Hungary: Vô gia cư ngủ ngoài đường sẽ phải đi tù

Nhiều người vô gia cư tại Hungary phải trải chiếu nằm dưới nền đất lạnh giá khi thời tiết xuống dưới 0 độ C

Bên cạnh những cung điện nguy nga tráng lệ giữa thủ đô Budapest, hình ảnh những người vô gia cư cuộn tròn trong những tấm chăn cũ nát và những hộp các-tông nằm giữa trời khi nhiệt độ xuống dưới 0 độ C đã trở nên quen thuộc với khá nhiều người dân Hungary.

Tuy nhiên, đây là điều mà thủ tướng Hungary - Viktor Orban không muốn thế giới biết tới. Do đó, một đạo luật mới đã được ban hành quy định nếu những người vô gia cư ngủ ngoài đường, họ sẽ bị phạt hành chính hoặc thậm chí ngồi tù. Trong khi đó, tại một số quốc gia, việc người vô gia cư dựng lều ngủ tạm lại khá phổ biến và được coi là không vi phạm pháp luật.

Chính sách đối với người vô gia cư tại Hungary đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của nhiều nhóm hoạt động nhân quyền trong đó cáo buộc đảng cầm quyền Fidesz của thủ tướng Orban đã tỏ ra thờ ơ trước những số phận kém may mắn tại quốc gia này. 

Trong những năm gần đây, chủ đề đối xử với người vô gia cư đã trở thành đề tài tranh cãi gay gắt trong nội bộ chính phủ Hungary. Cuối năm 2011, đảng cánh hữu Fidesz cầm quyền đã đưa ra hàng loạt lệnh trừng phạt áp dụng trên cả nước trong đó quy định người vô gia cư sẽ bị phạt hành chính 650 USD nếu tái phạm ngủ ngoài đường hoặc thậm chí ngồi tù 60 ngày.

"Đây là hành động kỳ thị người vô gia cư. Mặc dù tới nay, chưa ai phải ngồi tù nhưng một số người đã phải nộp phạt hành chính. Không thể chấp nhận được việc phạt tiền những người không có tài sản gì trong tay", ông Gyula Balog (53 tuổi) – một người vô gia cư trong gần 20 năm qua, chia sẻ.

Ngay cả tổ chức Liên Hiệp Quốc cũng tỏ ra quan ngại trước chính sách với người vô gia cư của chính phủ Hungary, đồng thời khẳng định việc người vô gia cư dựng lều ngủ "không đồng nghĩa với hành vi tội phạm hóa và buộc phải bắt giữ".

"Hàng chục ngàn người vô gia cư đang bị quốc hội Hungary coi là tội phạm "tiềm năng". Đạo luật này thể hiện sự phân biệt đối xử với người nghèo" giới chuyên gia bảo vệ nhân quyền tại Liên Hiệp Quốc nhận định.

Theo thống kê, khoảng 1.500 người vô gia cư đang sinh sống tại thành phố Budapest ngay cả trong thời điểm thời tiết xuống dưới 0 độ C và mỗi năm, hàng chục người bị chết cóng do nằm ngủ trên các con phố.

Khi mùa đông ập tới, khu vực tàu điện ngầm và sảnh hội trường là nơi được những người vô gia cư lui tới tránh rét. Một số người thì xin tiền của khách qua đường trong khi những người khác chọn nghề bán báo để sống qua ngày.

Mới đây, chính phủ Hungary đã cho khánh thành thêm 2 khu định cư cho người vô gia cư ngay tại thủ đô Budapest. Trong năm 2012, chính phủ nước này cũng đã chi khoảng 38,4 triệu USD cho những chương trình phục vụ người vô gia cư. Tuy nhiên, số tiền trên là quá nhỏ so với nhu cầu thực tế đồng nghĩa với việc nhiều người vô gia cư sẽ vẫn phải trải chiếu nằm trên nền đất lạnh lẽo.

Hồi tháng 11 năm ngoái, chủ đề phạt hành chính  người vô gia cư một lần nữa lại dậy sóng khi tòa án hiến pháp Hungary bác bỏ hình phạt mà thủ tướng Orban ban hành khi cho rằng vô gia cư là một vấn nạn xã hội và không được đánh đồng nó với tội phạm.  

Mặc dù không có số liệu thống kê chính thức về số người vô gia cư sinh sống tại Hungary, tuy nhiên vào hồi năm ngoái, Liên Hiệp Quốc cho rằng con số này rơi vào khoảng 30.000 – 35.000 người. Theo kết quả của cuộc điều tra hàng năm diễn ra vào ngày 3/2 của các tổ chức phi chính phủ thì số người vô gia cư sinh sống tại thủ đô Budapest và nhiều thành phố lớn là 8.641 người (2012) và 7.199 người (2011).

Trong khi đó, chính phủ Hungary cho rằng hành động phạt hành chính đối với những người vô gia cư ngủ ngoài đường chỉ đơn giản nhằm ngăn chặn hàng chục người chết cóng mỗi năm do ngủ trên các đường phố cũng như hối thúc họ tìm những nơi ấm áp hơn để ngủ qua đêm.

Trái lại, các nhà hoạt động xã hội và  bản thân người vô gia cư cáo buộc chính phủ Hungary ban hành đạo luật này chỉ nhằm giữ thể diện và hình ảnh quốc gia trước khách du lịch quốc tế.