Hiệu ứng Donald Trump sẽ tác động đến nước Mỹ bao lâu?

Bài phân tích mới đây trên Washington Post nhận định, việc tỷ phú Trump tham gia tranh cử và trở thành ứng viên duy nhất của đảng Cộng hòa được coi là sự hòa trộn giữa giải trí và chính trị, một chương trình mới làm thay đổi ngôn ngữ chính trị và chia rẽ sâu sắc hơn một đất nước vốn đã phân cực.

David Nevins, chuyên gia truyền thông, người từng mở ra các show truyền hình như “24”, “Friday Night Light”, phân tích với Washington Post: “Dù thua cuộc hay chiến thắng, hiệu ứng Trump vẫn sẽ tồn tại rất lâu sau cuộc bầu cử. Trump và những người ủng hộ ông đã chỉ trích các nhà lãnh đạo, những người đang tìm cách kiểm soát nền văn hóa đại chúng, theo rất nhiều cách”.

Ông Trump đã tác động lên cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ theo nhiều cách khác nhau. Nguồn: WP

Dù ngưỡng mộ hay khinh ghét ông thì rất nhiều người dân Mỹ đã bị Trump mê hoặc và sự mê hoặc này đang tạo ra một làn sóng mới nhắm đến tính giải trí và thách thức nước Mỹ trong nhiều năm sắp tới. Khả năng bao quát và lôi kéo người dân Hoa Kỳ của tỷ phú Trump khiến nền chính trị có thêm những bài phát biểu thô ráp, những từ ngữ mạnh bạo và đời thường, nhưng lại “đánh trúng” vào các mối lo ngại tiềm ẩn của người dân thường.

John McWhorter, giáo sư đại học Columbia, người chuyên nghiên cứu về thuật hùng biện quần chúng, cho rằng: “Có thể dễ dàng nhận thấy, ông Trump dường như là nhân vật có ảnh hưởng duy nhất nói đến những vấn đề như sắc tộc, giới tính một cách trần trụi. Ngoài ra, tôi nghĩ rằng một sự thay đổi thực sự trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng lần này, đó là Facebook và Twitter, bắt đầu từ năm 2009. Nhắc đến mạng xã hội, thì tỷ phú Trump đúng là một hiện tượng”.

Mặc dù các ngôn ngữ mang hơi hướng tấn công, lăng mạ tôn giáo trở thành thông thường trong các chiến dịch tranh cử của ông Trump, song chuyên gia McWhorter cho rằng “thủ phạm” thực sự chính là mạng xã hội. Twitter và Facebook trở thành nguồn cơn của mọi giao tiếp hàng ngày của rất nhiều người dân Mỹ từ những năm 2009 và điều đó đã đẩy các cuộc hội thoại chính trị theo một hướng tiêu cực hơn. Theo đó, hiệu ứng Trump được cho là kết quả hiển nhiên của các lực lượng xã hội và kinh tế trong điều kiện thay đổi về công nghệ, biến Hoa Kỳ trở thành một quốc gia ích kỷ hơn, đối đầu hơn và chia rẽ hơn.

“Ông Trump không bỗng nhiên xuất hiện. Ông ấy chỉ là sự phóng đại của những thứ đã tồn tại và đang diễn ra. Trong hai năm, nhiều chính trị gia đã nhìn nhận Trumo và cho rằng có lẽ họ nên tiết lộ nhiều hơn”, Chris Buskirk, một người ủng hộ ứng viên đảng Cộng hòa và là người dẫn chương trình trên đài tiếng nói ở bang Arizona, nhận xét.

Buskirk, 47 tuổi, nhìn nhận Donald Trump như một ứng viên đột phá, người phân phát sự lạc quan, tin tưởng về khả năng “thay đổi vẫn có thể xảy ra nếu người dân Mỹ hành động nhân danh cho chính mình”. Những người ủng hộ ông Trump không thấy các từ ngữ của ông là thô lỗ hay khó nghe mà họ chỉ nhìn thấy rằng một con người bình thường cũng có thể nổi lên và tạo ra sự thay đổi.

“Mặc dù ông Trump là một tỷ phú, thì ông ấy vẫn xuất thân từ Queens chứ không phải khu vực thượng lưu và ông ấy nói chuyện giống như bất kỳ một người Mỹ bình thường nào khác”, Buskirk biện minh.

