Điều gì xảy ra nếu ông Trump không thể thực hiện nhiệm vụ tổng thống?

Hôm 2/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-Cov-2. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu ông Trump không đủ sức khỏe để thực hiện các nhiệm vụ của tổng thống?

Guardian đưa tin, theo Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Mỹ: “Bất cứ khi nào Phó Tổng thống và đa số thành viên nội các đệ trình cho Chủ tịch lâm thời Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện bản tường trình viết tay rằng, Tổng thống đương nhiệm không có khả năng gánh vác quyền hạn và trọng trách của nhiệm sở, Phó Tổng thống sẽ ngay lập tức nắm quyền với tư cách Quyền Tổng thống”. Trong trường hợp này, thành viên đảng Cộng hòa Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence sẽ đảm nhận quyền tổng thống.

Trong lịch sử Mỹ, Tu chính án thứ 25 chỉ mới được áp dụng hai lần, mỗi lần kéo dài vài giờ đồng hồ khi các Tổng thống Ronald Reagan và George W. Bush phải trải qua các cuộc phẫu thuật.

Tu chính án thứ 25, được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1967 sau vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy, đã làm rõ sự không chắc chắn tồn tại trong Hiến pháp về tính liên tục trong trường hợp tổng thống từ chức, qua đời hoặc bị luận tội.

Phần 4, Tu chính án thứ 25, cung cấp quy trình hành động trong trường hợp sức khỏe thể chất của Tổng thống bị suy yếu do chấn thương hoặc bệnh tật đến mức không thể giao tiếp nhưng vẫn còn sống. Trong trường hợp này, nhiệm vụ của ông Trump sẽ do Phó Tổng thống thực hiện cho đến khi tình trạng sức khỏe của tổng thống được phục hồi.

Nếu ông Pence cũng không thể nắm quyền lãnh đạo đất nước, thì theo quy định của Hiến pháp, quyền hạn được giao cho Chủ tịch Hạ viện, trong trường hợp này là bà Nancy Pelosi, thành viên Quốc hội thuộc đảng Dân chủ từ bang California. Hiện tại, Hạ viện do đảng Dân chủ trong Quốc hội Mỹ kiểm soát, và đảng Cộng hòa chiếm đa số trong Thượng viện.

Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận mắc Covid-19. (Ảnh: RIA)

Ảnh hưởng như thế nào đến các cuộc bầu cử và tình hình sau đó?

Triển vọng ở đây có phần mơ hồ và u ám hơn. Một số người Mỹ đã bắt đầu đi bỏ phiếu sớm trước ngày bầu cử chính thức (3/11), bao gồm cả những người sống ở nước ngoài và những người sống ở các bang cho phép bỏ phiếu sớm.

Điều gì xảy ra sau cuộc bầu cử nếu tổng thống đắc cử qua đời trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống sắp mãn nhiệm, và khi nhiệm kỳ tổng thống đương nhiệm vẫn chưa kết thúc, đồng thời tổng thống tiếp theo chính thức nhậm chức vào ngày 20/1/2021? Theo sửa đổi thứ 20 của Hiến pháp Mỹ, một phó tổng thống sẽ trở thành tổng thống Mỹ. Câu hỏi ai sẽ được công bố là tổng thống đắc cử để nhậm chức vào ngày 20/1 sẽ là màn tranh luận và đấu tranh ở cấp bang, đảng, cử tri đoàn và tòa án.

Trong trường hợp xấu nhất là tử vong hoặc thương tật vĩnh viễn trước cuộc bầu cử, nước Mỹ sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng bầu cử chưa từng có. Không giống như một số quốc gia khác, người Mỹ không bỏ phiếu cho một đảng trong cuộc bầu cử tổng thống mà cho người có tên trong lá phiếu. Ví dụ, trong trường hợp này, có thể có cử tri Đảng Cộng hòa và cử tri độc lập không muốn bỏ phiếu cho ông Trump, nhưng sẽ vui mừng bỏ phiếu cho ông Pence nếu ông là ứng cử viên.

