Đền Yasukuni: Cái cớ để Nhật khiêu khích láng giềng?

Các bộ trưởng Nhật Bản tới thăm viếng đền Yasukuni hôm 18/10

Theo hãng tin Kyodo News, cuối tuần trước, một số quan chức trong nội các Nhật Bản bao gồm em trai của Thủ tướng Abe – Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nobuo Kishi đã thực hiện chuyến thăm viếng tới đền Yasukuni.

Chuyến thăm này diễn ra vào đúng dịp lễ hội mùa thu được tổ chức tại đền Yasukuni cùng với sự xuất hiện 159 thành viên trong bộ máy lập pháp của Nhật Bản. Mặc dù, không chính thức viếng thăm, ông Abe cũng đã gửi vật cúng tế tới đền Yasukuni.

Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ hành động tới thăm viếng ngôi đền chiến tranh của các quan chức Nhật Bản.

"Trung Quốc, Hàn Quốc và Triều Tiên sẽ không bao giờ chấp nhận đền Yasukuni bất chấp tính hợp lý hay nhạy cảm. Không bàn tới tốc độ tăng trưởng của Nhật Bản hay sự tương hỗ giữa các nền kinh tế, mọi điều tích cực đã hoàn toàn biến mất ngay khi các chính trị gia Nhật Bản xuất hiện tại đền Yasukuni", Thời báo Hoàn Cầu viết.

Tuy nhiên, các nhà lập pháp Nhật Bản đều có những lý lẽ biện minh cho quyết định tới thăm viếng đền Yasukuni – nơi thờ tự 14 nhân vật bị kết án tội ác chiến tranh trong Thế chiến thứ Hai cùng hàng ngàn binh sĩ Nhật Bản tự trận.

Theo quan chức Nhật Bản, mục đích của những chuyến thăm tới đền Yasukuni đã bị giới truyền thông quốc tế bóp méo. Bởi những du khách tới thăm ngôi đền này chỉ nhằm "cầu hòa bình". Đền Yasukuni được xây dựng vào năm 1869 và thờ tự "những người đã cống hiến cả cuộc đời cho đất nước", giới chức Nhật Bản khẳng định.

Trước đây, những chuyến thăm của các thủ tướng và chính trị gia hàng đầu Nhật Bản tới đền Yasukuni đều vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Trung Quốc cũng như Hàn Quốc và Triều Tiên. Bởi 3 quốc gia này coi đền Yasukuni là biểu tượng cho chủ nghĩa quân phiệt xưa kia của Nhật Bản.

Thậm chí, các chuyến thăm tới ngôi đền này còn bị xem là tôn vinh  phạm nhân chiến tranh và phủ nhận tội các chiến tranh tại châu Á - nơi mà hàng triệu dân thường và binh sĩ Trung Quốc cùng hàng trăm ngàn người dân Hàn Quốc và Triều Tiên đã thiệt mạng.

"Cách tưởng nhớ các chiến sĩ tử trận được quy định theo nền văn hóa và truyền thông của mỗi nước. Truyền thống tôn kinh và tưởng nhớ lâu đời là vấn đề mang tính chủ quyền quốc gia và không chịu ảnh hưởng từ sự can thiệp cũng như truyền thông bên ngoài", các nhà lập pháp Nhật Bản từng tới thăm đền Yasukuni nói.

Jeffrey Kingston – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á thuộc Đại học Đền chùa Nhật Bản nhận định: "Với những người theo chủ nghĩa bảo thủ, họ ủng hộ các chuyến tăm tới đền Yasukuni bởi đây là cách khẳng định tội ác chiến tranh là chính đáng. Đối với những tờ báo như Asahi hay Mainichi, họ hoàn toàn phản đối những chuyến thăm này bởi chúng gây ra những hiểu lầm chính trị".

Hồi tuần trước, một bài báo đăng tải trên tờ Asahi Shimbun của Nhật Bản nhấn mạnh: "Chúng ta không thể ủng hộ những chuyến thăm tới đền Yasukuni của thủ tướng hay các chính trị gia".

Hôm 20/10, Bộ trưởng Nội các của Thủ tướng Abe - Keiji Furuya đã tới thăm đền Yasukuni và khẳng định ông không muốn "chọc giận các quốc gia láng giềng".

Phản ứng lại, hồi tuần trước, giới chức Trung Quốc đã triệu tập đại sứ Nhật Bản tới để bày tỏ sự phản đối. Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nhấn mạnh "quan ngại sâu sắc và lấy làm tiếc".

Việc các chính trị gia tới thăm đền Yasukuni khiến mối quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản với các quốc gia láng giềng rơi vào vòng xoáy căng thẳng đã nhiều lần tái diễn.

"Nếu chính quyền Trung Quốc, Hàn Quốc và Triều Tiên chỉ trích Nhật Bản về hành động tới thăm đền Yasukuni, các chính trị gia nước này có lý do để nói với những người ủng hộ rằng các quốc gia khác đang bắt nạt chúng ta, họ can thiệp vào chuyện nội bộ của đất nước", ông Kingston nói.

Các cuộc điều tra tại Nhật Bản cho thấy phần lớn người dân phản đối việc thủ tướng tới thăm đền Yasukuni.
Hồi đầu tháng này, Ngoại trưởng Mỹ - John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng - Chuck Hagel đã tới thăm Nghĩa trang quốc gia Chidorigafuchi tại thủ đô Tokyo – nằm cách đền Yasukuni chưa đầy 1 dặm.

Nhiều người cho rằng các chính trị gia Mỹ đã chọn nghĩa trang Chidorigafuchi – nơi lưu giữ thi hài của các binh sĩ và công dân vô danh tại Nhật Bản thiệt mạng trong Thế chiến thứ Hai, là phương án thay thế cho việc tới viếng đền Yasukuni.