Có gì khác biệt trong bài phát biểu của ông Trump tại Liên Hợp Quốc?

Theo báo The Guardian cùng nhiều hãng thông tấn khác, ông Trump đã đề cập đến những thành tựu mà ông đạt được kể từ khi làm Tổng thống, đồng thời chỉ trích những kẻ thù của Mỹ, đặc biệt là Iran, và phản đối chủ nghĩa đa phương ngay tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Liên Hợp Quốc.

Đáng chú ý là, khi ông Trump tuyên bố rằng “chỉ trong vòng chưa đầy 2 năm, nội các của tôi đã làm được nhiều hơn bất kỳ các chính phủ nào trong lịch sử đất nước chúng tôi”, toàn phòng họp rộ lên tràng cười. Bị bất ngờ, ông Trump đáp lại: “Tôi không lường trước được phản ứng này, nhưng thôi được”.

Tổng thống Trump đã có mặt tại hội nghị muộn hơn dự kiến và chỉ rời khỏi Trump Tower vào thời điểm mà đáng lẽ ông đã phải phát biểu. Khi đứng trên bục phát biểu, ông Trump đã nói về sự không hài lòng của ông đối với các tổ chức đa phương, điều mà ông cảm thấy là mối đe dọa đối với chủ quyền nước Mỹ.

“Nước Mỹ phải do người Mỹ làm chủ”, ông Trump nói. “Chúng tôi phản đối chủ nghĩa toàn cầu và ủng hộ học thuyết yêu nước”. Với việc nhấn mạnh quan điểm này, bài phát biểu kéo dài 34 phút của ông Trump phần nhiều giống với bài phát biểu của ông tại Liên Hợp Quốc vào năm ngoái.

Điểm khác biệt lớn nhất với năm ngoái đó là số kẻ thù và đồng minh của Mỹ. Ông Trump hiện đã đặt lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào danh sách bạn của mình. Một năm trước ông đã từng đe dọa sẽ “hủy diệt hoàn toàn” Triều Tiên, song giờ đây Tổng thống Mỹ đã cảm ơn ông Kim “vì lòng dũng cảm và những bước đi mà ông đã thực hiện”.

Ông Trump mô tả cuộc gặp mặt giữa ông và ông Kim tại Singapore là một bước đột phá lớn, khi “tên lửa các loại không còn bay về nhiều phía nữa”, các hoạt động thử nghiệm hạt nhân cũng ngừng lại, tù nhân Mỹ cũng đã được trả tự do và hài cốt của binh lính Mỹ ở Triều Tiên cũng đã được trao trả. Theo ông, cuộc gặp này là “khoảnh khắc vĩ đại hơn những gì mà người ta hiểu được”. Dù vậy, nhiều chuyên gia hạt nhân vẫn chưa tin rằng Triều Tiên sẽ chấp nhận giải giáp vũ khí hạt nhân.

Năm nay, Iran trở thành kẻ thù lớn nhất đối với ông Trump. “Mọi giải pháp cho cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Syria đều cần phải xem xét phương án đối phó với một chế độ tàn bạo đang đứng đằng sau nó, đó chính là chế độ độc tài ở Iran”, ông nói. Tổng thống Mỹ không đề cập đến Nga, quốc gia đã hỗ trợ chính phủ Syria trong cuộc chiến và giúp họ giành chiến thắng.

Con trai Eric Trump và con gái Ivanka Trump dõi theo cha mình phát biểu.

Mặc dù Nga và Tổng thống Vladimir Putin không được đề cập trong bài nói, Đức đã bị ông Trump lên án khi mua dầu mỏ và khí đốt từ Nga. Tổng thống Mỹ cũng không đề cập sâu hơn về sự khác biệt giữa Mỹ và Nga đối với vấn đề Ukraine và Syria.

Trong khi đó, ông Trump đã dùng  những phát ngôn mạnh bạo để chỉ trích Iran. Ông tuyên bố: “Các cấp lãnh đạo của Iran đang gieo rắc sự hỗn loạn, sự chết choc và hủy diệt. Họ không tôn trọng đất nước láng giềng, hay biên giới hay chủ quyền của bất kỳ quốc gia nào”. Ông Trump cũng cáo buộc các quan chức Iran “biển thủ hàng tỉ USD” để làm lợi cho bản thân.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani mặc dù cũng được sắp xếp để phát biểu trong ngày đầu tiên của hội nghị, song ông và các quan chức của Iran không có mặt để lắng nghe bài phát biểu của ông Trump.

Một mục tiêu chỉ trích khác của ông Trump là Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), khi ông nói rằng họ đang “chèn ép cả thế giới”. “Tôi không thích điều này, không ai thích điều này cả. Chúng tôi đã bảo vệ cho rất nhiều các quốc gia thành viên của tổ chức này một cách tình nguyện, và đáp lại bọn họ đẩy giá dầu lên cao. Như vậy là không tốt”, ông nói.

Dù vậy, ông Trump cũng khen ngợi Ả Rập Xê út, UAE và Qatar, những quốc gia thành viên của OPEC, đã “chỉ hàng tỉ USD để hỗ trợ người dân Syria và Yemen”. Ông không đề cập đến vai trò của quân đội Ả Rập Xê út và UAE tại Yemen, khi họ bị cáo buộc gây ra tội ác chiến tranh do khiến nhiều dân thường thiệt mạng trong các cuộc không kích của họ. Hai nước này cũng bị chỉ trích do dự tìm phương án lập lại hòa bình cho Yemen. Tuy nhiên, ông Trump khẳng định các đồng minh của mình đang “tìm kiếm nhiều giải pháp khác nhau để chấm dứt cuộc nội chiến khủng khiếp ở Yemen”.

Chủ đề chính trong bài phát biểu của ông Trump là chủ nghĩa yêu nước, và ông kêu gọi các nước trên thế giới hãy tập trung vào lợi ích quốc gia của chính mình. “Trên khắp thế giới, các quốc gia đang phải chống lại những mối đe dọa đối với chủ quyền của mình không chỉ từ chủ nghĩa bá quyền mà còn từ những hình thức đe dọa và áp bức khác”.

Bài phát biểu của ông trái ngược hẳn với tất cả những nguyên thủ quốc gia phát biểu trước và sau ông Trump. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nói rằng “nền dân chủ đang bị đe dọa”. “Thế giới giờ đây đã liên kết với nhau nhiều hơn, nhưng xã hội đang ngày càng bị phân rã. Thách thức bên ngoài đang ngày càng lớn trong khi ở bên trong nhiều người đang quay lưng với nhau. Chủ nghĩa đa phương đang bị đe dọa vào thời điểm chúng ta cần nó nhất”, ông Guterres nói.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron một lần nữa thể hiện quan điểm phản đối ông Trump trên trường quốc tế. Ông Macron đã chỉ trích sự vô phép tắc trên thế giới, khi “tất cả mọi người đều chạy theo lợi ích cá nhân”. “Việc tất cả đối đầu nhau sẽ chỉ làm hại đến chính mình”, ông nói thêm.