Do đó, nếu ông Trump bị loại khỏi cuộc bầu cử, cuộc bỏ phiếu sẽ trở nên cực kỳ phi dân chủ, vì trong cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra vào mùa xuân, ông Pence đã không được bầu làm ứng cử viên tổng thống.

Tuy nhiên, Guardian nhắc lại rằng bây giờ Mỹ chưa đến giai đoạn này, chúng ta đang nói về một quy trình dựa trên lý thuyết trong chính trị Mỹ và mặc dù kết quả xét nghiệm Covid-19 của ông Trump là dương tính.

Nếu ứng cử viên Tổng thống Joe Biden cũng bị bệnh?

Trong mọi trường hợp, ủy ban quốc gia của Đảng Cộng hòa hoặc Dân chủ sẽ phải họp và chính thức đề cử một ứng cử viên mới. Một giải pháp đơn giản và rõ ràng là nâng cao vị thế của một ứng cử viên cho chức vụ phó tổng thống, nhưng về mặt lý thuyết, các ứng cử viên khác tham gia bầu cử sơ bộ có thể tuyên bố rằng các đảng viên của họ lắng nghe bản thuyết trình của mình.

Trường hợp hoãn ngày bầu cử sang một ngày khác?

Tại Mỹ, ngày bầu cử được ấn định theo luật (kể từ năm 1845) và các cuộc bầu cử đã được tổ chức trong những năm chiến tranh và trong các cuộc khủng hoảng. Bản thân ông Trump cũng bị phe Cộng hòa chỉ trích thậm chí là ông đã đề xuất hoãn cuộc bầu cử do đại dịch Covid-19.

Theo luật, cử tri Mỹ phải đến bỏ phiếu bốn năm một lần vào thứ Ba sau ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 11. Do đó, ngày bầu cử năm nay rơi vào ngày 3/11. Để thay đổi thứ tự này, Quốc hội Mỹ sẽ phải thông qua một đạo luật, tức là một văn kiện được cả Hạ viện và Thượng viện cùng thông qua.

Tình huống xấu nhất là gì?

Về nguyên tắc, có rất nhiều tình huống có thể xảy ra. Bản thân ông Biden gần đây đã “tiếp cận” gần với ông Trump và dường như có nguy cơ gia tăng nếu ông cũng bị nhiễm virus, mặc dù, theo ông Pence, kết quả xét nghiệm Covid-19 của ông Biden là âm tính.

Cả hai đều có trong lá phiếu, và các vấn đề có thể phát sinh nếu họ bị ốm hoặc tàn tật. Việc hoãn ngày bầu cử, đề cử ứng cử viên mới và in lại các lá phiếu có thể không chỉ là yêu cầu thông qua luật mới mà có thể cần sự can thiệp của Tòa án tối cao Mỹ cũng như sự phối hợp các cơ chế của chính các bên.

Mới đây, Nhà Trắng thông báo, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đến Bệnh viên quân y Walter Reed điều trị trong vài ngày tới. Động thái diễn ra trong không đầy 24 giờ đồng hồ kể từ khi ông Trump được chẩn đoán mắc Covid-19.

“Tổng thống Trump vẫn trong trạng thái tinh thần tốt, chỉ có các triệu chứng nhẹ và vẫn làm việc suốt cả ngày. Để phòng ngừa và theo đề nghị của bác sĩ riêng cũng như các chuyên gia y tế, Tổng thống sẽ làm việc tại văn phòng ở Walter Reed trong vài ngày tới. Tổng thống Trump đánh giá cao những sự ủng hộ dành cho cả ông và Đệ nhất phu nhân”, Nhà Trắng cho biết.

Cuối ngày 2/10, bác sĩ riêng của ông Trump tiết lộ, vị tổng thống 74 tuổi đã được kê cho dùng một liều hỗn hợp kháng thể thử nghiệm do Regeneron phát triển và đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng. Tiến sĩ Sean Conley, Tư lệnh Hải quân Mỹ cho biết thêm, ông Trump “vẫn mệt mỏi nhưng trong trạng thái tinh thần tốt”.