John Lott Jr., Chủ tịch Trung tâm nghiên cứu ngăn ngừa tội phạm Hoa Kỳ, cho rằng: “Ông Trump đã cho phép mọi người nói những điều mà họ sợ phải nói ra. Người dân Mỹ đã quá mệt mỏi khi các động cơ của họ bị tra hỏi hay bị biến tấu theo hướng tiêu cực và ông Trump thì cho phép họ nói lên cảm giác đó”.

Trong hơn một  năm qua, những ngôn ngữ kích động, thẳng thừng của tỷ phú Trump đi từ kinh ngạc cho đến bình thường đối với nhiều người dân Mỹ. “Đầu tiên, mọi người cảm thấy khó chịu với những tuyên bố công kích của ông Trump. Nhưng khi thời gian trôi qua, họ lại tận hưởng chúng và dung nạp chúng dễ dàng hơn, không còn cần phải lọc chút nào nữa. Tôi nghe thấy những câu nói của ông Trump ngày càng nhiều hơn. Phải nói rằng, ứng viên đảng Cộng hòa đã giải phóng tiếng nói sâu thẳm bên trong người dân Mỹ”, Frank Luntz, cố vấn lâu năm của đảng Cộng hòa, cho biết.

Dù thắng hay thua, hiệu ứng Trump vẫn sẽ có tác động lâu dài. Nguồn: Vox

Tuy nhiên, giáo viên trên khắp nước Mỹ đã báo cáo ngày càng nhiều trường hợp trẻ em, đặc biệt là những em học sinh của các gia đình nhập cư, tỏ ra lo sợ trước những lời đe dọa trục xuất của ông Trump, kể cả khi họ là những công dân Mỹ hợp pháp.

Một giáo viên trường cấp hai ở Boston, cho biết: “Nhiều học sinh luôn hỏi tôi rằng: tại sao ông ấy lại ghét bọn em? Chúng em không làm gì sai cả. Những đứa trẻ này vốn từ trước chỉ quan tâm đến thể thao, các chương trình ti vi, thì giờ đây bắt đầu tập trung vào chiến dịch của Donald Trump. Có em còn cho tôi xem các mẩu tweet mà ông Trump đưa lên mạng xã hội trong điện thoại di động của mình. Các em đều biết rõ mọi lời nói của ông và tỏ ra sợ hãi”.

Nỗi sợ hãi này không chỉ giới hạn ở trẻ em, theo các nhà tâm lý và cố vấn, nhiều người trưởng thành cũng bày tỏ lo ngại và bị ám ảnh bởi hiệu ứng Donald Trump. Khi một bệnh nhân gần đây phàn nàn rằng anh ta luôn lo sợ Tổng thống Trump sẽ bắt đầu một cuộc chiến tranh hạt nhân, chuyên gia tâm thần Bernard Vittone đến từ Washington mới tiết lộ, có một danh sách ngày càng tăng “những người mà mối lo sợ chính là mối lo sợ mang tên Trump”.

“Họ có thể ghét bà Clinton, nhưng họ không sợ bà. Họ có thể ghét ông Bush, hay ghét ông Obama nhưng họ không bao giờ sợ những người này như sợ Trump”, ông Vittone nói.

Dù chưa có nhiều dấu hiệu có thể dự đoán chính xác được mọi việc sẽ ra sao nếu ứng viên đảng Cộng hòa thua cuộc, tuy nhiên, hơn tất cả, chủ nghĩa Trump sẽ tiếp tục khuấy đảo bộ máy chính trị của Hoa Kỳ. Đối với nhiều người, tác động lâu dài nhất của ông Trump đó là việc ông độc chiếm nhiều bản tin trên truyền hình và mạng xã hội trong năm nay.

“Sự thay đổi nguy hiểm nhất mà tỷ phú Trump mang lại, đó là truyền thông đã “đầu hàng” và “dâng hiến” phần lớn quãng thời gian phát sóng cho ông Trump”, Doug McGrath, nhà biên kịch của một show truyền hình nổi tiếng cho biết.

Ông McGrath phân tích thêm: “Ở ông Trump, chúng ta thấy được một ứng viên Tổng thống sẵn sàng đùa giỡn về mọi chuyện, từ những vấn đề nhạy cảm cá nhân cho đến việc gọi phụ nữ bằng những từ ngữ thô thiển nhất. Đối với người tiếp theo chạy đua vào Nhà Trắng, chắc chắn sẽ không thể gây sốc được như ông Trump và cũng không thể khiến truyền thông săn đón như ông. Và dù người dân Mỹ có phàn nàn thì họ vẫn tiếp tục theo dõi sát sao Donald Trump”.