Đồng tiền mất giá "không phanh", Ukraine sắp vỡ nợ

Reuters cho biết tiền tệ của Ukraine bị mất giá gần 5% vào hôm thứ Hai (10/11) sau một ngày cuối tuần chứng kiến trận pháo kích nặng nề nhất trong vòng một tháng trở lại đây và dấu hiệu cho thấy Moscow đã phái quân đội và xe tăng tiếp viện cho phe ly khai.

Cũng theo hãng tin Anh, việc duy trì lệnh ngừng bắn đã kéo dài 2 tháng ở miền Đông Ukraine có thể chỉ là viễn cảnh xa vời và một cuộc chiến tranh khốc liệt có thể quay trở lại phía đông Ukraine đã đè nặng lên nền kinh tế và khiến giá trị tiền tệ của nước này tụt giảm 12% kể từ khi ngân hàng Trung ương từ bỏ việc neo đậu tỷ giá không chính thức một tuần trước đây.

Quốc gia 46 triệu dân này đang cận kề bờ vực phá sản, do các khoản vay nước ngoài và tình trạng ngập sâu trong nợ nần do việc mua bán khí đốt của Nga, Reuters cho biết.

Một thương nhân đếm tiền hryvnia tại một gian hàng ở Kiev, Ukraine

Vào hôm thứ Hai (10/11), Ngân hàng trung ương của nước này công bố mức giá bán ra USD là 15,2 Hryvnia đổi 1 USD, mức thấp nhất từ trước đến nay và thấp hơn 4,8 % so với phiên bán đấu giá cuối cùng vào thứ Sáu tuần trước (8/11).

Ngân hàng đã bỏ mức neo đậu tỉ giá 12,95  Hryvnia đổi một USD cách đây một tuần, khiến cho tiền tệ nước này lâm vào trạng thái rơi tự do. Hôm thứ Hai (10/11), ngân hàng này cho biết họ tin rằng trạng thái tiền tệ rơi tự do sẽ dừng lại và đồng tiền sẽ ổn định ở mức 15 và 16 Hryvnia đổi 1 USD.

Sau các cuộc giao tranh ác liệt trong suốt mùa hè khiến hơn 4.000 người thiệt mạng, một thỏa thuận ngừng bắn giữa lực lượng quân đội chính phủ và phe ly khai ở phía đông Uckraina đã được ký kết hồi cuối tháng 9. Nhưng những ngày gần đây thỏa thuận này đã trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Kiev cho biết Moscow đã gửi một đoàn xe bọc thép chở quân tiếp viện hỗ trợ cho lực lượng ly khai thân Nga trong khu vực cộng đồng dân cư Ukraine nói tiếng Nga, mà hiện nay điện Kremlin gọi là "Nước Nga mới".

Mặc dù Kiev luôn cáo buộc nhưng ngày 7/11, phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby đã thông báo tại cuộc họp báo rằng: “Tôi không có báo cáo tác nghiệp độc lập nào có thể khẳng định thông tin cho rằng các lực lượng này đã vượt qua biên giới”. 

Cũng trong ngày, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cũng nói rằng Washington không có thông tin và bằng chứng để  xác nhận các tố cáo của Kiev rằng xe tăng và các đội quân vũ trang Nga đã âm thầm tiến vào vùng Luhansk.

Moscow phủ nhận việc quân đội của mình đã chiến đấu ở Ukraine, mặc dù nhiều người trong số họ đã thiệt mạng ở chiến trường này.

Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu trong đó có Nga, Ukraine, Hoa Kỳ và các nước Tây Âu là thành viên, hoạt động ở phía đông Ukraine với sự cho phép của tất cả các bên, xác nhận rằng một đoàn xe bọc thép và xe tăng của quân đội không có phù hiệu đã xuất hiện trong khu vực do quân nổi dậy kiểm soát.

Phóng viên của hãng Reuters tại Donetsk, thành phố lớn nhất thuộc quyền kiểm soát của quân nổi dậy, cho biết vào hôm thứ Hai, các cuộc pháo kích vẫn diễn ra, mặc dù không dữ dội như cuộc pháo kích hôm Chủ nhật – được cho là mạnh nhất kể từ đầu tháng Mười.

Đạn pháo được khai hỏa trên cả khu vực do phe ly khai và quân chính phủ kiểm soát, chủ yếu là ở gần khu vực tàn tích của sân bay của thành phố.

Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Moscow kể từ khi Nga “chiếm” bán đảo Crimea của Ukraine vào tháng Ba và bắt đầu ủng hộ quân nổi dậy thân Nga ở hai tỉnh phía đông Ukraine.

Các nước phương Tây tin rằng mục đích của Nga là thiết lập một "cuộc xung đột đóng băng": một vùng đất ly khai tương tự như khu vực ly khai quân đội Nga đã bảo hộ tại các nước nhỏ hơn thuộc Liên Xô cũ - Georgia và Moldova - trong hai thập kỷ vừa qua.

Điều này sẽ gây khó khăn cho Ukraine đạt được mục tiêu gia nhập EU và đè nặng lên những nỗ lực để hồi sinh một nền kinh tế bị phá vỡ bởi một năm đầy bất ổn chính trị và chiến tranh.

Kiev tỏ ra quan ngại rằng Nga sẽ cố gắng mở rộng lãnh thổ hiện do lực lượng quân ly khai kiểm soát bằng một chiến dịch quân sự mới. Nhưng mối quan tâm kinh tế trước mắt của Ukraine là sự giảm giá mạnh của đồng nội tệ gây nguy hại cho các ngân hàng của nước này. 

Ngân hàng Trung ương quốc gia này đã bỏ việc neo buộc tỉ giá không chính thức vào tuần trước sau khi chi tiêu 1,3 tỷ USD, khoảng 1/10  lượng dự trữ ngoại tệ còn lại, để bảo vệ đồng hryvnia trong một tháng rưỡi vừa qua.

Hôm thứ Hai (11/10), Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier lên tiếng cảnh báo rằng tình hình ở miền Đông Ukraine đang trở nên nghiêm trọng hơn và tiếp tục kêu gọi các bên thực thi thỏa thuận ngừng bắn.

Niềm tin vào hệ thống ngân hàng Ukraine ngày càng giảm mạnh cùng với đà sụt giảm của đồng hryvnia. Tính đến ngày 21 tháng 9, khoảng 1/3 số tiền gửi đã được rút khỏi tài khoản ngân hàng của quốc gia này, tương đương 100 tỷ hryvnia (6,8 triệu USD). 

Dòng chảy này sẽ không suy giảm, Oleksandr Valchyshen của Quỹ đầu tư Uckraine cho biết.

Những nỗ lực nhằm bảo vệ tỷ giá đồng hryvnia trong cuộc khủng hoảng và các khoản thanh toán mua khí đốt của Nga đã đẩy lượng dự trữ ngoại tệ của quốc gia này xuống còn 12.6 tỷ USD tính đến tháng Mười, mức thấp nhất kể từ năm 2005.

Ukraine còn phải thanh toán các khoản nợ khí đốt của Nga trị giá 1,6 tỷ USD vào cuối năm nay cũng như khoản 700 triệu USD mỗi tháng cho nguồn cung khí đốt mới. Đợt vay tiếp theo trị giá $ 17 tỷ USD trong chương trình cứu trợ tài chính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) có thể sẽ bị hoãn cho đến cuối năm 2014 hoặc năm tới mới được giải ngân.

Một số chuyên gia cho biết sự thể thậm chí còn tồi tệ hơn. Ukraine là quốc gia rơi vào tình cảnh tồi tệ nhất trong năm. Hiện tại chương trình cho vay của IMF đang cần phải điều chỉnh lại" nhà phân tích của Ngân hàng Standard, Tim Ash cho biết.

Nội dung được thực hiện qua thảm khảo nguồn tin Reuters (Anh), một trong những hãng tin lớn nhất thế giới. Reuters cung cấp bài viết, hình ảnh, đồ họa và video cho rất nhiều tờ báo, đài phát thanh, đài truyền hình, Internet và các phương tiện truyền thông khác trên toàn thế giới.