Lý do Nga bất ngờ triệu tập Đại sứ Nhật Bản tại Moscow?

Tòa nhà Bộ Ngoại giao Nga

Trước đó, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Asahi, cho hay Tokyo tuyên bố “chủ quyền” đối với quần đảo nam Kuril, nhưng sẽ không đuổi người Nga đang sinh sống ở đó.

Ngoài ra báo chí Nhật Bản cũng loan tin rằng, chính phủ Nhật Bản dự định từ bỏ các yêu sách đòi Nga bồi thường liên quan đến bốn hòn đảo thuộc quần đảo nam Kuril, nơi Tokyo tuyên bố chủ quyền và gọi là "vùng lãnh thổ phương bắc".

Theo Bộ Ngoại giao Nga, trong một cuộc họp Thứ trưởng Ngoại giao nước này Igor Morgulov nói với Đại sứ Nhật Bản tại Moscow rằng những tuyên bố đó đã làm sai lệch bản chất của các thỏa thuận giữa các nhà lãnh đạo Nga và Nhật Bản nhằm đẩy nhanh quá trình đàm phán ký kết hiệp ước hòa bình dựa trên Tuyên bố chung năm 1956, và làm mất phương hướng của hai nước.

Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh: “Người đứng đầu phái đoàn ngoại giao Nhật Bản được thông báo rằng những tuyên bố như vậy được coi là một nỗ lực nhằm tạo ra bầu không khí áp lực xung quanh vấn đề ký kết một hiệp ước hòa bình Nga – Nhật Bản, nhằm áp đặt kịch bản riêng của họ đối với phía Nga”.

Ông Morgulov lưu ý, quan điểm của Nga về vấn đề này vẫn không thay đổi. Theo ông Morgulov, vấn đề ký kết hiệp ước hòa bình Nga – Nhật Bản chỉ có thể được giải quyết trong điều kiện bầu không khí mới, có chất lượng trong quan hệ Nga-Nhật. Quyết định cần nhận được sự ủng hộ của nhân dân hai nước.

Ngoài ra, cần phải dựa trên sự công nhận vô điều kiện của Tokyo về kết quả của Chiến tranh thế giới thứ hai một cách đầy đủ, bao gồm cả chủ quyền của Nga đối với quần đảo nam Kuril.

Thủ tướng Nhật Bản Abe, Tổng thống Nga Putin

Cuộc gặp Putin-Abe tại Sigapore

Ngày 14/11/2018 tại Singapore đã diễn ra cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo Nga và Nhật Bản. Sau cuộc gặp, Thủ tướng Nhật Bản Abe tuyên bố các bên đạt thỏa thuận đẩy nhanh quá trình đàm phán về một hiệp ước hòa bình trên cơ sở tuyên bố chung giữa Liên Xô và Nhật Bản năm 1956.

Từ giữa thế kỷ 20, Nga và Nhật Bản đã tổ chức đàm phán về Hiệp ước hòa bình sau Thế chiến II, và những tranh chấp chủ quyền đối với quần đảo Nam Kuril là trở ngại chính đối với tiến trình đàm phán. Hai bên đã ký một tuyên bố chung về chấm dứt tình trạng chiến tranh vào năm 1956, tuy nhiên chưa ký kết được Hiệp ước hòa bình. Sau khi Nhật Bản ký Hiệp ước an ninh với Hoa Kỳ vào năm 1960, Liên Xô đã thu hồi các đảo trên, đồng thời tuyên bố sẽ chỉ bàn giao cho Nhật Bản các đảo khi nào tất cả các lực lượng ngoại quốc được rút khỏi lãnh thổ.

Moscow nhấn mạnh, quần đảo là một phần lãnh thổ của Liên Xô kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai và chủ quyền của Nga đối với quần đảo là không thể tranh cãi.