Donald Trump vội vã trấn an châu Á?

Chính sách đối ngoại của Mỹ ở châu Á sẽ có những thay đổi lớn khi ông Donald Trump chính thức nhậm chức Tổng thống. AP cho hay theo bản báo cáo của tổ chức "Asia Foundation" (Qũy châu Á), một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân sẽ bùng nổ nếu như ông Trump quyết định rút quân đội Mỹ khỏi châu Á, vùng đất vốn đang trong tình trạng bất ổn an ninh bắt nguồn từ những hành động khiêu khích của Triều Tiên. 

Theo các chuyên gia tại Qũy châu Á, dù trong suốt 8 năm nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama, chính sách "trục châu Á" mới chỉ thu được một số thành quả khiêm tốn trong cuộc chiến chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc như tăng cường sự hiện diện của quân đội Mỹ tại khu vực, mở rộng quan hệ chính trị với Myanmar. 

Tuy nhiên, Hiệp ước đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), một thỏa thuận kinh tế quan trọng giữa Mỹ và 12 quốc gia nằm trên vành đai Thái Bình Dương, lại đang đứng trước nguy cơ tan vỡ khi mà ngay từ vòng tranh cử, ông Donald Trump đã tỏ ra không mặn mà với thỏa thuận thương mại này. 

Một cuộc tập trận chung quân sự giữa quân đội Mỹ và Hàn Quốc năm 2015.

Liên quan tới chủ đề an ninh, ông Trump từng nêu khả năng rút toàn bộ quân đội Mỹ khỏi Hàn Quốc và Nhật Bản nếu như hai quốc gia này không trả thêm tiền để duy trì hoạt động của 80.000 binh sĩ Mỹ trong bối cảnh Triều Tiên liên tiếp tiến hành thử hạt nhân và tên lửa. 

Sau khi tham vấn ý kiến của các học giả và cựu quan chức từ 20 quốc gia châu Á, tổ chức Qũy châu Á cảnh báo nếu quân đội Mỹ rút lui khỏi khu vực này, Tokyo và Seoul sẽ buộc phải tự phát triển năng lực phòng thủ hạt nhân thay vì chỉ dựa vào Mỹ. Điều này sẽ dẫn tới "đại bất ổn trật tự trong khu vực". 

Về phần mình, ông Trump đã nhanh chóng có những động thái đầu tiên trấn an đồng minh khi khẳng định tiếp tục duy trì quan hệ thân thiết với các nước Australia, Nhật Bản và Hàn Quốc. Vào ngày mai (17/11), ông Trump cũng sẽ lần đầu tiên gặp gỡ Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại thành phố New York. 

Trong khi đó, Trung Quốc lại tỏ ra không mấy lo lắng trước chiến thắng bất ngờ của Tổng thống Trump. Còn lâu nay, Bắc Kinh coi chiến lược "trục châu Á" của Mỹ là nhằm kiềm chế sự trỗi dậy cả về mặt kinh tế và quân sự của Trung Quốc. 

Tuy nhiên, tư tưởng phản đối Trung Quốc được thể hiện ngay trong những tuyên bố mạnh mẽ của ông Trump trong chiến dịch tranh cử. Cụ thể, ông Trump cáo buộc Trung Quốc đã cướp việc làm của Mỹ do đó, tỷ phú Mỹ sẽ đánh thuế 45% đối với các mặt hàng của Trung Quốc và chuẩn bị phương án đối phó Trung Quốc thao túng thị trường tiền tệ. Đây là lý do hôm 14/11, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã điện đàm với Tổng thống đắc cử Donald Trump và khẳng định hợp tác là điều thiết yếu với hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. 

"Các quốc gia Đông Nam Á không muốn Trung Quốc chiếm ưu thế và cũng không muốn đặt hết trứng vào giỏ của Trung Quốc nhưng họ buộc phải làm như vậy vì chiến lược trục châu Á và tái cân bằng đã bị nhấn chìm và hoàn toàn giả dối", ông Thitinan Pongsudhirak, nhà nghiên cứu Thái Lan tại Qũy châu Á nhận định. 

Học giả Ấn Độ C. Raja Mohan thì cho rằng ông Trump sẽ cho mở một cuộc tranh luận về việc các quốc gia châu Á nên giữ vai trò tích cực hơn trong việc đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc thay vì phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ.

"Không giống như phản ứng của các nước châu Âu trong những ngày qua, các nước châu Á đang dần thích nghi thay vì phản đối. Chúng ta cần phải hợp tác với người đang nắm quyền ở Washington", ông Mohan chia sẻ. 

Khả năng các quốc gia châu Á sẽ phải tự phát triển năng lực phòng thủ hạt nhân để đối phó với Trung Quốc và Triều Tiên thay vì phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ.

Trong khi đó, chính sách đối ngoại và quốc phòng của Mỹ dưới sự lãnh đạo của chính quyền Tổng thống đắc cử Donald Trump cũng dần được hé lộ thông qua những lời bình luận từ hai cố vấn của vị tỷ phú Mỹ mới đây. 

Theo cựu nghị sĩ đảng Cộng hòa Alexander Gray và nhà kinh tế học tại Đại học California Peter Navarro, chính sách đối ngoại của Mỹ tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương trong thời gian tới sẽ là "hòa bình thông qua sức mạnh". Cụ thể, Tổng thống đắc cử Donald Trump từng tuyên bố tăng số lượng tàu quân sự của Hải quân Mỹ từ 274 lên 350 chiếc cũng như đảm bảo với các quốc gia đồng minh rằng Mỹ "vẫn duy trì cam kết lâu dài về vai trò là người bảo vệ cho trật tự tự do ở châu Á". 

Gần đây, Hàn Quốc đã chi khoảng 860 triệu USD/năm cho hoạt động triển khai quân đội Mỹ tại quốc gia này và thêm 9,7 tỷ USD để tái bố trí các căn cứ quân sự của Mỹ. Về phần mình, Nhật Bản chi khoảng 2 tỷ USD/năm, tương đương một nửa chi phí duy trì hoạt động của quân đội Mỹ tại đây. 

Trước nỗi lo về tình trạng bất ổn nảy sinh một khi Mỹ rút quân khỏi châu Á, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Yoon Young-kwan cho rằng các quốc gia đồng minh với Mỹ sẽ cần phải chi thêm tiền để đảm bảo duy trì hoạt động của quân đội Mỹ trên lãnh thổ quốc gia. 

"Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các cam kết của mình với các quốc gia đồng minh và đối tác ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Tôi tin rằng Mỹ vẫn duy trì mối quan hệ đối tác an ninh trong khu vực sẽ mối quan hệ này vẫn sẽ phát triển tốt đẹp trong tương lai", Reuters dẫn lời phát biểu của Đô đốc Harris nhấn mạnh trong những năm sắp tới, Mỹ sẽ không quay lưng lại với châu Á.