Luật sư: Cục Nghệ thuật không có quyền đòi duyệt kịch bản Táo quân
Theo thông tin từ báo chí, ngày 13-1, Cục Nghệ thuật Biểu diễn (Cục NTBD) cũng đã có công văn đề nghị Trung tâm Sản xuất phim truyền hình (VFC - đơn vị sản xuất Gặp nhau cuối năm - Táo quân 2015) phải gửi hồ sơ xin cấp giấy phép vì tổ chức biểu diễn nghệ thuật ngoài trụ sở của đài truyền hình… Động thái này khiến nhiều người suy nghĩ, tổng đạo diễn chương trình,ông Đỗ Thanh Hải, cho rằng động thái này của Cục NTBD là “thừa”….
Để hiểu hơn về việc Cục NTBD có nên thực hiện động tác này hay không? Nhìn từ góc độ pháp luật, PV Infonet đã có cuộc trao đổi với luật sư Trần Minh Hùng, Hãng luật Gia đình (Đoàn Luật sư TP. HCM) về vấn đề này.
Thưa luật sư, hiện nay, đang nóng chuyện Cục NTBD gửi công văn yêu cầu VTV gửi hồ sơ xin cấp phép và kịch bản chương trình "Táo quân 2015", luật sư đánh giá sự việc này thế nào?
Trước hết, cần phải phân biệt, tác phẩm nghệ thuật là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật thể hiện bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào.
Tác phẩm còn thể hiện bằng các ký hiệu thay cho chữ viết như chữ nổi, ký hiệu tốc ký, ký hiệu tương tự khác mà có thể sao chép bằng nhiều hình thức khác nhau (Điều 9 Nghị định 100/200/NĐ-CP).
Tác phẩm báo chí bao gồm: phóng sự, ghi nhanh, tường thuật, phỏng vấn, phản ảnh, điều tra, bình luận, chuyên luận, ký báo chí, tiểu phẩm báo chí và các thể loại khác nhằm đăng, phát trên báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử hoặc các phương tiện khác (Điều 11 Nghị định 100/2006/NĐ-CP).
Căn cứ theo luật báo chí và các văn bản liên quan về tác phẩm nghệ thuật thì tác phẩm báo chí là một trong những sản phẩm lao động sáng tạo của con người. Tuy nhiên, tác phẩm báo chí chịu sự điều chỉnh riêng của Luật báo chí và một số văn bản liên quan. Tác phẩm nghệ thuật chịu sự điều chỉnh của các văn bản chuyên ngành riêng. Do vậy, không thể coi tác phẩm báo chí như các tác phẩm nghệ thuật khác để áp dụng chung khi điều chỉnh.
Nếu xét về thể loại thì Táo quân hàng năm gọi là "tiểu phẩm báo chí", việc đòi hỏi xem kịch bản trước khi công chiếu có động chạm quyền tác nghiệp của báo chí hay không, thưa luật sư?
Căn cứ theo Luật báo chí và Nghị định 79/2012 quy định về biểu diễn nghệ thuật tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang thì theo tôi Cục nghệ thuật không có thẩm quyền đòi hỏi kịch bản.
Tại điều 2 Luật Báo chí quy định về Bảo đảm quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí như sau:
Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí và để báo chí phát huy đúng vai trò của mình.
Báo chí, nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà nước bảo hộ; không một tổ chức, cá nhân nào được hạn chế, cản trở báo chí, nhà báo hoạt động. Không ai được lạm dụng quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tập thể và công dân.
Báo chí không bị kiểm duyệt trước khi in, phát sóng.
Cục NTBD đòi hỏi xem kịch bản, theo tôi, đây là việc làm không phù hợp với quy định tại Luật Báo chí.
![]() |
Một cảnh trong Táo quân 2014 (Ảnh VTV) |
Nếu VTV đưa việc ghi hình về trường quay của mình, Cục NTBD có tiếp tục can thiệp được hay không?
Căn cứ theo Điều 14 Nghị định 79 quy định về tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang của cơ quan phát thanh, cơ quan truyền hình như sau:
“Khi tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang trong trụ sở cơ quan phát thanh, cơ quan truyền hình hoặc nhằm mục đích phát sóng, người đứng đầu cơ quan phát thanh, cơ quan truyền hình chịu trách nhiệm về nội dung chương trình và không phải đề nghị cấp giấy phép biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang”- Trích khoản 1 điều 14 Nghị định 79/2012/NĐ-CP.
Nếu VTV đưa chương trình công chiếu, ghi hình về trường quay của mình thì Cục NTBD càng không có cơ sở để yêu cầu.
Một lý do khác, khi trả lời báo chí, Cục NTBD cho rằng Chương trình Táo quân có nhiều vi phạm thuần phong mỹ tục và chế nhại các bài hát. Nếu các tác giả không có ý kiến về nhại, chế bài hát thì Cục nghệ thuật biểu diễn có quyền can thiệp không?
Như tôi đã nêu quan điểm, căn cứ điều 14 Nghị định 79/2012 thì nếu các tác giả không có ý kiến về nhại, chế bài hát thì Cục NTBD không có thẩm quyền can thiệp và không có thẩm quyền được xem kịch bản. Việc chương trình Táo quân chưa hề công bố giới thiệu ra công chúng mà Cục NTBD đã can thiệp vậy theo tôi là không phù hợp với thẩm quyền.
Dư luận đều hiểu rằng chương trình “tiểu phẩm báo chí” Táo quân, một chương trình phát trên sóng truyền hình có nhiều nội dung đả kích thói hư tật xấu của xã hội. Do vậy việc gửi văn bản như vậy có bị hiểu nhầm hay không?
Theo tôi báo chí cần thực hiện đúng chức năng quyền hạn của mình đó là Điều 6 về Nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí đã được quy định trong Luật Báo chí.
Xin cảm ơn luật sư!
Điều 6: Nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí
Báo chí có nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
1- Thông tin trung thực về mọi mặt của tình hình đất nước và thế giới;
2- Tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thành tựu văn hoá, khoa học, kỹ thuật trong nước và thế giới theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí ; góp phần nâng cao kiến thức, đáp ứng nhu cầu văn hoá lành mạnh của nhân dân, bảo vệ truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng và phát triển dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đoàn kết toàn dân, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc ;
3- Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của nhân dân;
4- Phát hiện, biểu dương gương tốt, nhân tố mới; đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác;
5- Mở rộng sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nước và các dân tộc, tham gia vào sự nghiệp của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Căn cứ theo quy định này thì Báo chí có chức năng đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác do vậy cần phải có “hành xử” rất khéo léo để tránh những hiểu nhầm không cần thiết.