Chuyên gia Anh: Cần trang bị vũ khí cho Ukraine để chống lại Nga

Ngay từ giai đoạn đầu cuộc chiến tại miền đông Ukraine bùng phát, phương Tây đã dùng mọi cách bao gồm áp đặt lệnh trừng phạt với Moscow trước tuyên bố ngăn Nga can thiệp vào chuyện nội bộ của Kiev. 

Theo ông James Sherr, một chuyên gia về Nga tại Chatham House – Viện nghiên cứu về các vấn đề quốc tế tại London, dù lệnh trừng phạt vẫn đang được thi hành nhưng nó không đủ sức kiềm chế thái độ của Nga.  

Quân chính phủ Ukraine hoạt động ở làngVidrodzhennya, bên ngoài thành phố Artemivsk thuộc vùng Donetsk hồi tháng Sáu.

Cũng theo ông Sherr, không có gì có thể làm giảm bớt sức mạnh của quân đội Nga. Do đó, việc trang bị vũ khí và tăng cường sức mạnh quốc phòng cho Ukraine là điều cần làm ngay. 

Nga từng là một trong những quốc gia tham gia tiến trình đàm phán xây dựng thỏa thuận ngừng bắn Minsk 1 cho Ukraine hồi tháng 8/2014. Nhưng suốt giai đoạn ngừng bắn, các cuộc giao tranh vẫn liên tiếp bùng phát và cả quân đội chính phủ Kiev cũng như phe nổi dậy cáo buộc nhau là thủ phạm khơi mào tấn công. Tới tháng 2/2015, thỏa thuận ngừng bắn Minsk 2 ra đời. Nhưng thậm chí, giá trị thi hành của nó còn không được hai bên tham chiến tôn trọng bằng thỏa thuận Minsk 1. 

Quy định trong Minsk 2 nêu rõ các cuộc bầu cử, cải cách hiến pháp và khôi phục quyền kiểm soát vùng biên giới trong tương lai tại Ukraine cần nhận được sự chấp thuận từ phe ly khai miền đông bởi khu vực này đã được trao quyền tự trị. 

Chia sẻ trên Newsweek, theo ông Sherr, điện Kremlin hiện chưa rõ liệu phe ly khai ở miền đông Ukraine sẽ tiến hành sáp nhập vào Nga hay duy trì tình trạng tự trị trong một thời gian dài. Bởi phe ly khai muốn sử dụng tình trạng tự trị như một đầu cầu để Nga can thiệp sâu hơn vào Ukraine. Kế hoạch này bao gồm việc thiết lập "liên bang hóa", "tình trạng tự do" và chối bỏ gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Trong đó, lực lượng quân sự là giải pháp hữu hiệu nhất để hiện thực hóa toàn bộ quá trình chuyển giao này.  

Chuyên gia Sherr nhận định Nga đã đánh giá thấp khả năng khôi phục của Ukraine. Trên thực tế, tinh thần dân tộc và đoàn kết xã hội tại Ukraine đã được tăng cường trong giai đoạn bùng nổ chiến sự ở miền đông Ukraine. Bởi trong suốt 16 tháng giao tranh và 2 đợt phản công lớn dưới sự hỗ trợ của quân đội Nga như lời cáo buộc của phương Tây, phe ly khai mới chỉ giành được quyền kiểm soát chưa tới 5% lãnh thổ đất liền tại Ukraine. 

Phương Tây còn cho rằng Nga đang duy trì từ 40.000 – 50.000 binh sĩ tại các đơn vị lục quân nằm ở Kazakhstan và Vladivostok. Lực lượng này được giao nhiệm vụ bảo vệ cộng đồng người dân nói tiếng Nga ở miền đông Ukraine. 

Trong khi đó, các lực lượng vũ trang Ukraine hiện đang thiếu phương tiện để đối phó trước những cuộc tấn công cường độ cao của quân đội Nga, lực lượng vốn được trang bị vũ khí đầy đủ. Quân đội  Ukraine còn đang phụ thuộc lớn vào các hệ thống vũ khí lỗi thời. Ngoài ra, tính thống nhất và đoàn kết trong quân đội chính phủ Ukraine cũng đang chịu sự chia rẽ giữa các đơn vị tình nguyện và chỉ huy cấp cao chính phủ.  

Điều đáng nói nhất là sự chênh lệch giữa trình độ và năng lực chiến đấu giữa quân đội Ukraine và Nga. Điển hình, tại trận chiến ở Debaltseve, phương Tây cho rằng Nga đã điều động hàng loạt hệ thống vũ khí hiện đại khiến quân đội Ukraine không kịp có phương án tấn công đáp trả. 

Do đó, Kiev cần được trang bị năng lực bảo vệ các lực lượng và giảm bớt cường độ giao tranh. Bởi một khi phe ly khai đối mặt với các đợt phản công lớn và kéo dài, họ sẽ phải lùi bước. Trang bị thêm các thiết bị và vũ khí sẽ giúp quân chính phủ Ukraine đạt được mục tiêu trên. Những thiết bị này bao gồm hệ thống viễn thông an toàn, radar phản pháo thụ động tầm xa cũng như các loại vũ khí sát thương. Thiếu vắng những yếu tố trên, ngay cả một đội quân được đào tạo bài bản vẫn phải chịu cảnh thất bại trên chiến trường. 

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã từ chối yêu cầu từ phía Ukraine về việc chuyển vũ khí sát thương cho nước này. Thay vào đó, ông Obama chỉ chấp nhận hỗ trợ vũ khí phi sát thương cho quân đội Kiev. Ngoài ra, các đồng minh NATO đang trở thành những người đóng góp phần lớn vào cải thiện hệ thống quốc phòng của Ukraine. Vấn đề hiện thời là sự giúp đỡ của NATO không phù hợp và tương tích với các hệ thống và vũ khí của Ukraine. 

Theo ông Sherr, khả năng phương Tây tăng cường trợ giúp cho Ukraine sẽ trở thành yếu tố "kích động" Tổng thống Nga Vladimir Putin làm leo thang căng thẳng giao tranh. Cho tới nay, mối đe dọa này vẫn đang tồn tại. Tuy nhiên, ông Sherr nhấn mạnh tính toán hiện thời của Nga là chưa cần sử dụng tới sức mạnh quân sự để hỗ trợ phe ly khai ở miền đông Ukraine chống lại quân chính phủ Kiev.  

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Newsweek, tạp chí tin tức hàng tuần của Mỹ và được phân phối trên toàn quốc và trên quốc tế với 12 ngôn ngữ khác nhau. Newsweek là tạp chí tin tức hàng tuần lớn thứ hai tại Mỹ, chỉ đứng sau Tạp chí Time về số lượng phát hành và thu nhập từ quảng cáo.