Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Sự việc diễn ra bất chấp sự phản đối của đảng Likud.Ngày thứ sáu (20/6) vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Moshe Yaalon đã tuyên bố từ chức và tạm thời ngừng các hoạt động chính trị. Quyết định này được ông Yaalon đưa ra sau khi có thông tin cho rằng Thủ tướng Benjamin Netanyahu dự định sẽ trao ghế Bộ trưởng Quốc phòng cho ông Avigdor Lieberman- thủ lĩnh đảng “Ngôi nhà của chúng ta- Israel”.

“Sáng nay tôi đã thông báo cho Thủ tướng về việc do mất niềm tin vào Thủ tướng nên tôi sẽ từ chức, rút khỏi Quốc hội Israel, đồng thời tạm ngừng các hoạt động chính trị”- Yaalon tuyên bố.

Đáng chú ý, ông Yaalon là thành viên của đảng Likud, đồng nghĩa là người “cùng hội cùng thuyền với ông Netanyahu.

Trước đó, vào ngày thứ tư (18/5), giới truyền thông Israel đã cho đăng tải các thông tin cho rằng ông Netanyahu đã đề xuất sẽ trao ghế Bộ trưởng Quốc phòng cho thủ lĩnh đảng đảng “Ngôi nhà của chúng ta- Israel” là Avigdor Lieberman để mở rộng liên minh cầm quyền.

Theo tờ “Tin tức Israel”, đảng “Ngôi nhà Do thái” đã bày tỏ sự hài lòng đối với việc thành lập “một Chính phủ cánh hữu nhất trong lịch sử Israel”. Tuy nhiên, nội bộ đảng “Likud” lại có các ý kiến trái chiều: Phần lớn các bộ trưởng đều bày tỏ sự hài lòng đối với việc liên minh với đảng của Avigdor Lieberman nhưng nghị sỹ Beni Begin, con trai người sáng lập nên “Likud” lại cho hành việc bổ nhiệm Avigdor Lieberman vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Israel là hành động “mất trí”.

Sự trở lại của Avigdor Lieberman

Việc chuyển giao một số ghế bộ trưởng then chốt được coi là điều kiện để đảng của Avigdor Lieberman đồng ý thành lập liên minh cầm quyền ở Israel. Ngay từ mùa xuân năm 2015, báo chí Israel đã không ít lần đề cập đến khả năng “đổi chác” giữa Netanyahu với Avigdor Lieberman trong cuộc bầu cử vào Quốc hội Israel. Sau khi kết quả bầu cử được công bố, đảng “Ngôi nhà của chúng ta- Israel” đã từ chối  gia nhập liên minh cầm quyền với đảng “Likud” do Thủ tướng Netanyahu làm Chủ tịch. Do đó, sau bầu cử Quốc hội 2015, ông Netanyahu đã không thể thành lập được liên minh cầm quyền theo ý muốn.

Trong thời gian cầm quyền, ông Netanyahu đã 4 lần thay đổi thành phần Chính phủ Israel và lần gần đây nhất là sau cuộc bầu cử Quốc hội năm 2015. Trong 3 làn trước, đảng Ngôi nhà của chúng ta- Israel” đều có trong thành phần liên minh cầm quyền. Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử năm 2015, Avigdor Lieberman từ chối gia nhập liên minh cầm quyền khi coi chính phủ mới được thành lập lúc đó “không phải chính phủ phán ánh nguyện vọng của người dân mà là chính phủ của chủ nghĩa cơ hội”.

Trước đó, trong Quốc hội Israel, liên minh giữa đảng của Avigdor Lieberman với đảng của Netanyahu chiếm 31 ghế. Nếu không có đảng của Avigdor Lieberman, đảng của Netanyahu chỉ chiếm 16 ghế. Để có thể thành lập chính phủ, Netanyahu cần liên kết thêm ít nhất 9 ghế của các nghị sỹ chưa từng có mặt trong Quốc hội Israel và 3 ghế khác. Do đó, “Likud” đã gặp rất nhiều khó khăn để có thể gom đủ số ghế cần thiết (30) cho Chính phủ mới.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Nga Putin.

Chính những lợi thế này khiến Avigdor Lieberman từ chối tham gia thành lập liên minh cầm quyền nếu như Netanyahu không trao cho đảng của Avigdor Lieberman các ghế bộ trưởng quan trọng. Do đó, những nghi vấn về sự “đổi chác” giữa Avigdor Lieberman và Netanyahu không phải là không có cơ sở vì thành phần chính phủ hiện nay ở Israel không có tính ổn định cao và khó có thể tồn tại được cho đến cuộc bầu cử Quốc hội tiếp theo.

Thay đổi để thúc đẩy quan hệ với Nga?

Theo chuyên gia phân tích chính trị Elena Suponina, cố vấn Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chiến lược Nga, việc ông Netanyahu bổ nhiệm Avigdor Lieberman vào ghế Bộ trưởng Quốc phòng Israel là bước đi nhằm cải thiện mối quan hệ của Israel với Nga.

“Mặt khác, tôi chưa bao giờ coi Avigdor Lieberman là chính trị gia có tư tưởng hoàn toàn thân Nga. Avigdor Lieberman có xuất thân từ một nước thuộc Liên Xô cũ (Moldova) nên Avigdor Lieberman là đại diện cho lợi ích của người Do thái nói tiếng Nga. Tuy nhiên, Avigdor Lieberman là chính trị gia có tham vọng, quan điểm của ông ấy sẽ không chỉ gói gọn trong việc cần phát triển hợp tác với Nga. Việc bổ nhiệm Avigdor Lieberman vào chức vụ Bộ trưởng Quốc phòng Israel cho thấy Netanyahu dù sao vẫn có thể tiến hành đàm phán với các lực lượng khác” Elena Suponina nhận định.

Cũng theo chuyên gia này, quan điểm chính trị của Thủ tướng Netanyahu và Avigdor Lieberman không ít lần khác biệt nhau nhưng lần này, ông Netanyahu cần phải thành lập một chính phủ liên minh mạnh để giải quyết các nhiệm vụ cấp bách.

“Netanyahu hiểu rằng cần phải coi trọng và tính đến quan điểm của cộng đồng người Do thái nói tiếng Nga. Một cuộc trao đổi, đấu tranh đang diễn ra trên chính trường Israel. Avigdor Lieberman là chính trị gia được Kremlin biết đến, có mối quan hệ tốt với Tổng thống Nga Putin. Do đó, Netanyahu quyết định tiến hành liên minh với đại diện người Do thái nói tiếng Nga này”- Suponina bổ sung.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ báo “Quan điểm”.