Đề xuất một nghị định “Bảo vệ quyền tác nghiệp của báo chí”

Hội thảo có sự tham gia của ông Đỗ Quý Doãn, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, ông Nguyễn Văn Hùng, Hàm Vụ trưởng, Vụ Báo chí- Xuất bản, Ban Tuyên giáo Trung ương, ông Nguyễn Bá, Phó TBT Báo điện tử Infonet và nhiều đại diện, người phát ngôn các bộ ngành khác. 

Hội thảo đã nêu vấn đề điều 2 Luật Báo chí năm 1989 (sửa đổi năm 1999) đã quy định: “Báo chí, nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà nước bảo hộ; không một tổ chức, cá nhân nào được hạn chế, cản trở báo chí, nhà báo hoạt động. Không ai được lạm dụng quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận để xâm phạm lợi ích Nhà nước, tập thể và công dân”. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia thì đây là một quy định rất tiến bộ về hoạt động tác nghiệp của báo chí.

Những năm qua, Nhà nước đã thực hiện việc bảo hộ cho báo chí trên nhiều phương diện, trong đó có việc đưa ra các chế tài xử phạt đối với các hành vi cản trở nhà báo. Tuy nhiên, qua kết quả nghiên cứu năm 2011, 2012 của Trung tâm Truyền thông Phát triển (RED Communication) và Bộ phát triển Vương quốc Anh và kết quả nghiên cứu “Mức độ phản hồi của cơ quan Nhà nước đối với kiến nghị, phê bình của công dân trên báo chí” 2013 của Trung tâm Truyền thông Giáo dục cộng đồng cho thấy tình trạng cản trở, không tạo điều kiện, không thực thi các trách nhiệm, nghĩa vụ đối với hoạt động báo chí vẫn diễn biến phức tạp kéo dài, chậm được xử lý dứt điểm. Đặc biệt, đáng lo ngại, tình trạng này diễn ra ngày càng tinh vi, mức độ gây ảnh hưởng cho xã hội ngày một lớn. Có nhiều tình huống gây cản trở hoạt động tác nghiệp của báo chí như tự tạo vùng cấm đối với báo chí, có biểu hiện lấn sân cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí như xây dựng quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo phạt báo chí....

Trước những vấn đề kể trên, hội thảo đã đưa ra đề xuất cần có Nghị định “bảo vệ quyền tác nghiệp báo chí” nhằm hướng dẫn chi tiết điều 2 Luật Báo chí. Trong đó, nhận diện rõ hành vi cản trở tác nghiệp báo chí; làm rõ đầu mối chịu trách nhiệm thực thi; làm rõ tư cách “người tố cáo” của nhà báo khi đăng tài thông tin tố giác; hoàn thiện quyền miễn trừ cho nhà báo đang nằm rải rác ở các văn bản để hỗ trợ khi bài viết có sai sót của báo chí; Xác lập cơ chế kiểm soát việc xây dựng và thực thi các văn bản pháp luật của các ngành khác liên quan đến quyền tác nghiệp báo chí, cân nhắc mô hình Ủy ban bảo vệ nhà báo...