Lào muốn chứng minh đã dừng xây đập Xayaboury

Hiện trường ngổn ngang tại khu vực dự định xây đập Xayaboury (Ảnh: Asianews)

Bộ Năng lượng và Mỏ của Lào công bố, họ sẽ có cuộc gặp với đại diện các nước có liên quan đến sông Mê Kông và những đối tác phát triển tại Lào vào tuần này để lập kế hoạch về vị trí của đập thủy điện đầu tiên trên vùng hạ lưu sông Mê Kông này.

Đây là lần đầu tiên chính phủ chính thức công bố dự án trị giá 3,5 triệu USD với nước ngoài. Họ vẫn giữ im lặng cho dù gần đây các nhà hoạt động môi trường yêu cầu quản lý dự án cho minh bạch.

Hôm thứ Sáu, Thứ trưởng Bộ Năng lượng và Mỏ Viraphonh Viravong cho biết: “Chúng tôi không có gì phải che giấu cả”, trong khi báo chí và các quan chức chính phủ Lào sẽ họp bàn về việc thăm khu đập Xayaboury vào ngày 16-17/7.

Chính phủ đã thuê 2 nhóm chuyên gia có kinh nghiệm hoạt động độc lập là Poyry và Companie Nationale du Rhone để xem xét những mối quan tâm của các nhà môi trường và thành viên của Ủy ban sông Mê Kông (Mekong River Commission-MRC), cho dù một quá trình tham vấn trước đó đã hoàn thành và phù hợp với một thỏa thuận vào MRC 1995.

Các bên tư vấn cũng sẽ tham gia chuyến đi đến Xayaboury, và sẽ trả lời tất các các câu hỏi của liên quan đến vấn đề môi trường.

Các nhà hoạt động môi trường Campuchia lo ngại rằng, con đập sẽ hạn chế việc di chuyển của các loài cá, dẫn đến sự sụt giảm nguồn cá ở sông Mê Công. Rất nhiều người dân Campuchia sinh sống bằng việc đánh bắt cá tại biển hồ Tonle Sap.

Các nhà môi trường Việt Nam lại quan ngại về những phù sa chảy theo dòng Mê Kông, họ cho rằng, con đập sẽ khiến phù sa ở vùng hạ lưu ít đi. Những người nông dân Việt Nam tại đồng bằng sông Cửu Long canh tác lúa nhờ vào loại phân bón tự nhiên là phù sa trên sông Mê Công.

Ông Viraphonh cho biết, sau khi xem xét các tác động của đập Xayaboury, hai công ty tư vấn đã đề xuất một số giải pháp giải quyết các vấn đề về cá và phù sa.

Sau bài thuyết trình dài liên miên tại Luông Pha Băng, những người tham gia chuyến thăm quan sẽ đến vị trí dự định xây đập Xayaboury, họ có thể thấy những tiến triển mới nhất.

Một số cơ quan thông tấn quốc tế đưa tin rằng, Lào đã bắt đầu xây dựng đập, cho dù đã cam kết sẽ không triển khai công việc này cho đến khi giải quyết thỏa đáng sự lo ngại của những nhà hoạt động môi trường.

Ông Viraphonh cho biết, chính phủ Lào khôgn xây đập trên dòng chính của sông Mê Kông, và tổ chức các chuyến thăm để chứng minh Lào không phá bỏ cam kết của mình.

Ông cũng cho biết thêm, việc xây dựng đường xá và khu tái định cư cho dân chúng trong vị trí dự án vẫn đang được triển khai, nhưng ông cũng giải thích rằng các hoạt động này không gây bất kể một tác động tiêu cực nào đối với sông Mê Công.

Theo ông Viraphonh, Chính phủ Lào sẽ không xây đập cho đến khi họ giải quyết những lo ngại của các nhà môi trường và các quốc gia thành viên sông Mê Công khác.

Theo một thỏa thuận với MRC vào năm 1995, Lào phải tổ chức thảo luận với các quốc gia MRC khác trước khi bắt tay xây dựng bất kể con đập nào trên dòng chính của sông Mê Công. Ông Viraphonh cho hay, mặc dù đã hoàn thành quá trình tham vấn, nhưng Lào vẫn chưa bắt đầu xây dựng, bởi vì họ muốn các nước lắng giềng thân thiện có cơ hội được đưa ra ý kiến làm thế nào để giải quyết những tác động có thể có của con đập.

Hòa Phong