Giữa một loạt bất đồng, Mỹ vẫn có hành động "xoa dịu" Trung Quốc

Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) cho hay, theo giới quan sát quân sự, Mỹ đã gửi đi hàng loạt tín hiệu về chính sách liên quan tới Đài Loan. Song khả năng Washington sẽ không cử bất cứ quan chức cấp cao nào tới tham dự buổi lễ khai trương Viện Mỹ mới, cơ sở được xem là đại sứ quán của Mỹ ở thành phố Đài Bắc vào ngày 12/6 tới nhằm tránh gây kích động Bắc Kinh. Tuy nhiên, Mỹ vẫn đang cân nhắc điều động các tàu chiến đi eo biển Đài Loan cũng như tăng cường bán thêm vũ khí cho quân đội Đài Loan.

Mỹ đang cân nhắc kế hoạch điều động tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan song hành động này có thể khiến Trung Quốc tức giận.

Chia sẻ với SCMP, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, Trung tá Christopher Logan cho hay, Bộ trưởng Mattis vẫn sẽ thực hiện chuyến thăm tới Bắc Kinh trong năm nay. Một nguồn tin khác cũng khẳng định, Mỹ - Trung đang tiến hành công tác chuẩn bị cho chuyến thăm của ông Mattis.

Trong hội nghị thượng đỉnh an ninh "Đối thoại Shangri-La" diễn ra ở Singapore hồi tuần trước, ông Mattis đã có những tuyên bố lên án mạnh mẽ Trung Quốc. Cụ thể, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ không chỉ chỉ trích những hành động xâm phạm chủ quyền và quân sự hóa trái phép của Trung Quốc ở Biển Đông, ông Mattis còn nhấn mạnh Mỹ cam kết hỗ trợ “quốc phòng và các dịch vụ liên quan để giúp Đài Loan tự phòng vệ”.

Ông Mattis còn khẳng định, ông sẽ sớm tới thăm Bắc Kinh theo lời mời của chính phủ Trung Quốc và Washington sẽ tiếp tục theo đuổi xây dựng mối quan hệ có định hướng với Bắc Kinh.

Trong khi đó, hôm 5/6, Reuters cho hay Mỹ đang cân nhắc điều động một tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan. Giới chức Mỹ còn cho biết, Washington đã có nhiều kế hoạch như điều động một tàu sân bay qua eo biển Đài Loan nhưng kế hoạch này lại chưa được thực hiện vì lo ngại sẽ khiến Trung Quốc nổi giận.

Về phần mình, phát biểu trong buổi họp báo hôm 5/6, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho rằng, Mỹ cần có hành động thỏa đáng đối với vấn đề Đài Loan bởi Trung Quốc xem đây là “vấn đề quan trọng và nhạy cảm nhất”. Do đó, Mỹ cần có tránh làm ảnh hưởng tới quan hệ Mỹ - Trung cũng như sự ổn định ở eo biển Đài Loan.

Tuy nhiên, theo Reuters, Mỹ đang có ý định thay đổi phương thức bán vũ khí cho Đài Loan theo từng trường hợp nhằm giúp Đài Loan tăng khả năng tự phòng vệ.

Liên quan tới việc Mỹ có điều bất cứ quan chức cấp cao nào tới tham dự lễ khai trương Viện Mỹ mới ở Đài Bắc vào tuần tới, Reuters dẫn lời các quan chức Mỹ cho hay, khả năng Washington sẽ không như vậy vì sự kiện này trùng với cuộc họp thượng đỉnh lịch sử giữa Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Singapore.

Chuyên gia Liu Lin tại Đại học Nghiên cứu Chiến tranh thuộc Viện Khoa học quân sự Trung Quốc nhận định, Mỹ đang cố gắng tạo ra cán cân ngang bằng giữa lúc cạnh tranh với Trung Quốc.

“Mỹ đang gửi đi nhiều tín hiệu khác nhau. Một mặt, Mỹ muốn gia tăng sức ép để kiểm chứng phản ứng của Bắc Kinh, song một mặt lại không muốn có hành động khiêu khích thái quá hoặc vượt qua giới hạn đỏ. Nếu ông Mattis vẫn tới thăm Bắc Kinh, đây sẽ là hành động tích cực nhằm cải thiện quan hệ hai nước. Điều đó có nghĩa là cánh cửa đối thoại vẫn chưa bị khép lại và hai bên vẫn duy trì đối thoại”, bà Liu nhận định.

Cũng theo bà Liu, trong khi Bộ trưởng Mattis vẫn tiếp tục gia tăng sức ép với Trung Quốc trong nhiều vấn đề như tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và Đài Loan, chuyến thăm của ông Mattis sẽ có thể giúp hạ nhiệt căng thẳng Mỹ - Trung sau khi Lầu Năm Góc rút lại lời mời Trung Quốc tham dự cuộc tập trận hải quân quy mô lớn mang tên “Vành đai Thái Bình Dương” (RIMPAC).

Ông Alexander Tan, chuyên gia tại Đại học Canterbury ở New Zealand cho rằng, nhiều khả năng Mỹ sẽ không cử quan chức cấp cao tới dự lễ khánh thành Viện Mỹ mới ở Đài Bắc vì Nhà Trắng vẫn còn rất nhiều việc phải xử lý.

“Đây là mối quan hệ thực sự nhạy cảm và Mỹ cần phải cẩn trọng”, ông Alexander chia sẻ.

Còn theo ông Li Jie, chuyên gia hải quân ở Bắc Kinh, nếu Mỹ thay đổi phương thức bán vũ khí cho Đài Loan và điều tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan, hành động này sẽ khiến Trung Quốc tức giận.

“Dù Mỹ có điều quan chức cấp cao tới Đài Loan dự lễ khai trương một cơ sở mới cũng không phải là vấn đề quan trọng. Kế hoạch thay đổi cách thức trang bị quân sự cho Đài Loan mới đáng quan tâm và có thể kích động Trung Quốc tăng cường triển khai thêm sức mạnh quân sự trong khu vực”, ông Li nhận định.