Mỹ có thể đàm phán trở lại với Triều Tiên, mong phi hạt nhân hóa trước 2021

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết ông đã mời Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong-ho tới thành phố New York vào tuần tới và đặt mục tiêu hoàn thành tiến trình phi hạt nhân hóa trước tháng 1/2021. Mỹ dường như đang nắm lấy cam kết mà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đưa ra trong cuộc đối thoại với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho dù nhiều chuyên gia nhận định rằng sự kiện này vẫn chưa buộc Bình Nhưỡng thực thi các bước không thể đảo ngược trong quá trình phi hạt nhân hóa.

Cuộc gặp mặt Kim - Moon đã mang lại những dấu hiệu tích cực cho vấn đề Triều Tiên.

Trong cuộc họp báo chung với ông Kim, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in nói rằng Triều Tiên sẽ cho phép các chuyên gia từ “các quốc gia có quan ngại” giám sát quá trình phá bỏ khu vực thử nghiệm tên lửa và dàn phóng tại Dongchang-ri, phía bắc Triều Tiên. Thêm vào đó, Triều Tiên có thể sẽ đóng cửa nhà máy hạt nhân Yongbyon nếu Mỹ thực hiện những bước đi tích cực.

Sự thay đổi bất ngờ trên diễn ra sau khi trong vài tuần qua chính quyền Trump không rõ liệu Triều Tiên sẵn sàng đàm phán hay không, khi Hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Kim chưa mang lại hiệu quả rõ rệt.

Ngoài việc mời Ngoại trưởng Triều Tiên gặp mặt bên lề hội nghị Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tuần tới, ông Pompeo cũng đã mời đại diện của Triều Tiên gặp mặt đặc phái viên Mỹ về vấn đề Triều Tiên Stephen Biegun tại Vienna (Áo) “vào thời điểm sớm nhất”.

Ông Pompeo nói rằng quyết định của ông Kim nhằm “thực thi việc đập bỏ khu vực thử nghiệm tên lửa trước sự hiện diện của các giám sát viên Mỹ và các nước khác là một bước đi tiến tới việc hoàn thành tiến trình phi hạt nhân hóa ở Triều Tiên”.

Dù vậy, một số quan chức Mỹ vẫn tỏ ra khá dè dặt. Trả lời trước tuyên bố của ông Pompeo, hai quan chức cấp cao giấu tên của Mỹ nói rằng họ lo ngại ông Kim đang tìm cách chia rẽ Washington và Seoul. Cũng có người cho rằng ông Kim đang tìm cách giảm bớt sức ép kinh tế đối với Triều Tiên và giảm bớt vai trò của quân đội Mỹ trong khu vực bằng cách cải thiện quan hệ với Hàn Quốc.

Mỹ hiện có khoảng 28.500 binh lính đang đóng tại Hàn Quốc để đề phòng Triều Tiên tấn công. Từ lâu Bình Nhưỡng đã muốn binh sĩ Mỹ rút về nước và ông Trump cũng không hài lòng về chi phí và hiệu quả mà lực lượng này mang lại.

Hai nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Triều Tiên trong Lễ hội Biển người ngày 19/9.

“Cho đến giờ Triều Tiên chưa cam kết được điều gì có thể cho thấy nước này sẽ thực thi các bước phi hạt nhân hóa không thể đảo ngược, cho dù họ nói rằng sẽ hoàn tất tiến trình này vào tháng 1/2021 hay vào thời điểm nào khác hay họ giảm bớt mối đe dọa quân sự của mình đối với Hàn Quốc và các nước khác trong khu vực”, một quan chức nói.

“Tất cả những gì mà chúng ta có được hoặc là phụ thuộc vào việc Mỹ có hành động để giảm bớt áp lực đối với Triều Tiên, hoặc là có những vấn đề rất lớn”, người này nói thêm.

Các quan chức Mỹ cho rằng sự mơ hồ về việc Washington sẽ cần phải làm gì cho Triều Tiên để nước này đóng cửa Yongbyon sẽ cho phép ông Kim có thể chỉ trích Washington chưa nỗ lực hết sức để Triều Tiên thực hiện cam kết của mình. Họ cũng cho rằng Triều Tiên vẫn có các cơ sở hạt nhân bí mật khác ngoài Yongbyon.

Theo cố vấn an ninh quốc gia Hàn Quốc Chung Eui-yong, điều mà Triều Tiên mong muốn có thể là Mỹ tuyên bố chính thức chấm dứt chiến tranh. Hàn Quốc và Mỹ trên lý thuyết vẫn có chiến tranh với Triều Tiên do Chiến tranh Triều Tiên 1950 – 1953 kết thúc bằng một lệnh ngừng bắn chứ không phải một hiệp ước hòa bình.

Mặc cho những nghi ngại của các quan chức Mỹ và chuyên gia, tuyên bố của Triều Tiên đã được ông Trump đón nhận một cách khá nồng nhiệt. Ông Trump đã gọi đây là một phần trong “một tiến trình khổng lồ” với Triều Tiên và cũng là “tin rất tốt” sau cuộc gặp mặt giữa ông Kim và ông Moon. “Ông ấy (ông Kim) rất bình tĩnh, tôi cũng rất bình tĩnh, và chúng ta sẽ cùng chờ xem điều gì sẽ xảy ra”, ông Trump trả lời trước báo giới.