Chiến thắng ở Aleppo sẽ dẫn Syria đến một cuộc chiến tàn khốc hơn?

Business Insider đưa tin, hiệp định ngừng bắn ở chiến địa Aleppo với mục đích tạo một khoảng thời gian đủ để dân thường và lực lượng nổi dậy rút khỏi thành phố này mới có hiệu lực chưa đến một ngày. Phe nổi dậy Syria thông báo, thỏa thuận này đã được nối lại vào đêm qua (14/12) nhưng Iran lại đưa ra một số điều kiện khi lực lượng quân sự đại diện của nước này vẫn tiếp tục tấn công quân nổi dậy ở phía Đông.

Dù cho việc sơ tán có diễn ra hay không thì thành phố Aleppo cũng đã rơi vào tay của Tổng thống Assad và quân đồng mình. Chris Kozak, chuyên gia về Syria tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh, nhận định: “Lực lượng đối lập thua cuộc đến nay đã là một điều hiển nhiên, dù cho họ có phải rút lui hay bị tiêu diệt bởi quân đội chính phủ”.

Quân đội chính phủ Syria tiến vào thành phố Aleppo. Nguồn: Reuters

Tuy nhiên, như ông Assad đã thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn gần đây là việc lấy lại Aleppo không có nghĩa là chiến tranh sẽ kết thúc. Theo các nhà phân tích, nỗi lo lắng bây giờ là tình trạng bạo lực sẽ gia tăng khi binh lính người Shiite Iraq sẽ tụ tập lại để trả thù lực lượng nổi dậy Sunnu Arab và cả dân thường, những người bị mắc kẹt hoặc đang trên đường chạy trốn khỏi Aleppo.

Mối lo ngại lớn nhất theo Fred Hof, giám đốc Trung tâm Rafik Hariri về Trung Đông của Hội đồng Đại Tây Dương, từng là cố vấn đặc biệt cho cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, đó là lực lượng phiến quân trên sẽ “đi qua đống đổ nát ở phía Đông Aleppo, sát hại và cướp bóc từ vùng này sang vùng khác”.

Nhiều báo cáo được đưa ra hồi đầu tuần cho thấy các phiến quân Shiite và binh lính quân đội Syria đã hành quyết người bị thương và cả dân thường đang chạy trốn khi họ tiến hành “làm sạch” quân nổi dậy ở Aleppo.

Faysal Itani, một chuyên gia khác tại Hội đồng Đại Tây Dương, cũng cho biết: “Việc thay thế hay cầm tù người dân đã trở thành chuyện thường gặp ở những khu vực mà quân chính phủ Syria lấy lại. Từ “làm sạch” ở đây là để ám chỉ việc chế độ ông Assad sẽ xóa sổ những khu vực do lực lượng đối lập kiểm soát”.

Điều tồi tệ hơn sẽ đến

Không có bằng chứng cho thấy 7.000 chiến binh nổi dậy trong thành phố Aleppo sẽ từ bỏ hoàn toàn cuộc chiến khi họ buộc phải rời khỏi thành phố. Khoảng 40.000 người liên kết với Quân đội Syria Tự do vẫn đang chiến đấu chống lại chính phủ ở bên ngoài Aleppo, cùng với 30.000 phiến quân ở phía Nam Syria và một vài nghìn ở các khu vực ngoại ô Damascus và Idlib.

Quân nổi dậy rời khỏi Aleppo. Nguồn: Reuters

Abdul Hadi Sari, cựu chỉ huy lực lượng Mặt trận phía Nam, cho hay các lực lượng của ông đang chuẩn bị “một giai đoạn nổi dậy ngầm chống lại chế độ Assad, các đồng minh và những lợi ích của quân chính phủ”.

Nói một cách khác, mặc dù việc lấy lại Aleppo sẽ giúp ông Assad có được quyền kiểm soát chắc chắn hơn tại các khu vực thành thị lớn ở Syria, bao gồm cả Damascus và Homs, song lực lượng đối lập vẫn kiểm soát một phần lớn đất đai ở phía Tây Bắc và Nam Syria. Từ đây, lực lượng này có thể tiến hành nổi dậy hay gia nhập đội quân chống IS do Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan dẫn đầu.

Theo nhận định của nhà phân tích Trung Đông Hassan Hassan, Viện Chính sách Trung Đông Tahrir, bởi các nhân tố nước ngoài như Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và các nước vùng Vịnh không có nhiều quyền lợi liên quan đến Idlib và xung quanh Damascus nên chính phủ Assad có thể hoạt động thoải mái ở khu vực này mà không có tổn thất gì.

“Các khu vực ở Syria mà quân chính phủ có thể thoải mái hoạt động mà không có sự can thiệp của nước ngoài hầu hết là ở Idlib và Damascus. Điều  này nghe có vẻ như đây sẽ là khởi đầu của một động lực mới trong cuộc xung đột Syria khi chính phủ mới điều hành Washington”, ông Hassan cho biết.

Ngoài ra, lực lượng nổi dậy có thể tìm một hướng đi khác. “Sẽ có một số phiến quân lựa chọn Al Qaeda bởi họ cảm thấy thất vọng với chính sách của Mỹ và phương Tây ở Syria. Nếu họ muốn tiếp tục chiến đấu thì họ sẽ gia nhập Al Qaeda”, Fabrice Balanche, chuyên gia Syria tại Viện Chính sách Cận Đông ở Washington, cho hay.

Nói một cách khác, theo Michael Rubin, cựu quan chức Lầu Năm Góc dưới thời Tổng thống George W. Bush, Aleppo thất thủ sẽ “chỉ dự báo một điều còn tội tệ hơn rất nhiều sẽ tới trong tương lai”.

Báo cáo tình hình tại Syria của Viện Nghiên cứu Chiến tranh. Nguồn: ISW

Tướng Stephen Townsend, chỉ huy chiến dịch chống IS do Mỹ đứng đầu ở Syria, phát biểu trong buổi họp báo vào hôm qua cho hay, ông hy vọng các bên ở Aleppo “đã có ý tưởng về việc họ sẽ làm gì tiếp theo” và rằng việc Aleppo thất thủ chỉ càng khiến tình hình chống IS của liên minh do Mỹ đứng đầu thêm phức tạp.

Còn theo ông Rubin, chiến thắng Aleppo sẽ củng cố thêm quyền lực của chính quyền Assad và đây cũng là công cụ tuyển quân lớn nhất của IS.

Chuyên gia Hof thì dự đoán các vụ không kích của không quân Nga và quân đội chính phủ Syria vào khu vực dân thường ở Idlib sẽ vẫn tiếp tục và lực lượng thân chính phủ có thể tiến hành một cuộc chiến theo hướng Raqqa, căn cứ chính của IS ở Syria.