Đến lượt Anh mong muốn thỏa thuận Iran mới, Tehran không chấp nhận

Anh là một trong số 6 nước ký kết Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA), tên gọi khác của thỏa thuận hạt nhân Iran, vào năm 2015 với mục đích giới hạn chương trình hạt nhân của Iran cho mục đích hòa bình và đổi lại Iran có thể nhận được những lợi ích về kinh tế. Ông Trump đã đơn phương rút khỏi JCPOA vào tháng 3/2018 nhưng cho đến lúc này các nước còn lại vẫn tiếp theo cam kết thực hiện thỏa thuận.

Thủ tướng Anh Boris Johnson đang trở nên thân thiết hơn với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

“Cho dù chúng ta có điều gì phàn nàn về thỏa thuận hạt nhân cũ với Iran, tôi tin rằng đã đến lúc chúng ta bước đi bước nữa và thiết lập một thỏa thuận mới”, ông Johnson trả lời hãng tin Sky News trước thêm hội nghị Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York (Mỹ). Ông nói thêm rằng Anh đang “tìm cách đưa các nước xích lại gần nhau và giảm bớt căng thẳng”.

Tuyên bố trên trái ngược với những gì ông đã nói khi đang trên đường đến New York, khi ông cho biết Anh “sẽ xem xét xem chúng ta có thể mang lại lợi ích gì” nếu được Ả Rập Xê út hay Mỹ ngỏ ý can thiệp quân sự chống lại Iran. Nhưng chỉ vài giờ sau đó, một phát ngôn viên chính phủ Anh đã tìm cách sửa lại tuyên bố của ông Johnson và khẳng định Thủ tướng Anh “ủng hộ JCPOA”.

Ông Johnson dường như đã khiến ông Trump ấn tượng, và vào ngày 23/9 Tổng thống Mỹ đã khen ngợi Thủ tướng Anh. “Tôi tôn trọng ông Boris rất nhiều và tôi hoàn toàn không ngạc nhiên khi ông ấy nói như vậy”, ông Trump nói khi được hỏi về tuyên bố của ông Johnson. “Ông ấy muốn một thỏa thuận mới khi thỏa thuận hiện nay đang không còn giá trị, chỉ còn hiệu lực trong vòng vài năm nữa”.

Thỏa thuận JCPOA bắt đầu có hiệu lực vào năm 2016 và sẽ kết thúc vào năm 2025. Nội dung của nó bao gồm việc dỡ bỏ những lệnh cấm vận của Mỹ, nhưng sau đó đã bị chính quyền Trump áp đặt trở lại cùng nhiều hình thức trừng phạt khác.

Iran đã coi việc ông Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran là bằng chứng cho thấy không thể tin tưởng Mỹ trong việc đàm phán một thỏa thuận bằng thành ý. Tuy nhiên, Tehran đã đề xuất áp dụng thỏa thuận hạt nhân thành một đạo luật và đồng ý cho phép các chuyên gia quốc tế điều tra để đảm bảo hoạt động hạt nhân của nước này phục vụ cho mục đích hòa bình. Iran cũng yêu cầu Washington phê duyệt thực thi thỏa thuận này giống như một đạo luật để tránh bị lật lại trong tương lai.

Mặc dù EU đã có các cuộc đàm phán với Iran để giữ thỏa thuận hạt nhân được tồn tại, Tehran đã phàn nàn về việc các nước Châu Âu đã do dự không chống lại những gì mà Mỹ yêu cầu. Ông Johnson, người vừa trở thành Thủ tướng Anh vào tháng 7 vừa qua để thực thi tiến trình Brexit khỏi EU, dường như đang thay đổi chính sách đối ngoại của mình cho giống với Mỹ hơn.