Kịch bản nào khi Nord Stream-2 đã bị ngừng lại?

Phía Mỹ giải thích, các biện pháp trừng phạt xuất phát từ mong muốn duy trì việc trung chuyển khí đốt thông qua Ukraine. Thỏa thuận mới giữa Naftogaz (Ukraine) và Gazprom (Nga) đã được ký kết. Vậy điều gì sẽ xảy ra tiếp theo với lệnh trừng phạt và đường ống đang xây dựng dở ở biển Baltic?

“Ngừng thi công dự án ngay lập tức”

Ngày 20/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký luật về ngân sách quốc phòng cho năm 2020, trong đó có điều khoản về các biện pháp trừng phạt chống lại dự án “Dòng chảy phương Bắc-2” (Nord Stream-2). Đối với các công ty liên quan đến dự án này, dự kiến sẽ bị thu giữ tài sản ở Hoa Kỳ, đóng băng tài khoản trong các ngân hàng Mỹ và hủy thị thực. Cùng ngày, công ty Allseas sở hữu các tàu đặt đường ống Pioneering Spirit và Soliter, đã tuyên bố ngừng công việc thi công.

Sự việc như vậy không ai mong đợi. Vấn đề là ở chỗ lệnh trừng phạt còn chưa đi vào hiệu lực.

“Không ít hơn 60 ngày sau khi luật này có hiệu lực, Bộ Tài chính cần đệ trình lên Quốc hội một bản báo cáo với danh sách các tàu lắp đặt đường ống cho dự án “Dòng chảy phương Bắc-2” cũng như những cá nhân hoặc tổ chức bán hoặc cho thuê các tàu phục vụ cho dự án này”, theo tài liệu của RIA Novosti.

Kỹ sư đang thi công“Dòng chảy phương Bắc-2” (Nord Stream-2). Ảnh: RIA.

Sau đó mới có thể bắt đầu các lệnh trừng phạt. Nhưng các “tác giả” của dự luật, Thượng nghị sĩ Ted Cruise và Ron Johnson, đã đưa ra thông báo cho Công ty Allseas, yêu cầu ngừng thi công ngay lập tức.

“Nếu tiếp tục thi công dự án thêm một ngày nào nữa sau khi Tổng thống Donald Trump ký ngân sách quốc phòng cũng sẽ khiến công ty phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt tàn khốc nhất”, các Thượng nghị sĩ Mỹ tuyên bố. Thực chất họ là đang tự nhận lấy chức năng vốn thuộc thẩm quyền của Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính Hoa Kỳ.

Bởi vậy khi xuất hiện tình huống “khó xử” công ty đến từ Thụy Sĩ đã tạm dừng dự án để phân tích các chi tiết dưới góc độ pháp lý. Công ty Allseas cho biết, họ hy vọng làm rõ từ chính quyền Mỹ về cách áp dụng các biện pháp trừng phạt.

“Hy vọng bị dập tắt”

Nếu vào sáng thứ Hai, một số phương tiện truyền thông đưa tin rằng tàu của công ty Allseas đang ở cảng Mukran của Đức, còn những nguồn tin khác nói rằng các tàu đã rời biển Baltic hoàn toàn. Thì đến buổi chiều, mọi thứ xác minh rõ hơn: Pioneering Spirit, Soliter và các tàu phụ trợ vẫn còn ở trong khu vực xây dựng dự án “Dòng chảy phương Bắc-2”.

Rõ ràng, kết quả phân tích sơ bộ về tình hình của các luật sư Allseas không quá “đáng sợ”. Nhưng cuối cùng tất cả vẫn phụ thuộc vào cá nhân ông Donald Trump.

Ông không thể đơn giản là không ký duyệt ngân sách quốc phòng, cũng như không thể từ chối cả những mục riêng trong dự luật. Thế nhưng bây giờ, trong tay Tổng thống Mỹ là một loạt bộ công cụ để ngăn chặn lệnh trừng phạt.

Chẳng hạn, Nhà Trắng sẽ chính thức xác nhận rằng các lệnh trừng phạt sẽ chỉ có hiệu lực theo trình tự pháp lý: sau khi Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính đệ trình lên Quốc hội một “danh sách đen”. Còn nghị viện sẽ không vội vàng và sử dụng đầy đủ thời hạn 2 tháng được dành cho họ.

Dự án “Dòng chảy phương Bắc-2” sẽ được hoàn thành trong mọi trường hợp. Ảnh: RIA.

Nhớ lại rằng vào đầu tháng 12, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã gặp các ông Donald Trump và Ngoại trưởng Mike Pompeo ở Washington. Trong cuộc họp báo chung với ông Pompeo, ông Lavrov nhấn mạnh rằng: dự án “Dòng chảy phương Bắc-2” sẽ được hoàn thành trong mọi trường hợp.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ không bình luận gì về điều này, từ đó các nhà phân tích kết luận phải chăng đã có “thỏa thuận ngầm không chính thức” về đường ống dẫn khí đốt. Mỹ sẽ không vội tiến hành các thủ tục pháp lý, còn Gazprom sẽ có thời gian để hoàn thành đường ống.

Đối với Nhà Trắng, đây sẽ là phương án “tối ưu”, các nghị sĩ đều hài lòng và căng thẳng quan hệ với các đối tác châu Âu sẽ không trở nên phức tạp.

Ví dụ trước đó, ông Trump đã không phê chuẩn thuế nhập khẩu đối với ô tô châu Âu, mặc dù liên tục đe dọa. Hơn thế nữa, Tổng thống Trump thậm chí còn không thực thi quyền mà Tổ chức Thương mại Thế giới cấp cho để áp mức thuế đặc biệt đối với sự hỗ trợ bất hợp pháp của Liên minh châu Âu (EU) đối với tập đoàn Airbus.

Vì vậy, đối với dự án “Dòng chảy phương Bắc-2”, Mỹ có lẽ đã sẵn sàng “hãm phanh”. Nhưng hai vị thượng nghị sĩ (Ted Cruise và Ron Johnson) nhiệt tình quá mức đã phá vỡ “trò chơi” của ông Trump. Họ cố gắng “lách luật”, qua mặt cả Tổng thống và Bộ Ngoại giao, để đưa ra lệnh cho công ty nước ngoài ngừng thi công dự án ngay lập tức.

Những phương án có thể xảy ra

Để khắc phục tình huống này, Tổng thống Mỹ sẽ phải sử dụng quyền loại trừ đối với một số tổ chức và cá nhân nhất định. Cụ thể, không áp dụng lệnh trừng phạt đối với các công ty sẽ phục vụ  hoạt động cho dự án “Dòng chảy phương Bắc-2” trong vòng 30 ngày sau khi luật đi vào hiệu lực.

Nghĩa là công ty Allseas có thể lắp đặt đường ống mà không có bất kỳ rủi ro nào cho đến cuối tháng 01/2020. Nhưng trước hết công ty cần được xác nhận về điều này. Theo thực tế các tàu vẫn ở nguyên vị trí thi công, thì vẫn còn hy vọng.

Thủ tướng Đức Angela Merkel tuyên bố, chúng tôi phản đối các biện pháp trừng phạt ngoài lãnh thổ.

Nếu Washington không thể “kiềm chế” các lệnh trừng phạt, Gazprom sẽ buộc phải tìm kiếm phương án khác. Có thể sử dụng các tàu đặt ống dẫn nội địa như tàu “Academician Chersky”. Tuy nhiên, tàu đang đậu ở cảng Nakhodka và di chuyển sang biển Baltic sẽ mất 2 tháng.

Nord Stream-2 sẽ nhận được giải pháp thích hợp để tiếp tục thi công. Ảnh: RIA.

Theo tác giả, cũng không loại trừ sự tham gia của các công ty Trung Quốc vào dự án.

Cuối cùng, kịch bản thứ ba: Nga sẽ hoàn thành đường ống dẫn khí theo cách cũ, là lắp đặt các đường ống hàn nối dưới đáy biển. Nghe có vẻ cổ xưa, nhưng trên thực tế, hiện nay phần lớn các đường ống ngầm từ giàn khoan đến các kho lưu trữ ngoài khơi vẫn được xây dựng theo cách này.

Trong mọi trường hợp, nếu công ty Allseas từ chối hợp tác với Gazprom, thì việc hoàn thành “Dòng chảy phương Bắc-2” sẽ cần thêm thời gian và kinh phí. Điều này sẽ làm tăng thời hạn hoàn vốn của dự án.

Việc xây dựng đường ống “Dòng chảy phương Bắc-2” gần như đã hoàn tất. Tính đến tháng 11/2019 hơn 80% đường ống dẫn khí đã được xây dựng. Đường ống dự kiến được đưa vào vận hành giữa năm 2020. Đường ống sẽ đi qua lãnh hải hoặc các vùng đặc quyền kinh tế của Nga, Phần Lan, Thụy Điển, Đan Mạch và Đức.