Bác sĩ phản ứng phim Lửa ấm truyền thông sai về phòng chống HIV

Nhân vật Thuỷ (trái ảnh) và Hoàng (thứ hai từ phải sang) nghi ngờ bị nhiễm HIV trong phim Lửa ấm đang khiến người làm chuyên môn phòng chống HIV/AiDS phản ứng

Đây là quan điểm của Ths. BS Lã Thị Lan, PGĐ CDC Hà Nội. Theo đó, bà Lan chỉ ra cảnh một chiến sĩ cảnh sát phòng cháy chữa cháy (nhân vật Hoàng) bế người bị tai nạn giao thông đi cấp cứu. Tại bệnh viện, bác sĩ khẳng định “anh bị phơi nhiễm rồi”.

Bà Lan cho rằng “đây là cách hiểu hết sức sai lầm vì không phải tiếp xúc với máu của người nhiễm HIV là phơi nhiễm”.

Không chỉ truyền thông sai về phơi nhiễm HIV, bộ phim còn đưa ra thông tin sai về xử lý phơi nhiễm. “Sai một cách nghiêm trọng”, bà Lan ái ngại khi cho biết trong phân cảnh tiếp theo nhân viên y tế chìa ra kết quả bệnh nhân dương tính với HIV và các bác sĩ trao đổi với nhau là “chị đã bị phơi nhiễm HIV rồi, chị phải cách ly 2 ngày để phòng phơi nhiễm (nhân vật BS Thuỷ)”.

“Đây cũng là cách hiểu sai, dân chuyên môn phòng chống HIV/AIDS chúng tôi đùa nhau “chắc truyền thông Covid-19 mạnh quá nên Covid- 19 cách ly 14 ngày thì HIV nhẹ hơn nên cách ly 2 ngày”. Đùa thế thôi nhưng chúng tôi rất buồn về việc đấy”, bà Lan cho hay.

Tiếp đến một hoạt cảnh khác được các diễn viên diễn rất sâu đó là cảnh người nhà cô bác sĩ rất hoảng hốt cứ như là nếu mắc HIV thì sẽ chết luôn. Tiếp nữa là một nhân vật đường đường là một bác sĩ cũng nhắn tin cho con với những lời bi ai “cứ như là lời cuối”.

“Mọi người tiếp tục trêu tôi, bộ phim Lửa ấm tiếp tục chọc tức chị Lan đấy. Bộ phim sai một cách nghiêm trọng về xác định thế nào là phơi nhiễm và xử lý khi phơi nhiễm HIV”, bà Lan cho hay.

Bà Lan băn khoăn việc nếu cứ tiếp tục truyền thông như vậy liệu sau này có ai dám cấp cứu người tai nạn giao thông nữa hay không?.

Trong khi theo bà Lan ngay từ khi HIV xuất hiện, ngành y tế cũng đã truyền thông rất nhiều trong đó nhấn mạnh, dù có bị phơi nhiễm HIV/AIDS “cũng không chết”. Bởi trên thực tế đã từng có bác sĩ bị xương bệnh nhân nhiễm HIV cắt đứt tay, thậm chí có trường hợp người nhiễm HIV sau khi biết mình bị nhiễm bệnh đã giật xi lanh máu tiêm lại cho bác sĩ nhưng cũng chưa ai bị phơi nhiễm.

Liên quan đến vấn đề phơi nhiễm với HIV, Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, đây là tình huống rất thường gặp trong đời sống hàng ngày. Mặc dù không phải tất cả các trường hợp tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch cơ thể người nhiễm HIV hoặc nghi ngờ nhiễm HIV đều dẫn đến bị nhiễm HIV.

Tuy vậy do thông tin hoặc hiểu biết không đầy đủ nên một số người quá lo lắng trong khi một số khác lại không biết nên bỏ qua “khoảng thời gian vàng” không điều trị dự phòng kịp thời.

Theo đó, phơi nhiễm với HIV do tai nạn nghề nghiệp thường xảy ra ở những người làm nghề y do bị kim đâm khi làm thủ thuật, tiêm truyền, lấy máu xét nghiệm, vết thương do dao mổ và các dụng cụ y tế sắc nhọn khác có dính máu hoặc dịch cơ thể của người bệnh gây tổn thương. Phơi nhiễm do tai nạn nghề nghiệp cũng còn gặp ở trong một số ngành như công an, quân đội... khi làm nhiệm vụ trấn áp tội phạm.

Theo các chuyên gia, người bị phơi nhiễm HIV do nghề nghiệp cần được xử lý vết thương tại chỗ bằng cách rửa ngay vết thương dưới vòi nước, nếu vết thương chảy máu, để vết thương tự chảy máu trong một thời gian ngắn, không nặn bóp vết thương. Rửa kỹ bằng xà phòng và nước sạch. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc mắt phải rửa mắt bằng nước cất hoặc nước muối NaCl 0,9% liên tục trong 5 phút. Nếu phơi nhiễm qua mũi, miệng cũng phải rửa mũi hoặc xúc miệng bằng nước cất hoặc dung dịch NaCl 0,9 % nhiều lần.

Sau đó, người bị phơi nhiễm sẽ được đánh giá nguy cơ theo mức độ tổn thương và diện tích tiếp xúc. Dựa trên mức độ tổn thương của da, độ sâu, có chảy máu hay không … để xác định phơi nhiễm đó có nguy cơ hay không có nguy cơ giúp việc quyết định điều trị ARV.

Cuối cùng là điều trị dự phòng bằng thuốc ARV.  Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm nên được bắt đầu càng sớm càng tốt cho tất cả đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV, tối ưu nhất trong vòng 72 giờ.

Sử dụng phác đồ ba thuốc uống hàng ngày và điều trị dự phòng 28 ngày cho tất cả các trường hợp phơi nhiễm có nguy cơ. Ngừng thuốc khi xác định nguồn phơi nhiễm âm tính với HIV. Theo dõi trong và sau điều trị như theo dõi và xử trí tác dụng phụ của ARV; tư vấn và hỗ trợ tâm lý cũng như xét nghiệm lại HIV sau 3 tháng.

N. Huyền 

Vì sao hạ độ tuổi xét nghiệm HIV tự nguyện?

Luật phòng, chống HIV/AIDS sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định hạ độ tuổi được tự nguyện xét nghiệm HIV xuống dưới 16 tuổi.