Iran sở hữu nhiều uranium nhưng chưa “nguy hiểm”

Một cơ sở hạt nhân tại Iran

Vấn đề thời điểm và tốc độ mà Iran có thể sản xuất một quả bom hạt nhân là điều được phương Tây đặc biệt quan tâm. Nếu như Iran có ý định sản xuất loại vũ khí hủy diệt này, phương Tây sẽ ngay lập tức ra lệnh cho Israel tiến hành các cuộc tấn công vào Cộng hòa Hồi giáo.

Ngay trong năm nay, Iran đã tuyên bố sử dụng một lượng lớn uranium hàm lượng cao - vốn có thể được dùng để sản xuất bom nguyên tử, cho mục đích dân sự - làm nhiên liệu cho các lò phản ứng. Đây được xem là động thái làm lắng dịu tình hình căng thẳng và khả năng Nhà nước Do Thái tấn công Iran.

Tuy nhiên, căng thẳng có thể bùng phát trở lại nếu lượng uranim mà Iran đang nắm giữ nhanh chóng được làm giàu để chế tạo vũ khí hạt nhân. Theo bản báo cáo của cơ quan giám sát hạt nhân Liên Hiệp Quốc được công bố hồi tháng này, cuối tháng 9, Iran đột ngột ngừng chuyển đổi làm giàu khí uranium tới nồng độ 20% thành bột oxit – nguồn nhiên liệu trong các lò phản ứng nghiên cứu y tế tại Tehran. Theo đó, trữ lượng uranium được làm giàu ở mức cao của Iran sẽ là 135 kg vào tháng 11.

Khả năng Iran sẽ tiến một bước xa hơn khi tăng trữ lượng uranium độ giàu cao lên 250 kg – nguồn nguyên liệu đủ để chế tạo một quả bom hạt nhân. Đây chính là “vạch đỏ” được Israel áp đặt với chương trình hạt nhân của Iran, có khả năng xảy ra vào giữa năm 2013.

“Với tốc độ như hiện nay, chỉ cuối mùa xuân tới, Iran có dư thừa nguồn nguyên liệu để sản xuất vũ khí hạt nhân đầu tiên”, ông Emanuele Ottolenghi công tác tại Tổ chức Quốc phòng thuộc Đảng Dân chủ - đơn vị cố vấn cho chính phủ Mỹ về các lệnh trừng phạt áp đặt với Iran, cho biết.

Cựu thanh sát viên hạt nhân của Liên Hiệp Quốc - Olli Heinonen cho rằng ông không nhận thấy dấu hiệu bất thường trong quá trình tăng nhiên liệu hạt nhân của Iran. Song các nhà ngoại giao phương Tây lại khẳng đinh việc Iran tăng sản lượng uranium làm giàu tới mức 20% kết hợp với hoạt động mở rộng làm giàu uranium tại các cơ sở dưới lòng đất đang làm trầm trọng thêm mối quan ngại trước Tehran. Họ tin rằng việc Iran tăng trữ lượng uranium xuất phát từ nhiều lý do liên quan tới quá trình sản xuất nhiên liệu và có thể là tái khởi động chuyển hóa khí uranium. 

Trong gần một thập niên qua, hàng loạt nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết trong hòa bình mối bất hòa giữa các cường quốc lớn trên thế giới trước yêu cầu Iran ngừng làm giàu uranium tới 20%, đóng cửa cơ sở hạt nhân dưới lòng đất Fordow cũng như giảm trữ lượng uranium, đã được tiến hành.

Iran cho biết nước này muốn được công nhận quyền tinh chế uranium phục vụ mục đích năng lượng hòa bình và yêu cầu các cường quốc phương Tây gỡ bỏ hàng loạt lệnh cấm vận đang được thi hành.

Lâu nay, Mỹ và các nước đồng minh đặc biệt quan tâm theo dõi Iran đã sản xuất được bao nhiêu lượng uranium làm giàu tới 20% - một bước ngắn để tiến tới chế tạo bom hạt nhân.

Trong năm qua, Iran đã cho tăng cường hoạt động sản xuất uranium thêm 3,5% (khoảng 15 kg/tháng) để cung cấp nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân tại nước này. Kể từ đầu năm 2010 tới tháng 8 năm nay, Iran đã sản xuất được 233 kg uranium. Khoảng 40% lượng uranium này đã được chuyển hóa thành nhiên liệu phục vụ các lò phản ứng trong nhà máy điện.

Giới ngoại giao phương Tây hiện đang theo dõi thời điểm Iran vận hành khoảng 700 lò li tâm mới được lắp đặt tại cơ sở hạt nhân dưới lòng đất Fordow. Hành động này không chỉ giúp Iran tăng sản lượng uranium làm giàu tới 20% mà còn khiến các địch thủ của Cộng hòa Hồi giáo “đứng ngồi không yên”.