Máy bay tàng hình X-32: Phương án thay thế hữu hiệu của F-35?

Vào ngày 26/10/2001, Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố máy bay X-35 của Lockheed Martin đã vượt qua máy bay X-32 của Boeing và trở thành mẫu phi cơ chiến đấu thế hệ thứ năm tiếp theo của Mỹ. Chiến thắng này đồng thời cũng khiến Lockheed trở thành nhà sản xuất cho tất cả các máy bay thế hệ tiếp theo của Mỹ trong tương lai.

Máy bay X-32 cất cánh trong một cuộc thử nghiệm.

Thế nhưng X-35, sau này được đổi tên thành F-35, đã bị chậm trễ, gặp nhiều vấn đề kỹ thuật, đồng thời vượt quá ngân sách đề ra ban đầu. Vào năm 2001, dự án phát triển F-35 đã được giao ngân sách 233 tỉ USD để chế tạo 2.866 máy bay, giờ đây theo Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO), dự án đã tiêu tốn hơn 391 tỉ USD cho 2.457 phi cơ.

Hơn nữa, phiên bản F-35 cất cánh thẳng đứng là F-35B ban đầu được cho có thể thực hiện các chức năng tối thiểu vào năm 2010, song phải đến năm 2015 nó mới đạt được điều này. Trong khi đó, các phiên bản F-35A và F-35C đều được cho là sẽ có thể bắt đầu được sử dụng từ năm 2012, song hệ thống buồng lái của nó vẫn chưa được hoàn thiện và dự kiến nó sẽ được thử nghiệm sớm nhất là trong năm 2017 này.

Liệu hãng Boeing có thể làm tốt hơn hay không? Điều này rất khó trả lời, bởi việc phát triển một máy bay chiến đấu đa chức năng luôn rất khó khăn và luôn có những mục tiêu đầy tham vọng. Rất có thể Boeing cũng sẽ gặp những rắc rối về kỹ thuật và kinh phí mà Lockheed đang gặp phải hiện nay. Vấn đề căn bản của chương trình F-35 đó là mục tiêu cuối cùng của nó là nhằm thay thế một loạt các máy bay quân sự chuyên dụng chỉ với một chiếc phi cơ hiện đại, và hi vọng rằng nó sẽ thực hiện chức năng như nhà sản xuất mong muốn. Điều này biến nó thành một phi cơ đa chức năng nhưng không có ưu điểm nổi bật.

Một trong những lý do vì sao Bộ Quốc phòng Mỹ chọn mẫu thiết kế của hãng Lockheed chứ không phải của Boeing là bởi động cơ của X-32 thường xuyên bị chết máy. Hiện tượng này xảy ra khi khí thải nóng bị dồn ngược về phía động cơ khiến nó ngừng hoạt động đột ngột. Ngoài ra, nhiều người tin rằng động cơ mà Boeing đang sử dụng không đủ mạnh để có thể giúp F-32 hoạt động hiệu quả. Bản thân Boeing cũng bị yêu cầu phải thiết kế lại máy bay để phù hợp với yêu cầu của Không quân Mỹ.

Nói cách khác, Boeing rất có thể sẽ gặp các vấn đề kỹ thuật mà F-35 đã và đang gặp hiện nay nếu X-32 được chọn. Lockheed đã mắc nhiều sai lầm trong quá trình phát triển F-35, song chính mong muốn có trong tay một máy bay có thể thực hiện nhiều chức năng quân sự khác nhau là tác nhân chính đối với những vấn đề mà ta đã thấy. Cho dù hãng quốc phòng nào được chọn, chương trình phát triển vẫn sẽ vượt kinh phí cho phép và không được hoàn thành đúng tiến độ.