Lái xe Trung Quốc và trào lưu “đâm cho đến chết”

Hồi tháng 4 vừa qua, một chiếc BMW chạy qua một khu chợ hoa quả tại Foshan, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc đã đâm phải một em bé 2 tuổi, chèn qua đầu cô bé. Khi người mẹ hét lên “Hãy dừng lại. Cô vừa đâm một đứa trẻ đấy”, người lái xe dừng lại, nhưng ngay sau đó lại lái xe quay trở lại và đâm vào đứa trẻ một lần nữa. 

Người phụ nữ ngồi sau bánh lái vẫn chưa dừng lại, tiếp tục đi qua cô bé tội nghiệp lần thứ ba. Cuối cùng, người không có bằng lái này cũng chịu ra khỏi chiếc xe sang trọng, và ngay lập tức đề nghị thỏa thuận với gia đình nạn nhân: “Đừng nói rằng tôi lái xe. Hãy nói là chồng tôi lái, tôi sẽ bồi thường tiền cho gia đình”.

Dường như điều này đã trở thành một “luật ngầm” điên rồ ở đây: tại Trung Quốc, những người lái xe nếu đâm bị thương người đi bộ đa số sẽ cố tình giết chết họ. Các camera an ninh thường xuyên ghi lại được cảnh người lái xe lăn qua lăn lại trên người nạn nhân để chắc chắn rằng họ đã chết. 

Tiếng Trung thậm chí còn có một câu ngạn ngữ dành cho hiện tượng này, đó là: “Thà đâm cho chết còn hơn đâm bị thương”.

Đoạn băng ghi lại người lái xe tải sau khi đâm cậu bé đã quay lại đâm tiếp để chắc chắn nạn nhân đã chết. Nguồn: Ryot

Năm 2008, bản tin truyền hình đã phát đoạn băng an ninh cho thấy một chiếc Passat màu trắng chạy trên đường với tốc độ cao và đâm vào một người phụ nữ 64 tuổi. Bánh sau của chiếc Passat này đã chèn lên đầu và cơ thể của bà. Người lái xe, Zhao Xiao Cheng, dừng xe lại một lúc sau đó tiếp tục nhấn gas, cho bánh trước chèn lên người nạn nhân. Sau đó, người này còn đẩy nạn nhân lên trên vỉa hè. Chưa dừng lại, hai lần tiếp theo anh ta dùng bánh xe để lăn qua lăn lại người bà lão rồi lạnh lùng quay xe bỏ đi.

Điều đáng ngạc nhiên là, dù có bằng chứng như vậy nhưng Zhao lại không phạm tội cố ý giết người. Chấp nhận lời khai của Zhao rằng anh ta tưởng đó là một túi rác, một tòa án ở Taizhou, tỉnh Zhejiang, đã kết án 3 năm tù giam vì tội “sơ suất”. Trường hợp của Zhao không phải là duy nhất bị camera quay lại. Như bản tin trên truyền hình đã đưa: “Bạn có thể tìm thấy hàng loạt câu chuyện tương tự trên mạng”.

Những trường hợp “đâm đi đâm lại” này đã diễn ra hàng thập kỷ nay tại Trung Quốc. Cụm từ “đâm cho chết” đã xuất hiện ở Đài Loan từ giữa những năm 1990. Một người lái xe cho trung tâm tiếng Anh cho biết: “Nếu tôi đâm phải một ai đó, tôi sẽ đâm đi đâm lại cho đến khi người đó chết. Theo luật Đài Loan, nếu bạn đâm bị thương một ai đó, bạn sẽ phải nuôi anh ta cả đời. Nhưng nếu nạn nhân chết, bạn chỉ phải trả tiền một lần, giống như là chi phí chôn cất vậy”. Người này khẳng định là mình nói rất nghiêm túc và đây là một hiện tượng phổ biến.

