Kinh tế Nhật tổn thất nặng vì tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư

Các cuộc biểu tình chống Nhật Bản tại Trung Quốc đã gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế Nhật.

Theo JPMorgan, trong giai đoạn tháng 10- 12, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nhật Bản đã tăng trưởng - 0.8% (suy giảm) trong khi trước đó dự kiến tăng trưởng quý 4 của Nhật bằng 0%. Tình trạng suy giảm là do xuất khẩu từ Nhật sang Trung Quốc và số lượng du khách Trung Quốc sang Nhật Bản du lịch giảm mạnh.

Trước đó, nền kinh tế lớn thứ 2 châu Á tăng trưởng 0,2% trong quý 3 và 1,2% trong quý 1, một tỉ lệ tăng trưởng khá ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ảm đạm.

“Tác động kinh tế đối với quý 4 sẽ là khá lớn, doanh số bán các sản phẩm tiêu dùng của Nhật như xe hơi đã suy giảm. Một số cửa hiệu và nhà máy của Nhật ở Trung Quốc đã bị thiệt hại nghiêm trọng do các cuộc biểu tình vừa qua”, Masaaki Kanno, nhà kinh tế học thuộc phòng nghiên cứu Chứng khoán Nhật Bản của JPMorgan viết trong bài thông báo cuối tuần trước.

“Chúng tôi dự báo rằng xuất khẩu các sản phẩm tiêu dùng của Nhật Bản sang Trung Quốc sẽ giảm đáng kể trong quý 4”, ông Kanno nhận định.

Ông Kano cũng cho biết nếu cuộc tranh chấp chủ quyền tiếp tục kéo dài sang năm 2013 mà không có cải thiện nào về thương mại và du lịch, tăng trưởng GDP của Nhật sẽ giảm xuống còn 0,4% cho năm tới trong khi ước tính ban đầu là 0,6%.

Trung Quốc là thị trường xuất khấu số 1 của Nhật Bản. Thị trường này chiếm tới gần 21% giá trị xuất khẩu của Nhật Bản trong năm 2011, tăng lên 10% so với năm 2010.

Ví dụ xe hơi đóng góp tới 4,5% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Trung Quốc. Trong 3 tháng cuối năm nay, dự kiến doanh số xuất khẩu xe hơi của Nhật sang Trung Quốc sẽ giảm 70% xuống còn 39 tỷ yên (496 triệu USD). Ngoài ra, doanh số xuất khẩu các linh kiện ô tô cũng sẽ giảm đi 40%.

Các hãng xe hơi Mazda và Mitsubishi thông báo doanh số bán ở Trung Quốc trong tháng 9 đã giảm đáng kể, thấp hơn khoảng 20% - 30% so với tháng trước do người tiêu dùng nước này tránh mua các mặt hàng Nhật Bản.

“Các cuộc biểu tình chống Nhật ở Trung Quốc đang thực sự có tác động to lớn đối với các doanh nghiệp Nhật Bản, họ sẽ phải cắt giảm lượng hàng sản xuất do doanh thu sụt giảm”, Rajiv Biswas, chuyên gia kinh tế về khu vực châu Á – Thái Bình Dương của hãng tư vấn IHS Global Insight, nhận xét.

Biswas cho rằng mối lo ngại lớn hơn là những ảnh hưởng lâu dài đối với chuỗi cung ứng của các công ty Nhật Bản đang hoạt động tại Trung Quốc, nếu chuỗi cung ứng này bị đứt quãng thì sẽ gây hậu quả tiêu cực tới cả Trung Quốc và Nhật Bản.

“Một lượng đầu tư lớn của Nhật, 80 tỷ USD, đã chảy vào Trung Quốc trong 15 năm qua – một phần lớn trong số đó dùng để đầu tư cho chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia. Nếu họ quyết định rời khỏi Trung Quốc thì việc làm của người Trung Quốc cũng sẽ bị tổn hại”, ông Biswas nói.

Ngoài ra, theo chuyên gia Kanno của JPMorgan, ngành du lịch Nhật Bản cũng bị thiệt hại nặng nề do các du khách Trung Quốc hủy các chuyến du lịch đến Nhật Bản.

Theo hãng tin Reuters, khoảng 40.000 chỗ ngồi được đặt trước cho các chuyến đi qua lại giữa Nhật Bản và Trung Quốc từ tháng 9 đến tháng 11 của hãng hàng không All Nippon đã bị hủy bỏ.

JPMorgan ước tính doanh thu của ngành du lịch Nhật Bản từ các du khách Trung Quốc sẽ giảm còn 29 tỷ yên trong quý 4 – giảm đi 70% so với ước tính ban đầu là 95 tỷ yên. Ước tính, mức giảm doanh thu này của ngành du lịch đóng góp cho 40% tổng giá trị xuất khẩu suy giảm trong quý 4.