IS tràn vào Philippines - lời cảnh tỉnh cho khu vực Đông Nam Á

Reuters trích lời Faridah P. Ali, trợ lý giám đốc nhà tù ở Marawi, kể lại, sau khi lực lượng nổi dậy tấn công nhà tù và thả tự do cho các phạm nhân, các chiến binh nhóm Maute đã nhanh chóng kiểm soát được hầu hết thành phố, tấn công đồn cảnh sát, ăn cắp vũ khí và đạn dược, phong tỏa đường phố và đặt những tay súng bắn tỉa trên các tòa nhà chủ chốt. Vụ tấn công khủng bố này đã dẫn đến cái chết của gần 180 người và phần lớn trong số 200.000 người dân của Marawi đã phải di tản.

Việc phiến quân khủng bố Maute và đồng minh đánh chiếm một thành phố trên đảo Mindanao, Philippines là lời cảnh báo lớn nhất cho thấy IS đang xây dựng một căn cứ ở Đông Nam Á cũng như đem tới khu vực này những sự việc bạo lực như đã xảy ra tại Iraq và Syria trong những năm qua.

Phương tiện vũ trang của quân đội Philippines tiến vào thành phố Marawi. Nguồn: Reuters

Các quan chức chính phủ và quốc phòng trong khu vực cho Reuters biết có một âm mưu phức tạp nhằm mang lực lượng từ các nhóm khác nhau, cùng ủng hộ IS, tới để đánh chiếm Marawi. Sự hiện diện của các phiến quân nước ngoài, bao gồm công dân của các nước Saudi Arab, Pakistan, Chechnya và Morocco, cùng với những phiến quân địa phương, đặc biệt khiến các quan chức an ninh phải cảnh giác cao độ.

Các chính phủ ở khu vực Đông Nam Á từ trước đã lo ngại về việc sẽ xảy ra khi các công dân của họ, vốn là những phiến quân chiến đấu cho IS, quay trở về nước khi tổ chức khủng bố này mất dần lợi thế ở Trung Đông. Và giờ đây họ càng thêm lo ngại khu vực này đang trở thành “thỏi nam châm” hút các phiến quân nước ngoài.

Hishammuddin Hussein, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia, nhận định: “Nếu chúng ta không làm gì cả thì chúng sẽ thiết lập được một cơ sở trong khu vực Đông Nam Á”.

Các quan chức quân đội và quốc phòng Philippines cho biết tất cả bốn nhóm thân IS ở nước này đều gửi chiến binh tới Marawi với ý định biến thành phố này thành một khu vực tự trị của nhóm khủng bố cực đoan ở Đông Nam Á.

Mindanao từ nhiều thập kỷ qua đã bị khuấy đảo bởi những kẻ Hồi giáo cực đoan, lực lượng nổi dậy, hiếu chiến, đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho lý tưởng của IS “bén rễ”. Đây là một  khu vực trong đất nước phần lớn là người theo đạo Thiên chúa có một bộ phận người dân theo đạo Hồi và Marawi chính là nơi những người Hồi giáo chiếm đa số.

Rất khó để các chính phủ có thể ngăn chặn phiến quân từ các nước như Malaysia hay Indonesia tới Mindanao thông qua đường biển, bởi đây là khu vực vô luật và bị kiểm soát nhiều bởi cướp biển.

Trung tâm Chiến đấu chống khủng bố có trụ sở ở New York, phân tích trong một báo cáo rằng IS đang thúc đẩy các nhóm phiến quân ở Đông Nam Á củng cố thêm sức mạnh và sự hiện diện trong khu vực. “Vấn đề chủ chốt ở đây là IS có thể kiểm soát mối quan hệ với các nhóm phiến quân trong khu vực này như thế nào”, các chuyến gia của trung tâm cho hay.

Vẫn còn nhiều nguy cơ

Một số quan chức cho biết các lực lượng an ninh Philippines trở nên mất cảnh giác với mối đe dọa từ IS kể từ sau vụ tấn công hồi tháng 1. “Chúng tôi không chú ý rằng chúng đã chuyển hướng nhằm vào Marawi bởi chúng tôi đang tập trung ở những khu vực vùng núi xa xôi”, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana cho biết.

Trong một vài tháng qua, các lực lượng tình báo của Philippines và Idonesia cho biết, lực lượng của trùm khủng bố Hapilon đã thu nạp thêm nhiều chiến binh nước ngoài và những phiến quân mới gia nhập ở thành phố Marawi. Rất nhiều người đã tới Marawi tận dụng lễ hội cầu nguyện Hồi giáo ở thành phố này vào tháng trước.

Khói bốc lên khi lực lượng phiến quân giao tranh với quân đội Philippines. Nguồn: Reuters

Ông Lorenzana cho hay Hapilon đã mang từ 50 đến 100 phiến quân gia nhập vào đội ngũ khoảng 250-300 người của Maute, trong khi hai nhóm nổi dậy khác là Ansar Al-Khilafah Philippines và Các chiến binh tự do Hồi giáo Bangsamoro cũng đóng góp thêm ít nhất 40 người.

Vào ngày 23/5, bốn ngày trước khi bắt đầu tháng ăn chay Ramandan của người Hồi giáo, tổ chức này đã tiến hành tấn công khi các lực lượng Philippines đang cố gắng bắt giữ Hapilon bên trong Marawi.

Khoảng 400 phiến quân đã nhanh chóng ùa vào thành phố, mang theo những chiếc xe tải chở các khẩu súng máy và được trang bị cả súng chống tăng cũng như súng trường. Chỉ trong vài giờ, tổ chức khủng bố này đã tấn công nhà tù, đồn cảnh sát, chiếm vũ khí, đạn dược, bắt giữ con tin từ trường đại học Dansalan và nhà thờ Maria Auxiliadora. Một nhà thờ Hồi giáo dòng Shi’ite đã bị phá hủy và bức tượng Jose Rizal, anh hùng Philippines, cũng bị chặt đầu.

Các quan chức ở Indonesia lo ngại rằng kể cả khi Philippines lấy lại được Marawi thành công trong những ngày tới thì mối đe dọa vẫn còn hiện hữu rất lớn. “Chúng tôi lo ngại rằng lực lượng nổi dậy sẽ tới đây”, một quan chức chống khủng bố Indonesia cho biết và nhấn mạnh thêm rằng Mindanao không cách quá xa đảo Sulawesi của nước này.

Hơn 2.000 người vẫn bị mắc kẹt ở trung tâm Marawi mà không có điện, thức ăn hay nước. Một số người bị kẹt giữa quân đội Philippines và phiến quân, trong khi những người khác lo sợ họ sẽ trở thành lá chắn sống cho lực lượng khủng bố khi chúng tìm cách thoát thân.

Thi thể của 8  người lao động bị bắn vào đầu đã được tìm thấy ở khu vực bên ngoài Marawi cuối tuần trước. Cảnh sát cho biết họ đã bị phiến quân chặn lại trong khi đang cố trốn thoát khỏi thành phố này.

Quân đội cho biết chắc chắn sẽ còn có thêm thương vong trong dân thường trong quá trình lấy lại hoàn toàn thành phố Marawi. “Chúng tôi dự đoán rằng người dân sẽ bị bỏ đói, sẽ bị thương, thậm chí là bị giết hại. Trong những chiến dịch kiểu này, không thể 100% không bị tổn thất nào”, phát ngôn viên quân đội Philippines cho biết.