Mua hàng loạt vũ khí Trung Quốc, Thái Lan đang tìm cách tránh xa Mỹ?

Hồi cuối tháng Một, quân đội Thái Lan cho hay đang hy vọng Nội các nước này thông qua thương vụ mua 14 xe tăng chiến đấu VT-4 do Trung Quốc sản xuất với tổng trị giá 2,3 tỷ baht. Đây là thỏa thuận được ký kết giữa Thái Lan với Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Trung Quốc Norinco.

Xe tăng của quân đội Thái Lan.

Nếu được thông qua, đây sẽ lô xe tăng thứ ba được Norinco cung cấp cho quân đội Thái Lan. Trước đó, vào năm 2016, Thái Lan đã mua 28 tăng VT-4 có trị giá 4,9 tỷ baht và vào năm 2017, Thái Lan mua 11 tăng VT-4 với giá 2 tỷ baht.

Cũng trong năm 2017, nội các Thái Lan còn thông qua thỏa thuận mua 3 tàu ngầm S26T từ Trung Quốc với giá 36 tỷ baht.

Tuy nhiên, các thỏa thuận mua vũ khí với Trung Quốc lại bị chính dư luận Thái Lan chỉ trích mạnh mẽ khi cho rằng, đây là những thương vụ thiếu tính minh bạch.

Kể từ sau cuộc đảo chính năm 2014, chính quyền quân sự Thái Lan mang tên Hội đồng Hòa bình và Trật tự quốc gia đã tăng chi tiêu ngân sách quốc phòng thêm 20% từ mức 183 tỷ bath lên thành 227 tỷ bath so với mức 5 triệu baht vào năm 2013.  

Theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), sau tuyên bố của quân đội Thái Lan muốn mua thêm 14 xe tăng VT-4 của Trung Quốc, nhà hoạt động chính trị Srisuwan Janya đã kêu gọi tiến hành điều tra về tính minh bạch của các thương vụ mua bán vũ khí giữa Trung Quốc và Thái Lan.

“Hội đồng Hòa bình và Trật tự quốc gia Thái Lan chỉ cho phép quân đội mua số lượng lớn vũ khí từ Trung Quốc bao gồm tàu ngầm S-26T và xe bọc thép VN1. Tại sao họ lại chỉ muốn mua vũ khí Trung Quốc? Vì sao họ không mua vũ khí của phương Tây?”, ông Janya nói.

Mối quan hệ giữa Thái Lan và Mỹ rơi vào cảnh nguội lạnh từ sau cuộc đảo chính tại Thái Lan vào năm 2014 dù trước đó hai nước là đồng minh lâu đời. Trong vài năm gần đây, quan hệ Mỹ - Thái Lan có dấu hiệu ấm dần lên sau chuyến thăm của Thủ tướng Prayuth Chan-ocha tới Nhà Trắng vào tháng 10/2017. Ngoài ra, hồi tháng 4/2018, quân đội Thái Lan đã đặt mua 4 trực thăng Black Hawk của Mỹ với giá 750 triệu baht mỗi chiếc. Số trực thăng này được đưa vào biên chế cùng 12 chiếc Black Hawk đang được quân đội Thái Lan sử dụng.

Trước đó, vào năm 2017, hải quân Thái Lan thừa nhận thông tin mua các tên lửa chống hạm RGM-84L Harpoon Block II của Tập đoàn Boeing. Nhưng sau đó, Thủ tướng Chan-ocha và Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Prawit Wongsuwan đều lên tiếng phủ nhận.

Theo Giáo sư Paul Chambers tại Đại học Naresuan, phía bắc Thái Lan, các loại vũ khí do Trung Quốc sản xuất có giá thành rẻ hơn nhưng chất lượng lại thấp hơn so với vũ khí của phương Tây và Mỹ.

“Việc chính quyền quân đội Thái Lan mua xe tăng, tàu ngầm và nhiều loại vũ khí của Trung Quốc là điều không đáng ngạc nhiên bởi trước đó chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama đã hạ dần mức thân thiết với Thái Lan và buộc Thái Lan xích lại gần Trung Quốc”, ông Chambers chia sẻ.

“Chính quyền quân sự Thái Lan cũng hoan nghênh các khoản đầu tư, thương mại, viện trợ và mua thiết bị quân sự từ Trung Quốc đồng thời cố cân bằng chính sách đối ngoại giữa một bên là Nga và Trung Quốc với một bên là Mỹ và Nhật Bản”, ông Chambers nói thêm.

Phó Giáo sư Dulyapak Preecharush tại Đại học Thammasat cho rằng, việc Thái Lan mua nhiều vũ khí từ Trung Quốc đã từng xảy ra trong quá khứ.

“Quân đội Thái Lan từng mua nhiều loại vũ khí của Trung Quốc trong quá khứ. Song mối quan hệ quốc phòng Trung Quốc – Thái Lan sẽ không thể thay thế mối quan hệ giữa Mỹ và Thái Lan. Thái Lan cũng nhận thức được sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc”, ông Preecharush nhận định.

Trong khi đó, vào ngày 24/3 tới, Thái Lan sẽ tổ chức tổng tuyển cử do đó, việc chính quyền quân sự Thái Lan thông qua hàng loạt thương vụ mua bán vũ khí với Trung Quốc có thể tạo ra những ý kiến trái chiều trong dư luận.

“Tiến hành các thỏa thuận mua bán vũ khí với Trung Quốc phần nào làm ảnh hưởng tới hình ảnh chính phủ quân sự Thái Lan. Một số người sẽ đặt câu hỏi về giá trị cũng như khả năng hoạt động của những loại vũ khí mua từ Trung Quốc. Song Trung Quốc lại đang chia sẻ với Thái Lan về chương trình phát triển ngành công nghiệp quốc phòng. Đây là động thái có lợi cho hoạt động sản xuất vũ khí nội địa và nghiên cứu an ninh của Thái Lan”, ông Preecharush cho hay.

Cũng theo ông Preecharush, “dưới thời lãnh đạo của nhiều chính quyền tiền nhiệm, quân đội Thái Lan cũng đã có những mối quan hệ mật thiết với Trung Quốc. Do đó, mối quan hệ giữa chính quyền quân sự đương nhiệm với quân đội Trung Quốc sẽ hoàn toàn không gây ra bất lợi cho chính phủ Thái Lan trong đợt bầu cử sắp tới”.