Chiếc ghế thủ tướng Ukraine đã gãy 3 chân?

Tùy thuộc vào kết quả này, Quốc hội Ukraine sẽ quyết định giữ nguyên thành phần Chính phủ Ukraine, trong đó có cả Thủ tướng Yatsenyuk hay không.

Một phiên họp Quốc hội Ukraine.

Trước khi cuộc họp để ông Yatsenyuk báo cáo kết quả hoạt động của Chính phủ diễn ra, một loạt các phương tiện truyền thông phương Tây, trong đó có tờ The Financial Times, đã đăng tải các thông tin cho rằng nhiều khả năng Quốc hội Ukraine sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm để miễn trừ chức vụ Thủ tướng Ukraine của ông Yatsenyuk.

Tờ DW của Đức còn thông tin chi tiết hơn khi cho rằng cần có 226 phiếu để quyết định bãi miễn chức vụ của ông Yatsenyuk.

Thông tin về việc Chính phủ ông Yatsenyuk có thể bị giải tán đã được Yuri Lutsenko, người đứng đầu nhóm “Khối Poroshenko” trong Quốc hội Ukraine đưa ra từ tháng 11.

“Hoặc chúng tôi sẽ thay thế các bộ trưởng không hoàn thành nhiệm vụ của mình nhưng số lượng này lại quá nhiều. Hoặc số lượng những thay đổi triệt để trong Quốc hội sẽ đạt mức cao kỷ lục và sẽ phải tổ chức bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Thủ tướng”- Yuri Lutsenko đưa ra các kịch bản khác nhau.

Uy tín Yatsenyuk xuống mức thấp kỷ lục

Theo nhận định của Yuri Lutsenko, Chính phủ Ukraine đang tiến hành các cuộc cải cách với nhiều sai lầm, trong đó có sai lầm về công tác nhân sự. Sự sai lầm này đang đem đến nhiều hậu quả tiêu cực trong lĩnh vực kinh tế và xã hội.

“Với tư cách là người đứng đầu “Nhóm Poroshenko”, tôi khẳng định rằng: Chúng tôi sẽ có cuộc nói chuyện hết sức thẳng thắn với Thủ tướng. Ông Yatsenyuk sẽ phải trả lời các câu hỏi liên quan đến chính sách đảm bảo đời sống, về những sai lầm lớn trong lĩnh vực lương hưu, tiền lương và những vấn đề khác mà Quốc hội quan tâm”- Yuri Lutsenko khẳng định.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại thuộc Hạ viện Nga Aleksey Pushkov viết trên trang cá nhân Twitter của mình rằng “uy tín của ông Yatsenyuk đã bằng không (0) từ lâu”. Còn theo The Financial Times, uy tín của ông Yatsenyuk đã sụp đổ nhanh chóng sau khi quyết định thực hiện một loạt các biện pháp thắt chặt về kinh tế.

Uy tín của ông Yatsenyuk xuống thấp kỷ lục, theo một số chuyên gia, là do Chính phủ Ukraine hầu như không quan tâm đến đời sống người dân. Những chỉ trích Chính phủ Ukraine hầu hết đều gói trong hai chữ “tham nhũng”- một tình trạng chung mà hầu như toàn bộ giới chức Ukraine đều mắc phải.

Tình trạng tham nhũng ở Ukraine tràn lan đến mức trong chuyến thăm đến Ukraine trong thời gian từ 7-8/12, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã phải thốt lên rằng: “Tôi chưa bao giờ nói với ai đó ở quốc gia nào đó rằng họ phải làm gì. Tuy nhiên, các ông không thể tìm thấy bất cứ quốc gia nào trên thế giới mà tình trạng tham nhũng lại “nở rộ” như ở Ukraine. Các ông sẽ không thể tìm thấy quốc gia như vậy”.

Trước đó, trong tháng 4/2015, sau khi người đứng đầu Ủy ban Thanh tra Tài chính Quốc gia Ukraine Nhikolai Gordienko (người trước đó đã đứng ra tố cáo Thủ tướng Yatsenyuk và cộng sự tham nhũng), bị sa thải, một nhóm nghị sỹ trong Quốc hội Ukraine đã lên tiếng yêu cầu thành lập một Ủy ban điều tra lâm thời và tạm dừng công việc của ông Yatsenyuk. Tuy nhiên, yêu cầu này đã không được chính ông Poroshenko chấp nhận.

Không thể có “hai gấu trong một rừng”

Theo ví von của các chuyên gia phân tích chính trị, việc có “hai gấu (Poroshenko và Yatsenyuk) trong một rừng” là quá chật chội.

