Dạy trẻ mở rộng vốn từ cảm xúc để "trị bệnh" la hét, khóc lóc ăn vạ

Trong cuộc sống, ai cũng sẽ trải qua rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Do vậy, điều cần thiết là cha mẹ phải có cách dạy con và trao quyền cho con từ sớm để trẻ có thể sử dụng lời nói biểu đạt cảm xúc thay vì khóc lóc, la hét hay dùng bạo lực.

Tất nhiên, trong quá trình khám phá cảm xúc bản thân cùng những từ vựng biểu đạt cảm xúc trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn và cha mẹ chính là người hướng dẫn con tốt nhất.

Cần dạy con mở rộng vốn từ cảm xúc.

Cha mẹ nên dạy con mở rộng vốn từ cảm xúc thay vì những câu ngắn gọn như 'con ổn', 'con cảm thấy tồi tệ'...

Cha mẹ hãy giúp con hiểu rằng có nhiều cảm xúc khác nhau giữa tốt và xấu, mỗi cảm xúc đều có nguyên nhân và hậu quả tương ứng.

Vậy làm thế nào cha mẹ có thể dạy con cách mở rộng vốn từ biểu đạt cảm xúc?

1. Giải thích cảm giác cụ thể

Bắt đầu bằng việc ghi nhãn cảm giác của trẻ với những từ ngữ dễ hiểu mà con có thể hiểu được. Cha mẹ cũng có thể sử dụng sách ảnh để nói về cảm xúc cho con.

Ví dụ, nếu con của bạn sắp tức giận, khóc lóc, ăn vạ, bạn có thể giải thích tại sao con cảm thấy như vậy như 'con buồn vì bố mẹ phải đi làm à', 'con khóc buồn vì muốn mẹ ở lại à'... càng chi tiết càng tốt, bạn hãy mô tả và giải thích cảm xúc cho con để từ sau trẻ sẽ hiểu và áp dụng tốt hơn.

2. Xác định cảm xúc

Thường xuyên nói chuyện với con về những cảm giác mà chúng gặp phải và ý nghĩa cụ thể. Giúp con mô tả những cảm xúc mà con nhìn thấy ở bạn bè và người thân xung quanh.

Cụ thể, cha mẹ giúp con xác định cảm xúc của những đứa trẻ khác bằng cách: Nhìn nét mặt của họ, để ý ngôn ngữ cơ thể của họ, nghe giọng nói của họ, xem xét tình hình.

Thông qua bài tập này, trẻ có thể liên kết hành động với cảm xúc. Kết quả là họ hiểu tại sao mọi người lại cau mày khi họ thất vọng hoặc tại sao họ lại cười khi cảm thấy vui vẻ.

Đây là một bước quan trọng trong việc dạy trẻ cách điều tiết cảm xúc và kiểm soát hành động của mình.

Ví dụ như khi thấy con cười vui trong công viên cha mẹ có thể chia sẻ với con rằng 'Cha/mẹ thấy con cười và chạy xung quanh với những người bạn, có phải con đang hạnh phúc không?' ... Cách đặt câu hỏi như vậy chứng minh bạn đang liên kết cảm giác hạnh phúc với việc cười đùa và chơi vui vẻ.

Cha mẹ có thể dùng sách ảnh để nói về cảm xúc của con.

3. Nói về cảm xúc của riêng bạn

Nói về cảm xúc của riêng bạn và cho biết cách bạn thể hiện những cảm xúc đó qua các ví dụ cụ thể.

Cha mẹ được coi là hình mẫu tuyệt vời nhất của con. Con sẽ bắt chước cách bạn nói và những gì bạn đang làm. Vì vậy, hãy cẩn thận với cách thể hiện cảm xúc của mình, đặc biệt là khi bạn đang thất vọng hoặc tức giận.

Ví dụ khi bạn nỗ lực dành thời gian chuẩn bị bữa ăn cho con nhưng chúng không chịu ăn. Bạn có thể nói chuyện và giải thích với con rằng 'Mẹ/cha rất thất vọng. Mẹ/cha đã dành thời gian chuẩn bị bữa ăn cho con nhưng con không ăn gì'.

Bằng lời nói và thái độ bình tĩnh bạn đã chứng minh cho con thấy những cảm xúc tiêu cực có thể giải quyết bằng cách lời nói, không cần bạo lực. Đồng thời, con có thể sẽ lưu tâm đến việc hành động của bản thân có tác động đến người khác.

4. Mở rộng vốn từ cảm xúc

Theo khuyến nghị của Cơ quan Mở rộng Đại học Bang Michigan (Mỹ), đây là một số ví dụ về các từ thay thế mà bạn có thể dạy con để giúp chúng định hình cảm xúc tốt hơn.

Thay vì nói chung chung "Con cảm thấy ổn", hãy dạy chúng nói "Con cảm thấy Vui vẻ/ Yêu đời/ Hạnh phúc "...

Thay vì nói "Con cảm thấy buồn", hãy dạy chúng nói "Con cảm thấy không thoải mái/ Lo lắng/ Lo âu" ...

Thay vì nói "Con đang tức giận", hãy dạy chúng nói "Tôi cảm thấy xấu hổ/ bực mình/ khó chịu"...

Làm giàu vốn từ vựng về tình cảm của con bạn là một cách hữu ích để gắn nhãn cảm xúc và kiểm soát hành động của mình. Điều này sẽ giúp con xây dựng ý thức tạo dưng bản thân trở nên ngày một mạnh mẽ, sớm có thành công trong tương lai.

Cha mẹ nhớ nên kiên nhẫn, thỉnh thoảng giới thiệu những từ cảm xúc mới và đừng quên tận hưởng sự gắn kết đáng quý giữa mình và con.

HD (lược dịch)