Kiev "dâng tặng" thành phố cảng Mariupol cho phe ly khai?

Quân chính phủ Ukraine đã quyết định rút toàn bộ các tay súng tình nguyện đang đóng quân ở ngôi làng Shyrokyne, nằm cách thành phố cảng chiến lược Mariupol thuộc vùng Donetsk khoảng 20 km về phía đông. Hành động này khiến nhiều người lo ngại Kiev đang "dâng tặng" cho phe ly khai thêm một phần lãnh thổ. 

Với địa thế nằm trên vùng đất cao, làng Shyrokyne được xem là một vị trí chiến lược để tổ chức các đợt tấn công nhằm vào Mariupol. Do đó, trong những tháng gần đây, Shyrokyne trở thành tâm điểm giao tranh giữa quân chính phủ Kiev và phe ly khai miền đông Ukraine. Chiến sự buộc người dân trong vùng phải đi sơ tán, còn cơ sở hạ tầng bị phá hủy gần như toàn bộ. 

Ngôi làng Shyrokyne là khu vực giao tranh căng thẳng trong những tháng gần đây giữa quân đội Kiev và phe ly khai miền đông Ukraine.

Kyiv Post đưa tin nhiều cư dân Mariupol, khu vực từng là nơi sinh sống của 500.000 người trước chiến tranh, tin rằng việc quân chính phủ Kiev rút lui sẽ đẩy thành phố vào vòng nguy hiểm. Trước đó, lực lượng quân tình nguyện dưới sự kiểm soát của chính phủ Ukraine đã thề bám trụ thành phố, đề phòng giao tranh với phe ly khai tái diễn. Do đó, không ít người dân Mariupol đã dựng lều ngay trước tòa nhà chính quyền thành phố để phản đối quyết định rút quân khỏi làng Shyrokyne.

Theo đó, cả trung đoàn Azov và tiểu đoàn Donbass, lực lượng từng đóng quân tại Mariupol trong những tháng bùng nổ chiến sự căng thẳng, giờ đã rời khỏi làng Shyrokyne.

Chia sẻ trên mạng xã hội, Yevhen Shevchenko, một tay súng thuộc tiểu đoàn Donbass cho rằng lực lượng binh sĩ mới thay thế là những người "còn quá trẻ, chưa có kinh nghiệm và phần lớn là lần đầu ra chiến trường". 

Chỉ huy trung đoàn Azov, Andriy Biletsky cảnh báo: "Nếu Ukraine từ bỏ Shyrokyne, họ nên chuẩn bị tinh thần chuẩn bị mất thành phố Mariupol". Thậm chí, ông Biletsky còn hối thúc giới chức Ukraine "không nên nghe theo lời kêu gọi của Tổ chức Hợp tác và An ninh châu Âu (OSCE)" trong suốt những tháng qua nhằm phi quân sự hóa làng Shyrokyne. 

Hồi đầu tháng Bảy, các quan sát viên OSCE phàn nàn rằng kế hoạch phi quân sự hóa tại Shyrokyne không hề được thực hiện. Ông Alexander Hug, phó Chủ tịch nhóm giám sát OSCE nhấn mạnh chương trình phi quân sự hóa sẽ giúp "xây dựng lòng tin" để hoàn thành những mục tiêu mà thỏa thuận ngừng bắn Minsk 2 đã nêu. 

Tuy nhiên, hôm 27/7, đúng ngày thông tin Kiev rút quân khỏi Shyrokyne được công bố, một nhân viên OSCE đã bị thương sau một trận đạn pháo ở ngôi làng này. Nhiều người cho rằng khả năng tuyên bố rút quân mới chỉ là "lời nói".

Trong bài phát biểu tại Kiev hôm 28/7, Maria Podybaylo, một nhân viên làm việc tại tổ chức phi chính phủ "New Mariupol" cho rằng Tổng thống Poroshenko đã "thất hứa với người dân về việc sẽ không biến Mariupol thành vùng đệm". 

"Khoảng cách từ Shyrokyne tới tuyến đường an ninh số 14 (cửa ngõ của Mariupol) chỉ cách 10 km. Nếu vùng đệm dài tới 25 km, toàn bộ thành phố Mariupol sẽ nằm bên trong khu vực này", ông Podybaylo nói.

"Tôi muốn đảm bảo với người dân Mariupol rằng Tổng thống, các lực lượng vũ trang gồm lục quân, thủy quân lục chiến và các đơn vị pháo binh vẫn luôn ở bên mọi người. Mariupol không liên quan tới vùng đệm", ông Poroshenko nhấn mạnh. 

Còn theo phát ngôn viên của Tổng thống Ukraine, ông Andriy Lysenko, sau khi rút các đơn vị tình nguyện, lực lượng quân sự mới được triển khai tới Shryokyne "sẽ luôn giữ trạng thái sẵn sàng chiến đấu". 

"Mariupol và Shyrokyne đang và sẽ nằm dưới sự kiểm soát của các lực lượng Ukraine. Thỏa thuận lập vùng đệm vẫn chưa được ký kết. Nếu thỏa thuận này được thi hành, hai bên tham chiến phải rút toàn bộ số vũ khí hạng nặng cách Shyrokyne 15 km. Nếu phe ly khai không rút vũ khí và tiếp tục vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, quân đội chính phủ cũng không từ bỏ vị trí chiến đấu", ông Lysenko nói. 

Tuy nhiên, các nhà hoạt động và binh sĩ ở Mariupol lại tỏ ra không tin tưởng lời hứa của Tổng thống Poroshenko. Theo ông Spartak Stepnov, nhà hoạt động thuộc nhóm tự vệ của tổ chức "New Mariupol", người dân Mariupol không muốn chiến tranh bùng nổ trong thành phố. Do đó, các đơn vị tự vệ muốn phối hợp với nhóm OSCE và tới bảo vệ ngôi làng Shyrokyne. 

Còn theo chuyên gia quân sự Oleksiy Melnyk tại Trung tâm Razumkov, người dân Mariupol có nhiều lý do để lo lắng về việc thành phố này có thể rơi vào tay phe ly khai miền đông Ukraine. 

Nội dung được hoàn thành qua tham khảo nguồn tin từ Kyiv Post, một tờ báo tiếng Anh của Ukraine. Kyiv Post được cho là tờ báo ủng hộ Ukraine hội nhập với phương Tây.