Chiến sự Syria chưa kết thúc, Trung Quốc đã muốn "dây phần"

Trung Quốc hiện có kế hoạch đầu tư 2 tỷ USD cho một khu công nghiệp ở Syria. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng giờ không phải là thời điểm thích hợp để Trung Quốc cho triển khai một dự án có quy mô lớn như trên. Nhưng không loại trừ khả năng, thông qua dự án này, Trung Quốc muốn giành được những lợi ích địa chính trị chiến lược ở Syria.

Tại hội chợ các dự án xây dựng ở Syria được tổ chức lần đầu tiên ở Bắc Kinh hôm 9/7, Phó Chủ tịch Hiệp hội Trao đổi Trung Quốc - Ả Rập, ông Qin Yong cho biết, dự án đầu tư 2 tỷ USD cho chương trình thành lập một khu công nghiệp ở Syria sẽ có sự tham gia của 150 công ty Trung Quốc.

Chiến sự suốt một thời gian dài khiến cơ sở hạ tầng ở Syria bị phá hủy gần như toàn bộ.

Hiện dự án này đang nhận được sự quan tâm lớn từ phía chính phủ Syria và giới chức Syria ở Trung Quốc. Cũng trong ngày 9/7, đại sứ Syria ở Trung Quốc Imad Moustapha xác nhận, Trung Quốc, Nga và Iran sẽ là 3 quốc gia được ưu tiên triển khai các sáng kiến kinh tế và dự án ở Syria.

Chia sẻ với Sputnik, một số chuyên gia cho rằng giờ không phải là thời điểm thích hợp để Trung Quốc triển khai một dự án có mức kinh phí đầu tư lớn. Song một số người lại cho rằng thông qua dự án này, Trung Quốc muốn gửi tới cộng đồng quốc tế một thông điệp mạnh mẽ về những lợi ích địa chính trị mà quốc gia này sẽ giành được ở Syria. Thậm chí, một số nguồn tin cho hay, Trung Quốc cũng đang có kế hoạch thuê máy bay và tàu thuyền của Syria để phục vụ hoạt động kinh tế trong tương lai. Ngoài ra, các công ty Trung Quốc sẽ được một ủy ban đặc biệt hỗ trợ các thủ tục pháp lý cần thiết để mở rộng hoạt động đầu tư, xây dựng và giao dịch trong chương trình tái thiết Syria. 

Ủy ban đặc biệt này được đại sứ quán Syria ở Trung Quốc cùng với Hiệp hội Trao đổi Trung Quốc - Ả Rập và công ty luật Shijing tại Bắc Kinh thành lập. Hôm 4/7, Trung Quốc và Syria còn ký kết văn bản trao đổi thông tin. Động thái này một lần nữa khẳng định, ý định chính trị sâu xa trong các dự án kinh tế được Trung Quốc lên kế hoạch triển khai tại Syria.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Chen Fengying tại Viện Các mối quan hệ quốc tế tạm thời Trung Quốc cho rằng, ưu tiên hàng đầu hiện nay ở Syria là chấm dứt tình trạng chiến tranh.

"Đối với Syria, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là chấm dứt cuộc nội chiến và giải quyết những vấn đề liên quan tới các nhóm vũ trang đối lập. Tái thiết cơ sơ hạ tầng chỉ đứng thứ hai trong danh sách ưu tiên", ông Chen chia sẻ.

"Còn quá sớm để nói về dự án thành lập khu công nghiệp bởi tại Syria, mọi thứ giờ đều cần tái thiết. Nhà cửa và đường xá đều đã bị phá hủy. Trung Quốc chỉ có thể bàn tới việc tái thiết sản xuất một khi đã tái thiết cơ sở hạ tầng và cung cấp đủ thực phẩm cho người dân Syria", ông Chen nói thêm.

Cũng theo ông Chen, hiện rất khó để đánh giá được những rủi ro khi Trung Quốc thông báo về dự án trong thời điểm này.  

"Syria nằm dọc Con đường Tơ lụa. Nếu tình hình tại quốc gia này ổn định, Trung Quốc có thể đầu tư vào nhiều lĩnh vực kinh tế của Syria theo khuôn khổ của dự án 'Một vành đai, một con đường'", ông Chen nhận định.

Nhà nghiên cứu Azhdar Kurtov tại Viện Nghiên cứu chiến lược Nga cũng đồng tình với nhận định của ông Chen. Theo ông Kurtov, tái thiết cơ sở hạ tầng ở Syria hiện đang là mối ưu tiên. Việc hồi sinh và phát triển nền kinh tế Syria là điều tối quan trọng.

"Hoạt động đầu tư quy mô lớn cho ngành công nghiệp, nông nghiệp, giao thông ở Syria sẽ phụ thuộc vào việc Trung Quốc hay quốc gia nào đó tích cực triển khai giai đoạn đầu của các dự án tái thiết cơ sở hạ tầng. Để làm được việc này chính phủ Syria cần phải tạo điều kiện cho những ai chủ động đóng góp vào tiến trình tái thiết cơ sở hạ tầng đã bị phá hủy", ông Kurtov nói. 

Trong khi đó, ông Vladimir Evseev tại Viện Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) tin rằng, Trung Quốc sẵn lòng đầu tư vào Syria đồng nghĩa với việc cuộc chiến ở Syria sẽ sớm kết thúc.

"Trung Quốc không muốn bị tụt lại phía sau. Nói cách khác, Trung Quốc muốn đóng vai trò quan trọng trong tiến trình giải quyết cuộc khủng hoảng ở Syria. Trung Quốc đã chờ đợi một thời gian dài để tạo ra được những điều kiện kinh doanh thuận lợi nhất ở Syria", Sputnik dẫn lời ông Evseev.

Cũng theo ông Evseev, trước khi cuộc nội chiến ở Syria bùng nổ, Trung Quốc kiểm soát phần lớn hoạt động dầu mỏ và khí đốt ở Syria. Cụ thể, Trung Quốc đã đầu tư hàng chục tỷ USD vào lĩnh vực kinh tế này. Do đó, khả năng Trung Quốc vẫn muốn duy trì quyền kiểm soát ngành năng lượng tại Syria trong thời gian tới.

Kể từ năm ngoái, Syria được xem là một trong những nội dung chính trong các phiên nghị sự ở Trung Quốc. Ngoài ra, Bắc Kinh đã tăng cường nỗ lực ngoại giao với Damascus thông qua hoạt động vận chuyển hàng cứu trợ nhân đạo cho người dân Syria. Hồi tháng Một, lần đầu tiên nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh vai trò của quốc gia này trong tiến trình bình ổn Syria.