Ở Trung Quốc, tiền bồi thường cho các nạn nhân tử nạn trong một vụ tai nạn giao thông khá ít, khoảng từ 30.000 đến 50.000 USD, và khi trả xong tiền thì vụ việc cũng kết thúc. Ngược lại, nếu phải trả chi phí điều trị cho một người bị tàn phế sau vụ tai nạn thì có thể lên tới hàng triệu USD. Báo chí Trung Quốc mới đây đã đưa tin trường hợp một người đàn ông tàn tật nhận được 400.000 USD trong 23 năm điều trị chấn thương. Những người lái xe chọn cách giết chết nạn nhân bởi họ nghĩ đến lợi ích kinh tế. Như Zhao Xiao Cheng, người đàn ông bị ghi lại trên camera an ninh, chỉ phải bồi thường cho gia đình nạn nhân 70.000 USD.

Nạn nhân bị xe tải đâm chèn chân đã phải van xin người lái xe không đâm chết bà. Nguồn: Chinasmack

Năm 2010 ở Xinyi, video ghi lại cảnh một người đàn ông trẻ giàu có đỗ chiếc xe BMW X6 và đâm phải một cậu bé 3 tuổi khiến đứa trẻ ngã xuống đất và bánh xe lăn qua đầu. Người lá xe này lại cho xe chèn qua người em bé một lần nữa. Đáng chú ý là người này thậm chí còn ra khỏi xe, điều chỉnh cho xe lăn qua người nạn nhân đúng hướng. Người này đứng rất gần với phần đầu của cậu bé, đến mức, nếu còn sống, cậu bé có thể với tay và nắm lấy anh ta. Sau đó, anh ta quay trở lại xe, đâm qua người cậu bé lần cuối trước khi lái xe đi.

Một lần nữa, trong trường hợp này, người lái xe chỉ phải chịu tội vô tình khiến người khác thiệt mạng. Cảnh sát không cho rằng anh ta phạm tội giết người hay bỏ trốn khỏi hiện trường, bỏ qua sự thật rằng người lái xe đã lăn qua lăn lại người nạn nhân, sau đó bỏ đi.

Những người lái xe này sẵn sàng giết người không chỉ bởi yếu tố kinh tế mà còn hy vọng họ có thể thoát tội giết người. Vào thời điểm trước khi các đoạn băng camera được phát tán rộng rãi, rất hiếm có bằng chứng chứng minh lái xe đã đâm nạn nhân vài lần. Thậm chí trong thời đại công nghệ điện thoại di động phát triển như hiện nay, nhiều lái xe vẫn tự tin rằng hành động của họ có thể che mắt được các quan chức địa phương hoặc họ có thể thuê một luật sư để giúp mình xóa tội.

Có lẽ điều khủng khiếp nhất trong những trường hợp này là ban đầu nạn nhân không bị thương quá nặng nhưng người lái xe vẫn quay trở lại và đâm cho đến khi họ chết hẳn. Tại tỉnh Suchuan, có trường hợp một chiếc xe tải đâm phải cậu bé 2 tuổi. Khi bị đâm, cậu bé này chỉ bị choáng váng một chút và ngay lập tức bò dậy. Những người chứng kiến cho biết, cậu bé cố gượng dậy để lấy chiếc ô bị văng ra của mình nhưng sau đó chiếc xe tải trên đã quay trở lại và đâm cậu một lần nữa và lần này đứa trẻ tội nghiệp đã phải bỏ mạng.

Dù có những nhân chứng chứng kiến tận mắt, cảnh sát vẫn tuyên bố chiếc xe tải này không quay lại và không đâm nạn nhân lần thứ hai và bánh xe đã không lăn qua người cậu bé. Trong khi đó, một bức ảnh trên mạng đã cho thấy thi thể của nạn nhân nằm ngay dưới bánh xe trước. Trong tất cả các trường hợp như vậy, mặc dù có video hay các bức ảnh chứng tỏ lái xe đâm nạn nhân hai, ba, thậm chí là 5 lần thì những người lái xe vẫn không phải bồi thường nhiều hay bị bắt giam như khi họ đâm bị thương nạn nhân.

