Diễn biến tâm lý bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường khi làm chết, phi tang xác nạn nhân

Một tuần qua dư luận cả nước vẫn bàng hoàng trước vụ việc bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường, chủ Thẩm mỹ viện Cát Tường tại 45 Giải Phóng, Hai Bà Trưng, Hà Nội đã ném xác nạn nhân Lê Thị Thanh H. bị chết lâm sàng sau khi làm phẫu thuật nâng ngực, hút mỡ bụng. 

Nguyễn Mạnh Tường khá bình tĩnh tại CQĐT nhưng lại tỏ ra sợ sệt khi đứng trước nhiều người diễn lại cảnh ném xác

Để phân tích diễn biến tâm lý của bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường dẫn đến hành vi che giấu phạm tội của mình một cách nhẫn tâm man rợ, Báo điện tử infonet đã có cuộc trò chuyện với Thượng tá, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hưởng, tổ trưởng tổ Bộ Môn tâm lý Học viện An ninh Nhân dân.

Thượng tá, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hưởng: Ngay sau khi nghe thông tin này tôi cũng như những người quen của tôi bàng hoàng, sửng sốt. Dư luận bất ngờ vì vị bác sĩ đã có hơn 10 năm kinh nghiệm lại hành động vừa nhẫn tâm, thất đức lại vừa quá vụng về. 

Trong suy nghĩ của phần đông mọi người, bác sĩ Tường, một người ở độ tuổi 40, có trình độ, có kinh nghiệm nghề nghiệp không thể nào lại có hành động vô ý giết người rồi vứt xác phi tang. 

Sự chú ý đặc biệt của dư luận về vụ này còn bắt nguồn từ những lý do như: sự việc xảy ra ở giữa trung tâm thủ đô, bác sĩ Tường lại là cán bộ của một trong những bệnh viện có uy tín nhất nước là bệnh viện Bạch Mai, hành động phạm tội của Tường có đồng phạm, có nhiều người chứng kiến nhưng không tố giác tội phạm…

Dư luận xã hội còn sửng sốt khi biết tin Thẩm mỹ viện Cát Tường vi phạm các quy định về chuyên môn ngay trước mắt các cơ quan quản lý. 

Thượng tá, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hưởng: Trước tiên, tôi muốn đề cập đến tâm lý chung của người phạm tội. Quy luật chung là: ở người phạm tội trạng thái tâm lý căng thẳng cả trước, trong và sau khi phạm tội. 

Căng thẳng tâm lý ở người phạm tội nhiều hay ít do các yếu tố như tính chất hành vi phạm tội, dư luận xã hội, hoạt động của cơ quan điều tra quy định. Người phạm tội có kinh nghiệm (chẳng hạn như đã có tiền án, tiền sự) thì tâm lý bớt căng thẳng hơn hẳn so với người phạm tội lần đầu. Thông thường phạm tội do lỗi cố ý bớt căng thẳng hơn so với vô ý phạm tội. 

Bác sĩ Tường, về chuyên môn là bác sĩ chấn thương chỉnh hình nhưng lại mở thẩm mỹ viện, thực hiện phẫu thuật hút mỡ nâng ngực trái phép. Thủ thuật này chỉ được tiến hành ở các bệnh viện (ở Hà nội chỉ có 3 bệnh viện tư nhân được phép làm thủ thuật này). 

Qua tiểu sử cũng như tự quảng cáo có thể hình dung đây là con người rất tự tin về chuyên môn. Thông thường những người tự tin thì chuyên môn, nghiệp vụ rất vững. Họ thường mạnh dạn, dám nghĩ, dám làm, thậm chí khi chuyển sang làm những lĩnh vực khác họ cũng tin rằng sẽ làm tốt. Người tự tin thường được xếp vào nhóm những người kiểm soát hoàn cảnh, tình huống, còn người tự ty thì ngược lại, họ bị tình huống tác động. 

Tôi cho rằng thời gian từ tháng 3 đến nay tại thẩm mỹ viện Cát Tường có thể có những ca tai biến đối với khách hàng nhưng chưa nặng lắm và Bác sĩ Tường với sự tự tin, với kinh nghiệm nghề nghiệp và sự giúp đỡ của đồng nghiệp tại các bệnh viện công và tư đã xử lý ổn thoả, không để lại hậu quả nghiêm trọng. 

Điều đó có thể dẫn đến tâm lý chủ quan, tự mãn ở bác sĩ Tường. Anh ta cho rằng mình có đủ năng lực xử lý những tai biến do phẫu thuật thẩm mỹ gây ra. 

Nhưng ở đời mấy ai học được chữ ngờ. Điều không mong đợi nhất, điều nằm ngoài trí tưởng tưởng tượng đã xảy ra: chị H đã bị chết do chính bàn tay của Tường khi thực hiện thủ thuật hút mỡ bụng, bơm mỡ, nâng ngực cho khách hàng.

Diễn biến của tình hình lúc đó làm anh ta sốc, và khi bị sốc thì con người không thể làm được gì thông minh cả. Bác sĩ Tường rơi vào hoảng loạn, sợ hãi cao độ và dẫn tới hành động mà mọi người đều đã biết.

