Khi "Gấu Nga" thực dụng hơn trong quan hệ với Nhật

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (bên phải)

Những tranh chấp lãnh thổ đang làm mối quan hệ Nga - Nhật Bản trở nên ngày càng phức tạp. Tuy nhiên, hợp tác trong lĩnh vực kinh tế và chính trị, trước hết là hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, vẫn đang được củng cố và sẽ có những tác động đáng kể lên mối quan hệ song phương Nga-Nhật Bản thời gian tới.

Nhận định trên do Tạo chí OilPrice (OP) đưa ra.

Khi “gấu Nga” đã thực dụng hơn trong các mối quan hệ

Theo OP, chủ nghĩa thực dụng đang có vai trò rất lớn trong chính sách năng lượng của Moscow. Điện Kremlin đang có những tính toán hết sức chặt chẽ về các lợi ích chính trị và ngoại giao trong mối quan hệ với các đối tác, nhất là khi các đối tác này có thể làm hạn chế những ảnh hưởng từ các lệnh cấm vận của phương Tây đối với Nga. Định hướng này sẽ vẫn được duy trì trong quá trình thực hiện chính sách năng lượng của Nga ít nhất là trong năm 2016.

Theo OP, chủ nghĩa thực dụng sẽ được Nga áp dụng trong quan hệ với Nhật Bản. Cho dù Nhật Bản liên tục lên tiếng yêu cầu Nga trao trả 4 hòn đảo trong quần đảo Kuril nhưng Moscow luôn khẳng định rằng chủ quyền của Nga đối với quần đảo này đã được xác định một cách hoàn toàn công bằng và hợp pháp sau Chiến tranh Thế giới lần II.

Người Nhật hiện đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc tác động lên Kremlin trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ khi Nga đã dự định đầu tư vào Kuril 1,2 tỷ USD trong năm 2016 này. Kinh phí sẽ được tập trung cho xây dựng cơ sở hạ tầng và phát triển lực lượng quân sự trên các đảo trong quần đảo này.

Xét về vị trí địa lý, Kuril có vai trò chiến lược rất quan trọng đối với Nga vì đây có thể coi là tiền đồn để Nga thực hiện chính sách hướng Đông của mình. Xét về mặt kinh tế, vai trò của Kuril cũng rất lớn.

Theo các kết quả thăm dò, Kuril có trữ lượng vàng lên đến 1.867 tấn, 9.284 tấn bạc, hàng triệu tấn titan và quặng sắt. Kuril còn có nhiều khoáng sản quý hiếm khác cũng như nguồn lợi rừng hết sức đa dạng. Trong khi đó, tài nguyên thiên nhiên chính là dầu mỏ và khí đốt cũng khá dồi dào.

Cho dù vẫn đang vướng tranh chấp lãnh thổ với Nhật nhưng Nga rất cần hợp tác với Nhật Bản, quốc gia thành viên nhóm G-7. Quan hệ Nga-Nhật xét bối cảnh hiện nay được cho là khá có triển vọng. Kim ngạch thương mại song phương Nga-Nhật sau năm 2006 đã tăng gấp 4 lần so với trước. Hợp tác hai bên đặc biệt chặt chẽ trong lĩnh vực lắp máy và xây dựng nhưng lĩnh vực hợp tác chính vẫn là năng lượng.

Tính đến cuối năm 2014, Nhật Bản là quốc gia châu Á đầu tư lớn nhất vào kinh tế Nga với lượng đầu tư lên đến 14 tỷ USD. Lượng đầu tư của Nhật Bản vào lĩnh vực dầu khí của Nga lớn gấp 3 lần tổng đầu tư của Trung Quốc vào nền kinh tế Nga.

Hợp tác cùng có lợi

Ngày 11/3 vừa qua, Nhật Bản đã kỷ niệm 5 năm ngày xảy ra thảm họa đối với nhà máy điện nguyên tử Fukusima, thảm họa đã làm thay đổi đáng kể quan điểm của người Nhật đối với năng lượng.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ đảm bảo được hơn 40% nhu cầu về dầu mỏ và khí đốt cho Nhật Bản. Chính vì vậy, hợp tác Nga-Nhật trong lĩnh vực năng lượng đang được đẩy mạnh hơn bao giờ hết.

Hợp tác này đã được chuyển từ trạng thái “nếu như” sang trạng thái thực tế hơn là “khi nào”, “ở đâu”, “mức độ nào” và “trong các điều kiện như thế nào”.

Thủ tướng Nhật bản Abe và Tổng thống Nga Putin (bên phải)

Giai đoạn hợp tác mới trong lĩnh vực hợp tác năng lượng Nga-Nhật sẽ nhanh chóng được bắt đầu tại Yalma. Việc khởi động xây dựng nhà máy sản xuất khí hóa lỏng đã bị kéo dài vài năm qua nhưng Nhật Bản vẫn rất quan tâm đến hợp tác cùng tập đoàn Novatek để triển khai thực hiện dự án này.

Siêu dự án này sẽ cho phép Nga cung cấp khí đốt thiên nhiên sang châu Á thông qua các tuyến đường biển phía Bắc.

Dự án này có thể coi là điển hình hợp tác hai bên cùng có lợi giữa Nga và Nhật Bản. Nhật Bản, sau thảm họa trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, đang rất cần đến nguồn năng lượng truyền thống.

Trong khi đó, phía Nga lại rất cần đến các khoản đầu tư của Nhật Bản. Nguồn vốn đầu tư từ Nhật Bản sẽ giúp Moscow giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn vốn của Trung Quốc. Về phía Nhật Bản, các tập đoàn lớn như Mitsui và Mitsubishi sẽ tham gia vào các dự án hợp tác cùng Nga.

Mới đây, trong khuôn khổ Diễn đàn “Đối thoại thương mại-công nghiệp Nga-Nhật được tổ chức ngày 29/2 vừa qua, Phó Chủ tịch điều hành Novatek Denis Khramov cũng đã mời các công ty của Nhật Bản tham gia vào dự án “Khí hóa lỏng Bắc cực”.

“Khác với dự án “Khí hóa lỏng Yalma”, các đối tác tham gia vào dự án “Khí hóa lỏng Bắc cực” vẫn chưa được định hình nhưng phía Nga đánh giá cao vai trò của dự án này đối với mối quan hệ hợp tác Nga-Nhật Bản.

Chính trong giai đoạn chuẩn bị cho dự án, soạn thảo các điều kiện về nguyên tắc để tham gia dự án thì khả năng phía Nhật Bản tham gia vào dự án là khá lớn”-  Denis Khramov nhấn mạnh.

Về phần mình, đại diện của phía Nhật Bản về các vấn đề Bắc cực Kazuko Siraisi, khi tham gia vào diễn đàn ở Moscow, đã khẳng định rằng Tokyo đang xem xét 3 khuynh hướng hợp tác chính với Nga ở Bắc cực: Thăm dò các mỏ dầu mới; các tuyến đường biển phía Bắc và xây dựng nhà máy khí hóa lỏng ở Yalma.

Người Nhật hiện rất muốn sử dụng các tuyến đường biển phía Bắc và sẵn sàng sử dụng các tuyến đường này để chuyển đến 40% lượng hàng hóa đang được đưa ra châu Âu thông qua Ấn Độ Dương.

Theo đánh giá của Bộ Giao thông Nhật Bản, đến năm 2020, lượng hàng hóa được vận chuyển qua các tuyến đường biển phía Bắc sẽ gia tăng lên hàng chục lần và đạt 65 triệu tấn/năm.

Những lợi ích to lớn khi hợp tác cùng Nhật Bản sẽ khiến các tập đoàn khí đốt lớn cũng như Chính phủ Nga trở nên “dễ tính” hơn. Chính quyền Nga sẽ “mở rộng cửa” cho các nhà đầu tư Nhật Bản tham gia đầu tư vào các dự án kinh tế trong một khu vực rộng lớn, từ vùng Tatarstan cho đến Yakutia.

Theo nhận định của giới phân tích, Nga sẽ dần cởi mở đối với đầu tư từ Nhật Bản, bất chấp hai bên vẫn còn tranh chấp lãnh thổ. Những lợi ích khi hợp tác cùng Nga dần dần sẽ đưa Nhật Bản thế chân Trung Quốc trong các dự án hợp tác lớn với Nga.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ “Expert- Chuyên gia”, tờ báo chuyên đưa tin về tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, thế giới, đặc biệt các tin tức liên quan tình hình các nước thuộc không gian hậu Xô Viết. Tờ báo được thành lập năm 1995.