Ngoài ra, Tổng thống Trump đã chọn không đúng thời điểm để "nhờ vả" Trung Quốc nhất là khi mới đây, Bắc Kinh vô cùng tức giận trước thông tin chính quyền Mỹ đã phê chuẩn kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan và chỉ còn chờ Quốc hội Mỹ thông qua. Ngoài ra, gần đây, hoạt động tuần tra nhằm đảm bảo quyền tự do hàng hải của Mỹ (FONOP) ở Biển Đông cũng đang khiến Trung Quốc đứng ngồi không yên. Trong khi đó, Trung Quốc hiện xem vấn đề Đài Loan và Biển Đông là lợi ích chủ quyền cốt lõi. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình.

Chính quyền Mỹ cũng cho biết đã xây dựng một chính sách mới với Triều Tiên chú trọng vào hai nội dung là "gây áp lực tối đa và hòa giải". Gây áp lực tối đa là nhằm tới việc gia tăng thêm lệnh trừng phạt, còn hòa giải chính là việc Mỹ sẵn sàng đàm phán với Triều Tiên. Tinh thần sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán với Triều Tiên được Mỹ thể hiện rõ trong cuộc họp thượng đỉnh gần đây với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In. Trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Hàn, chính quyền của Tổng thống Trump cũng đã hối thúc Tổng thống Moon có phương thức tiếp cận theo hướng hòa giải với Bình Nhưỡng.

Tuy nhiên, hạ nhiệt căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên không chỉ dựa vào hành động của Trung Quốc hay Hàn Quốc. Và hội nghị thượng đỉnh G-20 diễn ra ở Đức vào ngày hôm nay (7/7) sẽ là cơ hội để ông Trump có thêm những bước tiến ngoại giao bên lề hội nghị.  Nhưng do những vị trí cố vấn ở khu vực châu Á trong Bộ Ngoại giao và Quốc phòng Mỹ vẫn đang bị bỏ trống sẽ khiến chính quyền của Tổng thống Trump khó có thể tiến tới các cuộc đàm nhằm đề ra giới hạn về chương trình hạt nhân Triều Tiên với Trung Quốc.

Theo Atlantic, nếu Mỹ không thể đưa ra những quyết sách riêng để giải quyết vấn đề Triều Tiên, các lực lượng an ninh Mỹ trong khu vực sẽ luôn phải sống trong cảnh lo sợ tìm cách đối phó với một đối thủ ngày càng mạnh về năng lực quân sự ngay cả khi chiến tranh Mỹ - Triều không xảy ra.