Điều gì đang diễn ra tại Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston?

Tờ Houston Chronicle đưa tin, nhân viên ngoại giao Trung Quốc đã rời khỏi Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston, nơi đã đóng cửa theo yêu cầu của Mỹ và các quan chức Mỹ đã vào cơ sở ngoại giao Trung Quốc ở Texas.

Theo yêu cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ, nhân sự Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston có 72 giờ để chuẩn bị và phải rời đi trước 16h ngày 24/7 (tức 4h sáng giờ Hà Nội). Khi các nhà ngoại giao Trung Quốc rời khỏi tòa nhà, cảnh sát Houston đã đóng cửa toàn bộ khu vực bên cạnh tòa nhà.

Cụ thể, ba chiếc xe tải đã rời khỏi Tổng lãnh sự quán, hai trong số chúng mang biển số ngoại giao. Theo báo giới, 40 phút sau khi đóng cửa lãnh sự quán, một người đàn ông có lẽ là đại diện của Bộ Ngoại giao Mỹ, và một số người khác bước vào tòa nhà có sử dụng các công cụ quyền lực để mở cửa sau, sau khi không thể vào qua ba lối khác.

Sau khi nhóm người trên đi vào bên trong khu phức hợp, hai nhân viên trong đồng phục của Cục An ninh Ngoại giao thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ đã xuất hiện và canh gác tại cánh cửa vừa được mở. Hai người này cũng từ chối trả lời câu hỏi của phóng viên.

Houston là nơi đầu tiên Trung Quốc thiết lập lãnh sự quán tại Mỹ, sau khi hai nước bình thường hóa quan hệ năm 1979. Ngoài nơi này, Trung Quốc có lãnh sự quán tại 4 thành phố khác của Mỹ là New York, Chicago, San Francisco và Los Angeles.

Hôm 21/7, Washington đột ngột yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Tổng lãnh sự quán ở Houston. Trong tuyên bố đưa ra sau đó, nhà chức trách Mỹ cho biết cơ quan đại diện ngoại giao này bị đóng cửa do liên quan tới các hoạt động gián điệp và gian lận hộ chiếu.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus cho biết hôm 22/7, lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston được yêu cầu đóng cửa “để bảo vệ tài sản trí tuệ và thông tin cá nhân của người Mỹ”.

Hôm 24/7, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đáp trả bằng cách yêu cầu Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán ở thành phố Thành Đô. Bắc Kinh nhấn mạnh quyết định này là “phản ứng chính đáng và cần thiết trước những biện pháp phi lý của Mỹ”. Lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, là cơ sở ngoại giao quan trọng của Washington, phụ trách một khu vực rộng lớn của Trung Quốc bao gồm cả khu tự trị Tây Tạng.

Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston, Texas. (Ảnh: RIA)

Điều gì dẫn đến leo thang căng thẳng quan hệ Trung-Mỹ?

Leo thang căng thẳng trong quan hệ Trung-Mỹ xuất hiện sau quyết định của Washington về việc đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston trong tuần này. Phản ứng đối xứng từ phía Trung Quốc là đóng cửa Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Thành Đô. Đồng thời, như ông Uông Văn Bân phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, một số nhân viên của Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ đã thực hiện các hành động mà phía Trung Quốc coi là can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc.

Trung Quốc coi việc đóng cửa lãnh sự quán ở Houston là một hành động khiêu khích chính trị tiếp theo. Thay vì phát triển hợp tác, Mỹ đang phá hủy quan hệ Trung-Mỹ. Nhận định này được chuyên gia Alexei Biryukov, cộng tác viên của Trung tâm An ninh Thông tin - Chính sách Khoa học và Quốc tế tại thuộc Đại học Quốc gia Quan hệ Quốc tế Moscow (MGIMO) cho biết mới đây. Theo đó, ông Biryukov đã chỉ ra các động cơ “sâu sa” đằng sau các hành động khiêu khích của Mỹ chống lại Trung Quốc.

“Hoa Kỳ đang mâu thuẫn với một quốc gia đang phát triển rất nhanh về mọi mặt, đang dần mạnh lên và tăng khả năng cạnh tranh trong những lĩnh vực mà trước đây Mỹ là người đứng đầu. Cố gắng vô hiệu hóa một đối thủ cạnh tranh toàn cầu là mục tiêu chính của người Mỹ”, ông Biryukov nói.

Tuy nhiên, theo chuyên gia Biryukov Trung Quốc sẽ không chịu khuất phục trước áp lực.

Trước đó, theo một quan chức ngoại giao Mỹ cấp cao, ý tưởng đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston đã có từ mùa xuân năm nay sau khi Trung Quốc bị cáo buộc can thiệp khi các quan chức Mỹ trở lại lãnh sự quán ở Vũ Hán để lấy tài liệu ngoại giao. Cụ thể, phía Trung Quốc từ chối để các quan chức Mỹ mang theo các túi nhỏ rời Vũ Hán và đòi kiểm tra, động thái được xem là vi phạm công ước Vienna về quan hệ ngoại giao. Vụ việc khiến Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tức giận, theo quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ.