Chính sách Trung Đông sai lầm đang "giết" công nghiệp vũ khí Mỹ

Tổng thống Mỹ Obama.

Những chính sách bị đánh giá là không hợp lý của Mỹ ở Trung Đông đang khiến Mỹ mất dần vị thế trên thị trường vũ khí khu vực này. Nếu như quan hệ với các nước này của Mỹ không được cải thiện, nguồn thu ngân sách từ việc xuất khẩu vũ khí sang các nước khu vực Trung Đông của Mỹ sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.

Mỹ đang mất dần thị trường vũ khí Trung Đông

Mới đây, tạp chí Wall Street Journal của Mỹ đã cho đăng tải bài viết báo động về tình trạng thu ngân sách của Mỹ có thể bị ảnh hưởng đáng kể do Mỹ đang mất dần thị phần tại thị trường vũ khí Trung Đông.

Thậm chí 5 thượng nghị sỹ gồm ông John McCain, Bob Korker (thuộc đảng Cộng hòa) và Claire McCaskey, Jack Reed (thuộc đảng Dân chủ) đã cùng viết một bức thư gửi đến Tổng thống Mỹ Barack Obama để bày tỏ sự tức giận của mình đối với thực trạng này.

Trong bức thư này, các thượng nghị sỹ cho rằng chính những chính sách kém hiệu quả đã khiến Mỹ mất đi khoản 9 tỷ USD. Số tiền mất đi này là do Mỹ đã không thể thực hiện các hợp đồng cung cấp các loại máy bay tiêm kích gồm F-16 (do Lockheed Martin chế tạo), F-15 và F/A-18 (do Boeing chế tạo) cho các nước vùng Vịnh là Kuwait, Qatar và Bahrain.

Những thiệt hại về kinh tế không phải là vấn đề duy nhất mà theo các nghị sỹ này, những thiệt hại kinh tế còn kéo theo cả những thiệt hại nặng nề về địa chiến lược.

“Mỹ không được phép để mất đi khả năng mở rộng ảnh hưởng của mình ở Trung Đông và cần phải đảm bảo sự vượt trội về công nghiệp của mình. Mỹ không được thua các đối thủ cạnh tranh và các kẻ thù của mình trong lĩnh vực này, trong đó có Nga và Trung Quốc”- các thượng nghị sỹ trên nhấn mạnh.

Tiêm kích F/A 18

Tuy nhiên, một khó khăn khác đặt ra với Mỹ là nếu như muốn đảm bảo được sự vượt trội về vũ khí ở khu vực này, Mỹ có thể sẽ có những hành động làm phật ý đối tác chính trị-quân sự quan trọng nhất ở khu vực này là Israel.

Jerusalem thường xuyên đưa ra những phát biểu tiêu cực về việc Mỹ vẫn cung cấp vũ khí hiện đại cho các đối thủ của Israel trong khu vực Trung Đông.

Các nghị sỹ khẳng định rằng việc giải quyết khó khăn này đã kéo dài quá lâu, cần phải nhanh chóng thúc đẩy quá trình giải quyết tồn tại này. Một trong các nguyên nhân dẫn đến sự cần thiết phải đẩy nhanh quá trình ký kết hợp đồng mua bán vũ khí với 3 nước vùng Vịnh trên là do trong thời gian gần đây, sự tín nhiệm của các quốc gia này với các máy bay tiêm kích của Mỹ đã giảm đi đáng kể.

Chiến dịch không kích IS ở Syria của Nga đã chứng tỏ cho các nước thuộc thế giới Ả rập thấy rằng không chỉ Boeing và Lockheed Martin mới có thể chế tạo được các tiêm kích hiện đại. Hơn nữa, chiến dịch này của Nga còn tỏ ra hiệu quả hơn nhiều so với chiến dịch quảng cáo vũ khí của Mỹ cho các quốc gia vùng Vịnh.

Giới phân tích Nga cho rằng ở thời điểm hiện tại, việc Nga cung cấp vũ khí dòng Su và MiG vào Kuwait - quốc gia được coi như là một bang của Mỹ, là điều không thể. Những cảnh báo này chỉ là đòn “tấn công tâm lý” của các thượng nghị sỹ đối với Tổng thống Obama. Hiện cả hai căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông đều được bố trí trên lãnh thổ Kuwait.

Tiêm kích Typhoon của châu Âu.

Tuy nhiên, khác với Nga, Trung Quốc đang dần thâm nhập vào thị trường vũ khí các nước Ả rập. Các nước này hoàn toàn có thể mua lô tiêm kích nào đó của Trung Quốc vì các máy bay Trung Quốc cũng đang được ưa chuộng tại khu vực Trung Đông, đồng thời cũng đã chứng minh được khả năng cạnh tranh tại khu vực này.

Pakistan có thể coi là điển hình cho việc Trung Quốc đang gia tăng xâm nhập vào thị trường vũ khí các nước Ả rập. Trước đó, Pakistan đã dự định mua 8 tiêm kích F-16 của Mỹ theo giá ưu đãi với tổng giá trị là 270 triệu USD. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán kéo dài và căng thẳng đã không đem lại kết quả.

Ngày 3/5 vừa qua, Mỹ tuyên bố sẽ chỉ bán máy bay cho Pakistan với giá thị trường, khiến tổng giá trị hợp đồng lên đến 700 triệu USD. Kết quả là Pakistan đã quyết định sẽ mua các máy bay JF-17 Thunder, sản phẩm hợp tác chế tạo giữa Pakistan và Trung Quốc.

Ngoài ra, giá thành mua JF-17 Thunder cũng khá thấp, chỉ 20 triệu USD/chiếc nên việc mua 8 tiêm kích này khiến Pakistan chỉ phải chi ra 160 triệu USD. Hơn nữa, Pakistan cũng đang đàm phán để bán JF-17 cho các quốc gia khác như Qatar, Kuwait và Sri-Lanka.

Ngoài Trung Quốc, Mỹ cũng có thể đánh mất thị phần vũ khí Trung Đông vào tay châu Âu. Tháng 9/2015, Kuwait đã ký hợp đồng mua 22 máy bay huấn luyện 1 chỗ ngồi và 6 máy bay huấn luyện 2 chỗ ngồi dòng Eurofighter Typhoon. Đây là sản phẩm do liên doanh giữa Đức, Italia, Tây Ban Nha và Anh cùng hợp tác chế tạo. Giá trị của hợp đồng này là 9 tỷ USD - con số đáng ra đã thuộc về các công ty của Mỹ nếu như hợp đồng này thuộc về Mỹ.

Được biết, Kuwait là một trong các quốc gia có mức sống cao nhất trên thế giới nên hoàn toàn có thể cho phép mình mua các loại máy bay tiêm kích thế hệ 4++, loại máy bay hiện đại hơn nhiều so với F-15 hay F-16 của Mỹ. Hơn nữa, dòng Typhoon cũng đã chứng minh được sự vượt trội so với F-15 trong điều kiện tác chiến.

Trong một thời gian ngắn, Typhoon đã vượt mặt cả hai mẫu tiêm kích trên của Mỹ. Không chỉ được các quốc gia chế tạo sử dụng, Typhoon còn có mặt trong trang bị của quân đội các nước như Áo (15 chiếc), Ả rập xê út (55 chiếc và hiện đã đặt mua thêm 72 chiếc nữa), Oman đã đặt mua 12 chiếc và Kuwait cũng đang định đặt mua 28 Typhoon.

Tiêm kích Su-34 - Thú mỏ vịt của không quân Nga.

Chính sách Mỹ tại Trung Đông đang làm hại xuất khẩu vũ khí Mỹ

Theo giới phân tích chính trị-quân sự quốc tế, chính những chính sách của Mỹ ở Trung Đông khiến nước này đang mất dần vị thế trên thị trường vũ khí khu vực này.

Minh chứng rõ nhất cho nhận định này là chuyến thăm mới đây đến Ả rập xê út của Tổng thống Mỹ Barack Obama khi ông Obama chỉ được đón tiếp rất lạnh nhạt. Nguyên nhân là do các quốc gia vùng Vịnh, nhất là Ả rập xê út, bất bình ra mặt với chính sách của Mỹ trong quan hệ với Iran và cách thức Mỹ giải quyết tình hình Syria.

Thậm chí ngay trước thềm chuyến thăm này, ông Obama còn lên tiếng coi Quốc vương Ả rập xê út là người tài trợ cho khủng bố (vụ khủng bố 11/9/2001 ở Mỹ).

Nếu như mối quan hệ này tiếp tục phát triển theo xu hướng hiện nay thì trong tương lai gần, các quốc gia khu vực này hoàn toàn có thể từ bỏ vũ khí Mỹ để mua sắm vũ khí của Nga.

Ngoài Nga, Mỹ cũng sẽ phải cạnh tranh quyết liệt với công ty Dassault Aviation của Pháp (tập đoàn sản xuất tiêm kích Rafale). Loại máy bay này của Pháp đang rất được ưa chuộng tại Ai Cập và trong thời gian tới, Pháp sẽ đẩy mạnh sự hiện diện của dòng máy bay này tại Ấn Độ và Brazil.

Tại Brazil, dòng F/A-18E/F của Mỹ cũng đã thất bại trong cuộc đấu thầu trước dòng JAS 39 Gripen của Thụy Điển.

Trên thực tế, Mỹ vẫn chưa mất hẳn thị phần trên thị trường vũ khí Trung Đông khi chính phủ 3 nước Kuwait, Qatar và Bahrain vẫn chưa hủy bỏ các hợp đồng dự định ký với Mỹ.

Bahrain dự định sẽ mua 17 tiêm kích với trị giá 2 tỷ USD, Kuwait định mua 24 tiêm kích với giá trị 3 tỷ USD và Qatar định mua 36 chiếc với giá trị 4 tỷ USD.

Mặc dù vậy, Mỹ sẽ không còn nhiều thời gian để củng cố vị thế trên thị trường vũ khí Trung Đông nếu tiếp tục các chính sách với khu vực này như hiện nay.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ báo Svpressa.ru