Thượng tá, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hưởng: Theo dõi vụ việc tôi thấy nhiều người đặt câu hỏi tại sao bác sĩ Tường không đưa bệnh nhân vào BV Bạch Mai ngay gần đó để cấp cứu mà lại làm việc ngu ngốc như thế. Tôi nghĩ, anh ta không làm như vậy vì hai lý do: sợ ảnh hưởng đến uy tín của mình, sợ trách nhiệm. 

Cho phép tôi phỏng đoán tâm lý của bác sĩ Tường trong tình huống chị H bị tai biến: Khi chị H mới có biến chứng nhẹ, nếu Tường ngay lập tức đưa vào bệnh viện cấp cứu thì dễ có nguy cơ bị đồng nghiệp coi thường trình độ, khách hàng mất niềm tin, điều này trái với tính cách của anh ta. Một thông tin chưa được kiểm chứng là Tường được vợ khuyên nên đưa chị H vào bệnh viện cấp cứu nhưng anh ta không nghe cứ làm theo ý mình.

Còn khi chị H đã bị biến chứng nặng, có nguy cơ tử vong nếu bác sĩ Tường đưa vào bệnh viện cấp cứu thì có khác gì việc tự tố cáo mình là người gây ra tai biến đó. Tâm lý sợ trách nhiệm cũng là một trong những lý do khiến Tường không đưa chị H vào bệnh viện cấp cứu.

Còn động cơ dẫn đến hành vi phi tang, vứt xác chị H xuống sông Hồng của Tường là gì? Đó chính là muốn trốn tránh trách nhiệm hình sự, che giấu hành vi phạm tội vô ý giết người của bản thân trước đó.

Thượng tá, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hưởng: Dư luận xem hình ảnh của anh Tường khi bị bắt mà vẫn bình tĩnh, lạnh lùng nên họ đặt câu hỏi tại sao gây tội ác mà tâm lý bình thản, lỳ lợm thì cho rằng anh ta nham hiểm, anh ta là người vô cảm. Tôi cho rằng điều này là chưa hoàn toàn khách quan. 

Thực tế có nhiều trường hợp vẻ bên ngoài của con người không phản ánh tâm trạng bên trong của họ. Có người bề ngoài thì tỏ vẻ bình tĩnh, tự tin nhưng bên trong thì có tâm trạng lo lắng… Muốn đánh giá Tường có là người như vậy không thì cần phải có thêm thông tin.

Tôi thấy Tường có hai khuôn mặt: bình tĩnh, tự tin trước cán bộ công an, nhưng lại bối rối khi đứng trước đám đông diễn lại hành vi vứt xác chị H xuống sông.

Thượng tá, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hưởng: Y đức xuống cấp là điều ai cũng thấy. Ở đây có cả nguyên nhân chủ quan, khách quan. Bản thân người thầy thuốc không ý thức đầy đủ, trách nhiệm của mình, thiếu ý thức rèn luyện phẩm chất, kỹ năng, thái độ, phẩm chất nghề nghiệp. Nguyên nhân khách quan thì có nhiều: công tác quản lý đội ngũ thầy thuốc lỏng lẻo, chế độ chính sách tiền lương chưa hợp lý với lao động ngành y, tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế thị trường…

Tôi đồng tình với nhiều ý kiến cho rằng việc giáo dục y đức cho nhân viên y tế ở nước ta vẫn mang nặng tính hàn lâm, chưa sát với thực tiễn. Chúng ta vẫn chủ yếu đề ra những yêu cầu, thậm chí rất cao đối với người thầy thuốc, đòi hỏi họ phải là những người thánh thiện, trong khi xã hội chưa có nhiều người như vậy. 

Chúng ta mới chủ yếu giáo dục y đức bằng cách tác động vào nhận thức, chứ chưa tác động vào thái độ, vào tình càm và nhất là hành động. Y đức của người thầy thuốc không chỉ thể hiện ở việc nhận thức việc gì nên, việc gì không nên làm mà còn thể hiện ở thái độ, hành động khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ,khi giao tiếp ứng xử với người bệnh. 

Theo tôi phương pháp tối ưu trong giáo dục đạo đức nói chung và y đức nói riêng là phương pháp giảng dạy nêu vấn đề, giảng dạy theo tình huống. Nên soạn thảo, hệ thống hoá các tình huống liên quan đến y đức để sinh viên, các bác sĩ tương lai được thực hành. 

Thực hành nhiều thành kỹ năng, thành thói quen. Khi gặp những tình huống, hoàn cảnh phức tạp người thầy thuốc chắc chắn sẽ thể hiện được y đức, giữ gìn được danh dự, uy tín của bản thân, của nghề nghiệp.

Ngoài ra nêu gương (gương tốt, gương xấu) cũng là phương pháp có hiệu quả trong giáo dục y đức. Theo tôi, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng tay nghề, đổi mới công tác quản lý và chính sách đãi ngộ đối với người thầy thuốc cũng là những giải pháp quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục y đức trong tình hình hiện nay

Phương Thúy (thực hiện)