Khủng hoảng chính trị bùng nổ, Mỹ "chữa cháy" quan hệ Qatar - Ả Rập Xê út

Theo hãng tin Reuters, các quan chức Mỹ đều không được biết trước về quyết định cắt đứt quan hệ với Qatar của Ả Rập Xê út, cũng như việc Ai Cập, Bahrain và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đều đồng loạt làm theo. Ả Rập Xê út cáo buộc Qatar đứng về phía Iran, vốn từ lâu có quan hệ không tốt đẹp với Ả Rập Xê út, cũng như tài trợ cho các phần tử khủng bố.

Qatar đang bị các nước Vùng Vịnh tẩy chay.

Washington muốn Ả Rập Xê út và Qatar hòa giải vì nhiều nguyên nhân. Qatar là nơi có căn cứ al-Udeid, căn cứ không quân lớn nhất của Mỹ tại khu vực Trung Đông, cũng là nơi các cuộc không kích nhằm vào các phần tử khủng bố IS ở Iraq và Syria được bắt đầu. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã coi việc đánh bại IS là một trong những ưu tiên hàng đầu của ông khi nhậm chức.

Thêm vào đó, việc Qatar sẵn sàng đàm phán với các tổ chức như Hamas, vốn bị Mỹ coi là một tổ chức khủng bố, và Taliban, đối thủ mà quân đội Mỹ đang đối phó tại Afghanistan trong hơn 15 năm qua, cho phép Mỹ có thể đối thoại với các tổ chức này khi cần.

Các quan chức Mỹ cho biết họ không thể nói rõ chính xác điều gì đã khiến bốn quốc gia Vùng Vịnh đồng loạt cắt đứt quan hệ với Qatar. Họ cho rằng rất có thể Ả Rập Xê út đang cảm thấy được tiếp thêm sức mạnh sau khi ông Trump đến thăm thủ đô Riyadh vào tháng 5 vừa qua và tuyên bố không ủng hộ Iran.

“Tôi cho rằng họ cảm thấy tự tin hơn sau những gì ông Trump nói trong chuyến thăm của mình và tin rằng họ đang nhận được một sự ủng hộ từ Mỹ”, một cựu quan chức Mỹ cho biết. Ông Trump đã kêu gọi lãnh đạo các nước Ả Rập và Hồi giáo hãy “đánh đuổi” các phần tử khủng bố, và khẳng định Iran đang tài trợ cho các nhóm Hồi giáo cực đoan.

Một quan chức cấp cao trong chính phủ Mỹ tiết lộ rằng Mỹ không được Ả Rập Xê út thông báo trước về quyết định này. Nhà Trắng cho biết họ đang nỗ lực để giảm bớt căng thẳng ở Vùng Vịnh.

“Chúng tôi không muốn các nước trong khu vực xảy ra rạn nứt không thể hàn gắn”, vị quan chức này cho biết, đồng thời nói thêm rằng Mỹ sẽ cử một đại diện nếu Hội đồng Hợp tác các nước Vùng Vịnh (GCC – gồm các nước Ả Rập Xê út, Kuwait, UAE, Qatar, Bahrain và Oman) nhóm họp với nhau.

“Nhiều nước thừa nhận các động thái của Qatar là rất đáng lo ngại, không chỉ đối với Vùng Vịnh mà còn cả với Mỹ”, vị quan chức cấp cao của Mỹ nói thêm, “Chúng tôi muốn đưa họ đi đúng hướng”.

Việc Qatar hậu thuẫn các nhóm vũ trang Hồi giáo bắt nguồn từ việc cha của Quốc vương đương nhiệm của Qatar trước đây đã có chính sách không lệ thuộc vào Ả Rập Xê út, vốn là một thế lực dẫn đầu trong các nước Ả Rập, và thiết lập quan hệ với nhiều đồng minh khác nhau.

Trong nhiều năm qua, Qatar thiết lập vị thế là một quốc gia hòa giải các bất đồng trong khu vực Vùng Vịnh. Tuy nhiên Ai Cập và nhiều nước trong khu vực không hài lòng khi Qatar ủng hộ những đối thủ chính trị và các nhóm vũ trang Hồi giáo.