Gia hạn START-3 sẽ là khởi đầu tốt đẹp cho mối quan hệ Putin - Biden

Cựu tùy viên quân sự Mỹ tại Nga, tướng Peter Zvak nhận định, Nga và Mỹ cần gia hạn Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START - phía Nga gọi là START-3).

Theo đó, trong một bài viết trên tờ The Hill, ông Zvak cho rằng, Nga và Mỹ sẽ không chỉ có thể tránh những căng thẳng ngày càng tăng trong mối quan hệ hai nước, mà còn có cơ hội và thời gian để đàm phán một thỏa thuận mới, vốn đã bao gồm tất cả các khía cạnh.

Trước đó, tân Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 21/1 đề xuất gia hạn thêm 5 năm Hiệp ước START-3 với Nga nhưng sẽ gây áp lực với Moscow về các vấn đề khác.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói: “Chính phủ Tổng thống Biden có ý định gia hạn thêm 5 năm cho START-3 với Nga”. Bà Psaki lưu ý rằng, đề xuất gia hạn này có ý nghĩa lớn đối với mối quan hệ giữa hai bên dù Nga vẫn được xem là đối thủ của Mỹ.

Nga hoan nghênh ý định của Tổng thống Mỹ Joe Biden về việc gia hạn Hiệp ước START-3. (Ảnh: Reuters)

Được biết, Mỹ và Nga mỗi nước triển khai không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân và hiệp ước này sẽ hết hạn vào tháng 2/2021. Các cuộc đàm phán gian hạn chưa ngã ngũ vì chính phủ Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump muốn Trung Quốc ngồi vào bàn đàm phán ba bên với Nga để gia hạn START-3, nhưng Bắc Kinh luôn từ chối.

Đáp lại, Điện Kremlin tuyên bố Moscow hoan nghênh nỗ lực của chính phủ ông Biden nhằm đạt được thỏa thuận để gia hạn START-3.

Trong bài viết trên The Hill, ông Zvak rất vui khi tân Tổng thống Biden coi việc gia hạn START-3 là một trong những lợi ích chính của Mỹ.

Ngoài ra, ông Zvak cũng nói về việc quay trở lại Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Theo ông Zvak, Nhà Trắng rõ ràng đang tham vấn chặt chẽ với các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), những người chắc chắn rất vui mừng với sự xuất hiện của ông Biden.

Cựu tùy viên quân sự Mỹ tại Nga cho biết thêm, cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19 đang diễn ra, những tranh chấp nội bộ và khó khăn kinh tế, không có gì đe dọa sự tồn vong của Mỹ cũng như toàn thế giới trong viễn cảnh Nga và Mỹ rơi vào cuộc chạy đua vũ trang mới chưa được kiểm soát.

“Nếu START-3 không được gia hạn, cách tiếp cận lấy vũ khí làm trung tâm cạnh tranh sẽ trở nên lỗi thời trong thế giới ngày càng bất đối xứng. Các quốc gia sẽ có ít kiểm soát và cân bằng, ít điểm tiếp xúc, họ sẽ trở nên dễ bị tổn thương hơn rất nhiều trước một sự cố hạt nhân có thể xảy ra”, ông Zvak nhấn mạnh.

Tướng Zvak cho rằng, “bản thân START-3 đang trở nên lỗi thời và không tính đến sự lớn mạnh của Trung Quốc hay vũ khí và công nghệ mới. Nhưng đồng thời START-3 vẫn có một cơ chế quy định và xác minh, kiểm soát theo thời gian vẫn đang hoạt động”.

“Việc gia hạn START-3 là cơ hội để Moscow và Washington khởi động quan hệ của giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ với một bước phát triển tích cực. Quan hệ giữa hai nước đang rất tồi tệ, nhưng đối thoại ở các cấp cao nhất vẫn tiếp tục. Và việc gia hạn START-3 có thể mở ra cánh cửa cho các sáng kiến khác, bao gồm cả sáng kiến theo Hiệp ước Bầu trời Mở”, Cựu tùy viên quân sự Mỹ tại Nga lưu ý.

Ông Zvak kết luận, đây là thời điểm thực sự quan trọng đối với quan hệ giữa Nga - Mỹ. Việc gia hạn START-3 sẽ là một bước để củng cố lòng tin và liên lạc giữa các quốc gia có vũ khí nguy hiểm.

Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới được lãnh đạo Nga và Mỹ ký vào năm 2010 và chính thức có hiệu lực vào ngày 5/2/2011. Các điều khoản trong hiệp ước này quy định mỗi bên sẽ giảm kho vũ khí hạt nhân của mình sau 7 năm kể từ khi ký hiệp ước và tiếp sau đó tổng số vũ khí không vượt quá 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng cũng như 1.550 đầu đạn, 800 bệ phóng đã triển khai và chưa triển khai.

Thỏa thuận quy định Nga và Mỹ mỗi năm 2 lần phải trao đổi thông tin về số lượng đầu đạn và các phương tiện mang phóng. Ngày 5/2/2018 là thời hạn chót để Nga và Mỹ đạt được các chỉ tiêu quy định trong START-3 và sau đó đến 5/2/2021 hai bên cần phải ký gia hạn hiệp ước.