Mỹ chỉ trích Trung Quốc “ép buộc” ở Biển Đông, hối thúc ASEAN nói thẳng vấn đề

Theo Reuters, phát biểu tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN ở Bangkok, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh Mỹ không yêu cầu các nước ASEAN phải chọn bên ủng hộ giữa Mỹ hay Trung Quốc.

Mỹ chỉ trích Trung Quốc “ép buộc” ở Biển Đông, hối thúc ASEAN nói thẳng vấn đề.

Cũng theo ông Pompeo, 10 nước thành viên ASEAN cần tiếp tục “thẳng thắn bày tỏ quan điểm phản đối trước hành động ép buộc của Trung Quốc ở Biển Đông”.

Tuyên bố của ông Pompeo nhắm tới việc Trung Quốc trong những năm gần đây liên tiếp mở rộng cải tạo, xây dựng các hòn đảo nhân tạo và tiến hành quân sự hóa trái phép trên các thực thể này để bảo vệ những tuyên bố chủ quyền phi lý ở Biển Đông.

"Trong hàng thập kỷ, chính sách ngoại giao của Mỹ với ASEAN luôn luôn được chỉ lối bởi mong muốn hợp tác, tôn trọng chủ quyền của mỗi quốc gia và cam kết chung của chúng ta với các quy tắc luật pháp cơ bản, nhân quyền cùng tăng trưởng kinh tế bền vững", Ngoại trưởng Mỹ cho biết.

Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ, Ngoại trưởng Pompeo cũng nhấn mạnh các nước trong khu vực cần có tiếng nói kiên quyết, không nên lảng tránh những vấn đề phức tạp.

Tình hình Biển Đôngtrong thời gian gần đây có những diễn biến phức tạp và leo thang căng thẳng sau vụ việc một tàu cá của Philippines bị Trung Quốc tấn công và đâm chìm cũng như vụ việc tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc vi phạm vùng biển của Việt Nam.

Cụ thể, tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc ngày 31/7, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh cũng đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến trên thực địa ở Biển Đông, trong đó có hoạt động của tàu khảo sát HD-08 của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

Theo Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, các hành động như vậy đe dọa nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, không có lợi cho hòa bình và ổn định ở khu vực. Phó Thủ tướng khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về tầm quan trọng của tăng cường lòng tin, không quân sự hóa, kiềm chế, không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình; tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế trong đó có Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Cũng trong ngày 1/8, Ngoại trưởng Pompeo đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Nội dung chính được đưa ra thảo luận trong cuộc gặp của hai Ngoại trưởng Mỹ- Trung là chương trình giải trừ hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, cuộc chiến thương mại song phương và hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông.

Cả ông Pompeo và ông Vương đều muốn giảm nhẹ căng thẳng giữa hai nước. Theo đó, Ngoại trưởng Vương mô tả cuộc gặp với ông Pompeo là "sự giao thiệp sâu sắc" giúp "tăng cường hiểu biết lẫn nhau".

"Có thể có nhiều loại vấn đề và khó khăn giữa Trung Quốc và Mỹ. Nhưng dù có bao nhiêu vấn đề, tất cả chúng ta cần phải ngồi xuống và tiếp tục đối thoại", ông Vương cho hay. 

Sau đó, chia sẻ trên Twitter, ông Pompeo đã lên tiếng trấn an các đồng minh trong khu vực khi cho rằng, "sự tham gia của chúng tôi trong khu vực này, chưa từng và sẽ không phải là một hoạt động có bên được bên thua" và lợi ích của chúng tôi đơn giản là hội tụ một cách tự nhiên với lợi ích chung của các bạn".

Theo AP, nhiệm vụ chính của Ngoại trưởng Pompeo khi tham dự Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN chính là trấn an các đồng minh châu Á. Theo đó, Mỹ khẳng định vẫn là nhân tố chủ chốt trong khu vực giữa lúc Trung Quốc tăng cường sự hiện diện quân sự ở các vùng biển và không phận tranh chấp, đồng thời mở rộng tầm ảnh hưởng kinh tế và chính trị ở khu vực.

Trên thực tế, cuộc đua giữa Mỹ - Trung nhất là thương chiến đang tạo ra những ảnh hưởng lớn đối với tốc độ tăng trưởng của toàn cầu và đẩy các nền kinh tế châu Á vào cảnh bấp bênh.

Còn trong một động thái nhằm xoa dịu căng thẳng ở Biển Đông, hôm 31/7, Bắc Kinh cho hay ASEAN và Trung Quốc đã hoàn tất quá trình đọc bản nháp đầu tiên đàm phán về văn bản của Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

“Đây là một thành tựu mới và quan trọng trong quá trình tham vấn COC và đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới mục tiêu hoàn thành quá trình tham vấn trong khoảng thời gian 3 năm”, Straits Times dẫn lời Bộ trưởng Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị. 

Cũng theo ông Vương, dựa trên văn bản nháp, các quốc gia tham gia đàm phán COC hy vọng có thể xóa bỏ bớt những bất đồng quan điểm.