Các chuyên gia phân tích cho rằng "2 gấu trong một rừng là quá chật"

Bản thân ông Yatsenyuk trước đó đã nhiều lần phàn nàn rằng có nhiều Bộ trưởng trong chính phủ không phục tùng Thủ tướng và rất nhiều trong số này chỉ nghe theo Tổng thống Poroshenko.

Ông Yatsenyuk cũng chỉ ra đích danh những bộ trưởng bất tuân thủ Thủ tướng, gồm: Bộ trưởng Y tế Aleksandr Kvitashvili, Bộ trưởng Năng lượng Vladimir Demchishin, và yêu cầu cách chức hai nhân vật này. Tuy nhiên, dù có nhiều bê bối nhưng hai nhân vật này vẫn không bị sa thải.

Trong khi đó, tờ The Times thông tin rằng Tổng Công tố Ukraine đang điều tra khả năng ông Yatsenyuk có dính dáng đến một vụ tham nhũng trị giá 90 triệu USD trong quá trình ký kết hợp đồng hợp tác giữa một nhà máy ở Odessa với công ty Antra của Áo.

Tuy nhiên, người chỉ trích Thủ tướng Yatsenyuk tham nhũng mạnh mẽ nhất là ông Mikhail Saakashvili, cựu Tổng thống Gruzia và hiện là Tỉnh trưởng Odessa, người được coi là thân tín của Tổng thống Poroshenko.

Trong Diễn đàn chống tham nhũng được tổ chức ngày 6/12, ngay trước thềm chuyến thăm Ukraine của Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden, ông Saakashvili đã lên tiếng tố cáo ông Yatsenyuk “đang kiểm soát toàn bộ các ‘dòng tham nhũng’ ở Ukraine”. Theo đó, hàng năm Yatsenyuk và ê kíp của mình đã làm Ukraine thiệt hại 5 tỷ USD.

“Nếu trong thời gian tới, chính phủ và các cơ quan bảo vệ pháp luật Ukraine không đấu tranh mạnh mẽ chống tham nhũng thì sẽ làm một cuộc “cách mạng màu sắc mới” bùng phát ở Ukraine”- ông Saakashvili quả quyết.

“Hiệu ứng Biden” sẽ giữ được ghế cho Yatsenuk?

Theo Giám đốc Viện phân tích chính sách Ukraine Ruslan Bortnik, Thủ tướng Yatsenyuk nhiều khả năng sẽ không bị bãi miễn trong phiên họp ngày 11/12 này.

Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Ukraine Poroshenko.

“Mặc dù ông Yatsenuk bị nhiều người, từ các chính trị gia đến dư luận xã hội, phản đối nhưng Quốc hội Ukraine sẽ không thể tập hợp được số phiếu cần thiết để bãi miễn chức vụ của Yatsenyuk.

Xét thực trạng nhân sự tại Quốc hội Ukraine vào sáng ngày 10/12, Quốc hội Ukraine sẽ chỉ có thể tập hợp được từ 90-100 phiếu ủng hộ bãi miễn Yatsenyuk, trong khi số phiếu tối thiểu cần đạt được để bàn đến khả năng sa thải Thủ tướng là 150 phiếu”- Ruslan Bortnik phân tích.

Theo Bortnik, nếu trong phiên họp ngày 11/12, Quốc hội Ukraine không đạt được số phiếu cần thiết để bãi miễn Yatsenyuk thì việc cách chức Yatsenyuk trong thời gian tới cũng sẽ không thực hiện được. Nguyên nhân là do “hiệu ứng Biden” vẫn còn có tác dụng với Yatsenyuk trong thời gian tới.

Giới phân tích chính trị Ukraine cho rằng việc Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đến thăm Ukraine sẽ giúp ông Yatsenyuk củng cố được vị thế của mình trên chính trường Ukraine.

Giới chính trị Mỹ không muốn xảy ra tình trạng bất ổn, thay đổi cán cân chính trị ở Ukraine. Do đó, mặc dù có bị phe Poroshenko tấn công mạnh mẽ đến đâu thì Yatsenyuk sẽ vẫn tại vị trong thời gian tương đối dài.

Một nguyên nhân khác khiến Yatsenyuk nhiều khả năng sẽ tiếp tục tại vị Thủ tướng Ukraine là do hiện Ukraine chưa tìm ra được giải pháp nào thay thế cho chính sách mà Yatsenyuk đang thực hiện. Hơn nữa, hiện chính trường Ukraine chưa thể tìm ra nhân vật có thể nhận được sự tin tưởng từ Mỹ như Yatsenyuk.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ báo Quan điểm, một trong những tờ báo điện tử uy tín tại Nga.