“Giấc mơ Gruzia” của ông Poroshenko liệu có thành hiện thực?

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko trao hộ chiếu cho ông Saakassvili

Sau khi bổ nhiệm cựu Bộ trưởng Giáo dục Gruzia Khatia Dekanoidze làm người đứng đầu lực lượng cảnh sát Ukraine, Tổng thống Poroshenko mới đây đã “úp mở” chuyện bổ nhiệm ông Mikhail Saakashvili vào chức vụ Thủ tướng thay ông Yatsenuk. Tuy nhiên, liệu “giấc mơ Gruzia” của ông Poroshenko có thành hiện thực?

Thời gian gần đây, các phương tiện truyền thông Ukraine liên tục đưa tin về khả năng ông Mikhail Saakashvili sẽ được bổ nhiệm chức vụ Thủ tướng Ukraine để thay thế ông Yatsenuk. Điều đáng nói là tỉnh trưởng tỉnh Odessa (cựu Tổng thống Gruzia) Mikhail Saakashvili cũng đã tuyên bố sẽ không phản đối việc trợ giúp cho các quá trình cải cách ở Ukraine trên bất cứ cương vị nào, trong đó có trên cương vị Thủ tướng nước này.

Theo giới phân tích, đây chính là biểu hiện cho thấy ông Saakashvili không chỉ dừng lại tham vọng ở mức tỉnh trưởng tỉnh Odessa mà muốn tiến xa hơn.

Giới phân tích Nga cũng nhận định rằng bản thân ông Poroshenko cũng đang muốn và thực tế đã thực hiện các bước đi để dần thay thế ông Yatsenuk bằng ông Saakashvili. Việc thay thế này sẽ giúp ông Poroshenko xây dựng được ê kíp nhân sự tối ưu, cùng với khả năng đẩy trách nhiệm trực tiếp sang “kẻ đóng thế” này.

Về phía Saakashvili, do là chính trị gia luôn “rất tự tin vào vị thế vững chắc của mình” nên Saakashvili sẽ không đưa vào trong thành phần chính phủ của mình các nhân vật mà có thể đổ lỗi, giống như Poroshenko.

Saakashvili sẽ nhận trách nhiệm về mình để nhằm thuyết phục người Ukraine và châu Âu rằng bản thân Saakashvili đang kiểm soát được toàn bộ những gì đang diễn ra ở Ukraine, và rằng nếu thiếu mình, mọi thứ ở đất nước này sẽ “không chuyển động”.

Trong bối cảnh hiện nay ở Ukraine, “tài năng” và “kinh nghiệm” của Saakashvili có thể lại có “đất dụng võ”. Poroshenko hiện đang rất cần thực hiện một chương trình mà Saakashvili đã từng thực hiện trước đó ở Gruzia.

Các nhiệm vụ đặt ra mà Poroshenko cần thực hiện thời gian tới gồm “gom” các nhà tài phiệt vào tầm ngắm, hình thành một lực lượng “cảnh sát chính trị” có khả năng gây sự sợ hãi cho dư luận xã hội và tiến hành tái phân bổ quy mô lớn tài sản quốc gia.

Liệu sẽ có một liên minh Poroshenko- Saakashvili?

Các nhiệm vụ trên sẽ giúp cho Poroshenko tập trung tất cả các nguồn lực để kiểm soát xã hội và điều khiển toàn bộ Ukraine. Việc Saakashvili có thể giải quyết tốt vấn đề đặt ra này, ngoài các khả năng trên, là do Saakashvili đã có kinh nghiệm “xương máu” trong vấn đề này.

Do đó, nếu nắm quyền Thủ tướng Ukraine, Saakashvili sẽ không để cho xuất hiện ở Ukraine một “Bidzina Ivanishvili của Ukraine” trong bất cứ điều kiện nào (Bidzina Ivanishvili hiện là Thủ tướng Gruzia, người đã hạ bệ và ra lệnh truy nã ông Saakashvili ở Gruzia).

Xét trong khía cạnh này, sở dĩ ông Poroshenko muốn thay thế vị trí Thủ tướng của ông Yatsenuk là do Yatsenuk không có kinh nghiệm trong vai trò “người dẹp loạn” vì có chung những lợi ích kinh tế, tài chính và chính trị với các nhà tài phiệt nên muốn thúc đẩy “cuộc chơi” riêng của mình. Chính vì vậy, Yatsenuk phải cạnh tranh chứ không thể “sát cánh” được với Poroshenko.

Tuy nhiên, hiện bối cảnh Ukraine vẫn đang diễn biến theo chiều hướng khó đoán nên kể cả trường hợp nhận được sự ủng hộ của Poroshenko, Saakashvili cũng chưa chắc có thể giải quyết được các nhiệm vụ đặt ra. Trước đó ở Gruzia,  Saakashvili đã có vài năm để thực hiện kế hoạch xây dựng lực lượng cảnh sát.

Người Gruzia đã cho ông Saakashvili quyền tiến hành bất cứ cuộc cải tổ nào nhưng cuối cùng vẫn thất bại với các chính sách của mình và buộc phải chạy khỏi Gruzia.

Trong khi đó, bối cảnh chính trị-văn hóa phức tạp ở Ukraine sẽ khiến nhiệm vụ của Saakashvili trên cương vị Thủ tướng nước này khó khăn hơn nhiều so với khi ông Saakashvili còn ở Gruzia. Chính vì vậy, dù sẽ tạo lợi thế cho ông Poroshenko khi Saakashvili nắm ghế Thủ tướng Ukraine nhưng chưa chắc Saakashvili đã thành công trong việc khắc chế giới tài phiệt, phe đối lập, những người theo chủ nghĩa dân tộc và theo chủ nghĩa khu vực ở Ukraine.

Saakashvili rõ ràng chưa có kinh nghiệm điều hành đất nước mà trong xã hội có có rất nhiều tầng lớp sẵn sàng phản kháng. Không phải ngẫu nhiên mà Saakashvili lại không dám công bố những kết quả cải cách ở Odessa khi mà đã làm tỉnh trưởng tỉnh này đã vài tháng qua.

Xuất phát từ các phân tích trên, giới chuyên gia cho rằng việc ông Poroshenko bổ nhiệm một nhân vật phải chạy trốn khỏi đất nước của mình (Gruzia) vào chức vụ Thủ tướng Ukraine chưa chắc là bước đi hợp lôgic và hiệu quả, ngay cả khi “bạn chiến đấu” của Saakashvili là cựu Bộ trưởng Giáo dục Gruzia Khatia Dekanoidze mới được bổ nhiệm làm người đứng đầu lực lượng cảnh sát Ukraine.

Chính vì vậy, việc hiện thực hóa “Giấc mơ Gruzia” của ông Poroshenko sẽ còn gặp nhiều khó khăn và cản trở.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ “Expert- Chuyên gia”, “Svpressa” tờ báo chuyên đưa tin về tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, thế giới, đặc biệt các tin tức liên quan tình hình các nước thuộc không gian hậu Xô Viết. Tờ báo được thành lập năm 1995.