Với quá nhiều trường hợp “đâm cho chết” hòng thoát tội như vậy, người dân Trung Quốc đã đôi lần tự xử lý vấn đề theo cách riêng. Năm 2013, một đám đông người dân ở Zhengzhou, tỉnh Henan đã đánh một người lái xe giàu có, người đã giết một đứa trẻ 6 tuổi sau khi đâm qua nạn nhân hai lần. Bản tin truyền hình cho rằng đám đông này đã hiểu lầm nhưng khi đó, có ít nhất 5 người chứng kiến người đàn ông này đã quay lại đâm cho đứa trẻ thiệt mạng.

Tất nhiên, không phải tất cả các trường hợp trên đều thoát các án phạt nghiêm trọng. Người đàn ông Yao Jiaxin năm 2010 đã đâm phải một người đi xe đạp ở Xian và quay trở lại để đảm bảo nạn nhân đã chết, thậm chí Yao còn dùng dao đâm nạn nhân bị thương. Nhưng Yao sau đó đã bị kết án tử hình. Năm 2014, người lái xe tên Zhang Qingda đâm phải một người đàn ông lớn tuổi ở Jiayu Pass, tỉnh Gansu bằng chiếc xe bán tải và lăn qua lăn lại người nạn nhân đã phải nhận mức án 15 năm tù giam.

Cả Trung Quốc và Đài Loan đã thông qua các điều luật cho tội danh cố ý đâm xe chết người. Luật pháp của Trung Quốc giờ đây đã nhấn mạnh rằng các trường hợp “đâm cho chết” cần phải được xử với tội danh giết người. Tuy nhiên, thậm chí khi người lái xe đâm nạn nhân nhiều lần cũng rất khó để chứng minh cụ thể, ít nhất là thỏa mãn quy định của tòa án Trung Quốc. Các thẩm phán, cảnh sát và cơ quan truyền thông thường chấp nhận những lời khai không thể tin nổi của lái xe như họ chỉ vô tình đâm nạn nhân nhiều lần hay họ tưởng đó là những vật thể vô tri hay những túi rác.

Các trường hợp “đâm cho chết” vẫn tái diễn và những người lái xe này vẫn thoát tội. Hồi tháng 1, một người phụ nữ đã đâm đi đâm lại một người đàn ông lớn tuổi khi ông bị trượt chân trên tuyết. Tháng 4, một chiếc xe bus học sinh bị buộc tội đâm qua người bé gái 5 tuổi nhiều lần. Tháng 5, camera an ninh ghi lại cảnh một người lái xe tải chạy qua người một cậu bé tới 4 lần còn người lái xe thì cho biết anh ta không để ý thấy đứa trẻ.

Và ngay tháng trước đây thôi, một người phụ nữ chưa có bằng lái đã giết chết đứa trẻ 2 tuổi, yêu cầu bồi thường cho gia đình nạn nhân đã phải đứng trước tòa. Bà ta cho rằng mình giết đứa trẻ chỉ là do vô tình. Các công tố viên cũng chấp nhận lời bào chữa đó và đề nghị tòa án giảm nhẹ hình phạt cho người này xuống còn từ 2 đến 4 năm tù.

Những án phạt nhẹ nhàng như vậy không đúng người đúng tội mà không có tính răn đe những người lái xe khác và họ vẫn sẽ tiếp tục lái xe, gây tai nạn và khiến cho nạn nhân chết mới thôi.

Bài viết của tác giả Geoffrey Sant, giảng viên tại trường luật Fordham, thuộc Trung tâm văn hóa Trung Quốc tại New York. Nội dung được tham khảo trên trang Slate, một tạp chí mạng hàng ngày của Mỹ, được thành lập năm 1996. Slate chuyên cung cấp các bài bình luận, phân tích về chính trị, tin tức, kinh doanh, công nghệ và văn hóa thế giới. Slate cũng là một thành viên của Amazon Associates.